Тәйфук Абдул исемле битнең чыганагын карау

{{ Хәрби эшлекле
 | исем            =  Тәйфук Абдул
 | рәсем       = Тейфук Абдуль.jpg
 | ширина         = 250px
 | туу датасы  = 24.12.1915
| туу урыны  = {{Туу җире|Таврия губернасы|Кырымда}}, Ялта өязе, Партенит авылы
 | үлем датасы    = 18.03.1945
| үлем урыны  = {{үлем җире|Алмания|Алманиядә}}
 | иялек = {{байраклаштыру|Россия империясе}}→<br/>{{байраклаштыру|РСФСР}}→<br/>{{байраклаштыру|ССРБ}} 
|отставкада    = 
|дәрәҗә         = {{ССРБ, майор}}
|гаскәр төре      = пехота
|җитәкчелек иткән     = укчы батальон командиры
|бүләкләр = {{Алтын Йолдыз медале}}{{Ленин ордены}}{{Кызыл йолдыз ордены}}{{1 дәрәҗә Ватан сугышы ордены}}{{2 дәрәҗә Ватан сугышы ордены}}  
}}
'''Тәйфук Абдул''', Тәйфук Абдул улы Абдул, ({{lang-crh|Teyfuq Abdul oğlu Abdul, Тейфукъ Абдул огълу Абдул}}, {{lang-ru|Тейфу́к Абдулович Абду́ль}} (''[[1915]], [[Кырым]] — [[1945]], [[Алмания]]'') — [[Бөек Ватан сугышы]]нда катнашкан, Дала фронты 57нче армия  58нче гвардия укчы дивизиясе 175нче гвардия укчы полкының 2нче укчы батальоны командиры, [[Советлар Берлеге Каһарманы]] (''[[1943]]''), гвардия майоры (''[[1945]]'').

== Тәрҗемәи хәле ==
[[Файл: Абдул Тәйфук.jpeg|200px|thumb|right|Тәйфук Абдул]]
[[1915 ел]]ның [[11 декабрь|11]] ([[24|24 декабрь]]) декабренда [[Таврия губернасы]] Ялта өязе (''хәзерге'' [[Кырым]]ның Алушта районы) Партенит (''[[1945]]-[[1962 ел]]ларда Фрунзенское'') авылында (''[[1965 ел]]дан бистә'') туган. [[Кырым татарлары|Кырым татары]]. Әтисе — Абдул Эмирусеинов, әнисе — Айше Топчи. Гаиләдә алты бала (Тәйфук, аның энесе Мостафа [[Бөек Ватан сугышы]]нда һәлак була). Партенитта җидееллык мәктәпне, [[Ялта]]да педагогия техникумын (''[[1935]]''), [[1939 ел]]да [[Михаил Фрунзе|М. В. Фрунзе]] исемендәге Кырым педагогия институтын (''[[1999 ел]]дан — В. И. Вернадский исемендәге Таврия милли университеты (ТМУ), [[2014 ел]]дан [[Кырым федераль университеты]] составында ([[РФ]]), ТМУ эшен [[Киев]]та дәвам итә ([[Украина]])'') тәмамлаган.<br/> 
[[1937 ел]]дан [[Украина ССР]] [[Кырым өлкәсе]] Алушта районы Ускут (''Приветное''), Коры Үзән (''Солнечногорское'') мәктәпләрендә укыта, аннан соң мәктәп мөдире, Алушта районы мәгариф бүлегенең мәктәпләр буенча инспекторы булып эшли. Гаиләсе: [[1943 ел]]да өйләнешкән хатыны Мария Степан кызы Кочкина, гвардия медицина лейтенанты, әтисен бер дә күрмәгән улы Юрий.<br/>
[[1939 ел]]дан [[әрме|хәрби хезмәттә]]. Орлов шәһәрендәге хәрби пехота укуханәсен (''[[1941]]''), «Выстрел» курсларын (''[[1942]]'') тәмамлаган.

== Бөек Ватан сугышында ==
[[1941 ел]]ның [[июнь|июненнән]] Көнбатыш, Дон, Дала, Көньяк-Көнбатыш фронтларда сугышта катнаша. [[1941 ел]]да Смоленск һәм Мәскәү янында ике тапкыр, [[1942 ел]]ның декабрендә Сталинград янында өченче  тапкыр, [[1943 ел]]ның октябрендә дүртенче тапкыр  каты яралана.<br/>
[[1941 ел]]ның ахырында Дала фронты 57нче армия  58нче гвардия укчы дивизиясе 175нче гвардия укчы полкының 2нче укчы батальоны командиры итеп билгеләнә.<br/>
[[1943 ел]]ның [[26 сентябрь|26 сентябрендә]] гвардия капитаны Тәйфук Абдул җитәкчелегендә укчы батальон [[Днепр]]ны кичә һәм Верхнеднепровск шәһәре янындагы плацдармны кулга төшерә. Дошманның хәрби көчләре һәм техникасы зур югалту кичерә.<br/>
[[1943 ел]]ның [[20 декабрь|20 декабрендә]] [[Советлар Берлеге Каһарманы]] исеме бирелә.<br/>
[[1945 ел]]ның [[18 март]]ында Гротткау шәһәре янындагы Обер авылында разведка вакытында һәлак була. [[Львов]] шәһәренең Дан калкулыгында җирләнә.

== Бүләкләре, мактаулы исемнәре ==
* {{comment|Советлар Берлеге Каһарманы|Советлар Союзы Герое}}ның [[«Алтын йолдыз» медале]]
* [[Ленин ордены]]
* [[Кызыл Йолдыз ордены]]
* I дәрәҗә [[Ватан сугышы ордены]]
* II дәрәҗә [[Ватан сугышы ордены]]

== Хәтер ==
* [[Симферополь]]дә урамга исеме бирелгән.
* [[2014]] Партенит бистәсендә һәйкәл куелган<ref>{{Citation |title=В Партените торжественно открыли памятник Герою Советского Союза Абдулю Тейфуку |url=http://alushta-adm.ru/?p=6235 |access-date=2016-05-16 |archive-date=2016-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160826093120/http://alushta-adm.ru/?p=6235 |dead-url=yes }}</ref>.

== Әдәбият ==
# Батырлар китабы. Казан: ТКН, 2000. ISBN 5-298-01001-6
# Герои Советского Союза. М., 1987.
# Звезды немеркнущей славы. Симферополь, 1984.

== Сылтамалар ==
* [https://anaurt.com/en/boevoy-put-abdul-teyfuka?language=en&qt-tefsirler=0&qt-qulanichlar=0 Абдул Тәйфукның сугышчан юлы]
* [http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=7957 Тейфу́к Абду́ль]
* [http://c-pravda.ru/newspapers/2014/10/28/tri-osvoboditelya  Три освободителя. «''Крымская правда''», 28.10.2011]

== Искәрмәләр ==
<small>{{искәрмәләр}}</small>

{{DEFAULTSORT:Абдул, Тәйфук}}
[[Төркем:Таврия милли университетын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Бөек Ватан сугышында һәлак булучылар]]