Чеченнар исемле битнең чыганагын карау

{{rq|stub|image}}
{{Халык
|халык = Чеченнар
|Räsem = 
|коммент = 
|үз аталышы = Нохчий
|гомуми сан = ~ 2 млн
|яшәү җире = [[Россия]], [[Казакстан]], [[Төркия]], [[Үрдүн]], [[Азәрбайҗан]], [[Гөрҗистан]], [[Кыргызстан]]
|үлеп беткән = 
|арх = 
|тел = [[чечен теле]] ([[чечен теле|чеченча]] Нохчийн мотт/Noxçiyn mott)
|раса =  
|дин = [[ислам]]
|тамырдаш = [[ингуш халкы]]
|бүтән халыкка керүе = 
|кертә = 
|чыгуы = 
}}
{{Портал|Җәмгыять}}
'''Чеченнáр''' (бүтәнчә '''Чичәннәр''', үз аталышы ''Нохчий,'' берлек санда – ''Hохчо'') – [[Төньяк Кавказ]]да (нигездә [[Чичәнстан]]да) яшәүче [[вайнах]] халкы.

== Яшәү урыны ==
[[Файл:Europa 1400.jpg|юк|мини|794x794пкс|Чеченнар(Tschetschenzen). Europa 1400 H.Kieperts Historischer Schulatlas, 1879]]
[[Файл:Chechnya 1400.jpg|юк|мини|791x791пкс|Чеченнар(Tschetschenzen). Europa 1400 H.Kieperts Historischer Schulatlas, 1879]]
Чеченнар нигездә [[Чичәнстан Республикасы]]нда яшиләр. Чеченнар тарихында берничә күчеш була. Беренче күчеш Кавказ сугышыннан соң [[1865 ел]]да [[Госманлы дәүләтенә]] була. Мөхаҗирлек дип аталучы күчеш вакытында якынчы 5 000гә якын чечен гаиләсе Госманлы дәүләтендә утырып кала. Хәзерге вакытта аларның оныклары [[Төркия]], [[Сирия]] һәм [[Үрдүн]]дәге чечен [[диаспора]]сының төп өлешен тәшкил итә.

[[1944 ел]]ның февралендә ярты миллионга якын чечен үз җирләреннән [[Урта Азия]]гә депортацияләнә. [[1957 ел]]ның [[9 январь|9 январендә]] аларга кире кайтырга рөхсәт ителә. Күчерелгән халыкның бер өлеше Урта Азиядә кала.

[[Беренче Чечен сугышы|Беренче]] һәм [[Икенче Чечен сугышы]]ннан соң күп чеченнар [[Көнбатыш Европа]] илләренә, [[Төркия]]гә китә һәм [[Россия]] регионнарына тарала.

== Атама тарихы ==
"Чечен" этнонимы, зур ихтимал, Чечен авылы атамасыннан килеп чыккан. Чеченнар үзләрен ''нохчо'', [[кабарда]] аларны ''шашен'', [[осетиннар]] – ''цæцæн'', [[аварлар]] – ''буртиел'', [[грузиннар]] – ''кистлар'', ''дзурдзуклар'' дип атап йөртә.

== Тел ==
Чечен [[тел]]е [[нах-дагыстан телләре]]нең [[вайнах]] тармагына карый.

[[1925 ел]]га кадәр чечен теленең язмасы [[гарәп әлифбасы]]на нигезләнгән була. [[1925]]-[[1938]] елларда [[латин әлифбасы]] кулланыла. [[1938 ел]]да [[кирилл әлифбасы]]на нигезләнгән графикага күчерелә.

[[Чечен Республикасы]]ның дәүләт теле булып тора.

== Дин ==
[[Ислам]] чеченнар арасында [[суфилык]] тарикатларының эшчәнлеге нәтиҗәсендә таралган. [[Суфилык|Суфи]] тарикатларыннан чеченнар арасында [[нәкъшбәнди тарикаты|нәкъшбәнди]] һәм [[кадири тарикаты|кадири]] тарикатлары киң таралган.

== Мәдәният ==
* [[Вайнах (ансамбль)|Вайнах]] — [[Чечня|Чечен Республикасының]] Ә.-Х. Кадыйров ордены кавалеры дәүләт  бию ансамбле.

[[Төркем:Вайнахлар]]
[[Төркем:Мөселман халыклар]]
[[Төркем:Кавказ халыклары]]
[[Төркем:Россия халыклары]]