Александр Арапов

Александр Арапов
Туган	1 ноябрь 1959(1959-11-01) Чиндяново[d], Дубёнки районы, Мордва Автономияле Совет Социалистик Республикасы, РСФСР, СССР
Үлгән	14 июнь 2011(2011-06-14) (51 яшь) Саран, Россия
Күмү урыны	Саран
Ватандашлыгы	СССР  Россия
Әлма-матер	МДУның журналистика факультеты[d]
Һөнәре	язучы, шагыйрь
Александр Арапов Викиҗыентыкта

Александр Арапов
Туу датасы:	1 ноябрь 1959(1959-11-01)
Туу урыны:	Чиндяново[d], Дубёнки районы, Мордва Автономияле Совет Социалистик Республикасы, РСФСР, СССР
Үлем датасы:	14 июнь 2011(2011-06-14) (51 яшь)
Үлем урыны:	Саран, Россия
Эшчәнлек төре:	язучы, шагыйрь

Александр Арапов (1959 елның 1 ноябре, Чиндяново авылы, Мордва АССР — 2011 елның 14 июне, Саранск) — эрзә язучысы һәм шагыйре, журналист, тәрҗемәче, автор-башкаручы.

Биографиясе

Александр Василий улы Арапов 1959 елда Дубенка районында туган. 1964 елда гаилә Кабайга (эрз. Кобале веле) күчә - анасының туган авылына. Биредә шагыйрьнең балачак һәм яшьлек еллары узды. Александрга 14 яшь була, Дубенканың "Яңа тормыш" газетасында аның беренче шигыре басылып чыга. Яшь шагыйрь үз көченә ышана һәм үзенең шигырьләрен Мәскәүгә җибәрә башлый. Тиздән алар «Пионер» журналында басыла башлый, Бөтенсоюз радиосы буенча «Ровесники» тапшыруында һәм «Юность»радиостанциясе программаларында яңгырады.

1977 елда Арапов Кабаев урта мәктәбен бик яхшы тәмамлый һәм Мордва дәүләт университетының филология факультетына укырга керә. 3 нче курстан соң М.В. Ломоносов ис. Мәскәү дәүләт университетының журналистика факультетына күчә, аны 1983 елда тәмамлый.

Шагыйрь бер генә мөһим әдәби вакыйганы да калдырырга тырышмаган: Мәскәү университеты каршындагы «Луч» әдәби берләшмәсе әгъзасы булган, «Юность» журналы каршындагы әдәби студиягә барган. Ул шагыйрь, танылган галим, МДУ профессоры Эдуард Григорьевич Бабаев белән таныш була.

Югары уку йортын тәмамлаганнан соң А. В. Арапов «Мордва университеты» (Саранск) газетасы корреспонденты, 1985 елдан 1989 елга кадәр әдәби хезмәткәр булып эшли. 1989 елдан 2000 елга кадәр - «Сятко» (Чаткы) журналының шигърият бүлеге мөхәррире, 2002 елдан журналның баш мөхәррире.

А. В. Арапов җитәкчелегендәге " Сятко» журналы эрзян әдәбиятын һәм мәдәниятен пропагандалау үзәге булды. Аның битләрендә эрзә һәм Гомумроссия әдәбиятының байлыгы булган язучылар әсәрләре басыла. Шагыйрь Яшь әдәби кадрлар әзерләүгә зур игътибар бирә.

Александр Арапов әрҗән һәм рус телләрендә язган. 1994 елдан Россия Язучылар берлеге әгъзасы. "Одий" Бөтенроссия милли җыр фестивале жюрие даими әгъзасы булды.

Александр Васильевич Арапов 2011 елның 14 июнендә вафат булды. Саранскида җирләнгән.

Иҗаты

Лирикада беренче планга оптимистик тормыш поэзия, үз сүзе өчен җаваплылык бирелә. Шагыйрь үз иҗатында мөһим әхлакый-этика проблемаларын хәл итә, табигать турында, Туган якка мәхәббәт турында, әйләнә-тирә дөньяга сакчыл мөнәсәбәт турында яза.

Арапов тәрҗемәче буларак та билгеле. Аны эрзә телендә тәрҗемә иткәндә Дмитрий Морскийның «Ульяна Сосновская» поэмасы (эрз) чыкты. "Тиринь енкс» - 9 сыйныф укучылары өчен хрестоматия, Мордкиз, 1997), Алексей Громыхинның шигырь әкияте. » Инегуесь ди ГАИ-сь " (Мордкиз, 1996).

1997 елда шагыйрь М. А. Кастрен җәмгыяте каршындагы фин-угор әдәбиятлары халыкара ассоциациясе стипендиаты була (тәрҗемә эшчәнлеге өчен).

Александр Араповны җырлар авторы башкаручы буларак та беләләр иде. Мөгаен, ул эрзә шагыйрен шәһәр романы жанрына бәйләгән беренче кеше булгандыр.

Бүләкләр һәм танылу

• 1997 — Матиас Кастрен исемендәге премия лауреаты (Финляндия)
• 2000 — «Әдәби Россия» атналыгы лауреаты
• 2007 лауреаты, I-нчы Халыкара фестиваленең фин-угорской «китабы Тиринь-тядянь вал» («Туган әйтү») номинациясендә «Иң бертуктаусыз укыла торган шигъри китап туган телдә»
• 2007 — республика конкурсы лауреаты, ММЧ Көзгесе» номинациясендә «Сакчылары " традицияләрен»
• 2008 — дипломант шушы ук конкурсның «номинациясендә иң Яхшы этножурналист».

Александр Арапов исеме «Мордовия язучыларының 100 китабы» на кертелгән (эрз китабы. Әлеге акция матбугат һәм мәгълүмат Министрлыгы, милли сәясәт Министрлыгы һәм Мәдәният министрлыгы белән берлектә үткәрелде һәм 2015 елда Россиядә игълан ителгән Әдәбият Елына багышланды.

Хезмәтләре

Шигерләр китабы:

1. «Вайгель» («Голос»). — Саранск, Мордов.кн.изд-во, 1990 г.
2. «Вальма» («Тәрәзә»). — Саранск, Мордов.кн.изд-во, 1992 г.
3. «Взмах». — Саранск, Мордов.кн.изд-во, 2001 г.
4. «Мейле» («Соң»). — Саранск, Мордов.кн.изд-во, 2006 ел.
5. «Жест». — Саранск, Мордов.кн.изд-во, 2 г.

Дәреслек-хрестоматия " басмалары:

• Тиринь әдәбият» («туган әдәбият»). Гомуми белем бирү мәктәбе өчен дәреслек-хрестоматия (11 сыйныф). - Саранск, Мордлар.кн.2002 елда
• "Тиринь әдәбият» («туган әдәбият»). Гомуми белем бирү мәктәбе өчен дәреслек-хрестоматия (8 сыйныф). - Саранск, Мордлар.кн.2008 нче ел.

Шигъри антологияләрдәге басмалар:

«Тере ярга барам " фин-угор поэзиясе антологиясе. - Будапешт, 1993 ел.

«Мордва лирикасы» антологиясе (Раи Бартенс фин теленә тәрҗемә). - Хельсинки, «Vliopistopaino " да, 2004 ел.

"Kuum öö «фин-угор поэзиясе антологиясе. "Soome-ugri rahvaste tänapäeva luulet «(»фин-угор халыкларының заманча шигырьләре"). - Таллинн, «Kirjastuskeskus» Бб, 2006 ел.

«Черемуховая речка " фин-угор поэзиясе антологиясе. - Сыктывкар, кн.«Кола» да, 2008 ел.

«Өченче Меңъеллык Поэзия»антологиясе. "Әдәби Россия «атналык китапханәсе. - Мәскәү, «Литературная Россия» концерны, 2003 ел.

Эрзян әдәбияты антологиясе " Эрямонь вайгель»("тормыш тавышы"). - Саранск, «Кызыл Октябрь» типографиясе, 2001 ел.

"Лилия" Антологиясе. - Чиләбе, «китап» полиграфия берләшмәсе, 2002 ел.

Күмәк җыентыкларда язмалар:

"Иртә таң». - Мәскәү, «Яшь гвардия», 1979 ел.

"Туган җир уртасы". - Мәскәү, изд-в " Современник», 1987 ел.

"Маней сезнеолкст» (»якты бирделәр"). - Саранск, Мордлар.кн.изд-во, 1987 ел.

"Кунакчыл җир». - Саранск, Мордлар.кн.изд-в, 1988 ел.

"Калейдоскоп». - Саранск, Мордлар.кн.1989 елда туган.

"Хезмәттәшләр". - Мәскәү, МДУда-ис. М. В. Ломоносова, 1989 ел.

"Яшьләр дулкыны". - Самара, Самара кн. Изд-в, 1991 г.

"Waterfowl way «(»Журавлиная юл"). - Тарту, 1995 ел.

"Урамнан кәләшкә кадәр». "Лилия»Китапханәсе. - Чиләбе, «китап " полиграфия берләшмәсе, 2001 ел.

"Пизелонь каштаз. Berkenvekoszoru» (»Рябиновый венок"). - Сомбатхей (Венгрия), 2006 ел.

Әдәби-сәнгать альманахларындагы басмалар:

"Литрос» Альманах, № 1/2001. - Мәскәү, «Литературная Россия» концерны, 2001 ел.

Альманах " шигърият көне. Санкт-Петербург - Россия-2007». - Санкт-Петербург, «АССПИН» нәшрият йорты, 2007 ел.

Альманах "тормыш өчен". - Саранск, РМ матбугат һәм мәгълүмат Министрлыгы, РМ Язучылар берлеге, 2005 ел.

Альманах "Май җыры". - Рузаевка, РМ матбугат һәм мәгълүмат Министрлыгы, 2005 ел.

Әлмәндәр "Тамырлар". - Саранск, РМ матбугат һәм мәгълүмат Министрлыгы, РМ Язучылар берлеге, 2007 ел.

Әлмәндәр "Тамырлар". - Саранск, РМ матбугат һәм мәгълүмат Министрлыгы, РМ Язучылар берлеге, 2008 ел.

Әдәбияты

Рус телендә

Брыжинский, А. И. Арапов Александр Васильевич (1959) / А. И. Брыжинский, О. В. Пашутина, Е. И. Чернов / Брыжинский, А. И. Мордовия язучылары: библиогр. уңнан. / А. И. Брыжинский, О. В. Пашутина, Е. И. Чернов.- Саранск, 2001.- 72-74.

...Россиядә кар моңсу-моңсу...: [шагыйрь, «Литературная Россия» лауреаты белән 2000 ел өчен интервью / / Изв. Мордовия.-2001.- 17 янв.

Демин, В. Убедительный взмах / Мордовия-7 көн.- 2002.- 16-22 янв.(№ 3).- С. 10.

Демин, В. И. Заммах поэтических Крылья / / Лит. Россия.- 2002.- 1 февраль.- 6.

Преснякова Л. «безгә берни дә кичерми... " / / Изв. Мордовия.- 2002.- 24 янв.

Каторова, А. М. лириканың Нәфис үзенчәлеге-Александр Арапова / / филологик тикшеренүләр. 2002: вузара. сб. фәнни. тр. актуал. әдәбият белеме һәм Тел белеме проблемалары / МДУ исемендәге. Н. П. Огарева; отвод. беренче абзац О. Е. Осовский.- Саранск, 2003.- 34-38.

Кыш Мордовиядә-руслар / / Лит. Россия.- 2003.- 21 февраль.(№ 7).- 6.

Шул ук //

Шекше телендә

Зиновьев, Н. В. Арапов Александр Васильевич / / Мордовия: энциклопедия: кафта томс.- Саранск, 2007.- 1 том.- 104.

Лемозт мокрайхить нароттне / / юеш.- 2009.- № 11.- 91.

Эрзян телендә

Каторова, А. Поэзияясь [А. Араповонь, В. Федосеевонь, В. Юдинать, Ф. Костяйкинонь, Л. Дергачевать поэзияснон колга] // Мокша. - 2002. — № 2/3. - 117-125.

Демин, В. «Мон моран Морозов сорныця вайгельсэ... " / / Сятко.- 2003.- № 4.- 92-120.

Зиновьев, Н. В. Арапов Александр Васильевич / Мордовия: энциклопедия: 2 т. - Саранск, 2003.- Т. 1.- 12.

Зиновьев, Н. В. Арапов Александр Васильевич / / Мордовия: энциклопедия: кавто томсо.- Саранск, 2007.- Бер нәрсә булды.- 104.

Зиновьев, Н. Поэзиянь валдо вальма...: очерк / Эрзянь дөрес.- 2003.- 20 февраль.

Каторова, А. Коень поладома: Борис Пастернаконь «Гамлет» ды Александр Араповонь» Роль " шигыренинень малавиксчист ды явовомаст / Сятко.- 2004.- № 6.- 98-103 авылы.

Шугуров Н. Стихензэ гайгить Россиянь поэтнэнь ютксо / Эрзянь правда.- 2004.- 1 апр.

Демин, В. И. «Мон моран Морозов сорныця вайгельсэ...» / Демин, В. И. Сюконян тенк...: эрзянь язучы евтнемат.- Саранск, 2005.- 160-180.

Жо / Демин, В. Серман эйстэнк, тиринь ломань

Сылтамалар

• «Мейле» («Соң») Шигъри җыентык бер иң заманча эрзянских шагыйрьләр. 2016 елның 29 апрель көнендә архивланган. Шигырьләр, тәрҗемәләр. 2016 елның 29 апрель көнендә архивланган. (эрз.)