Иван Левкин
| Иван Левкин | |
|---|---|
| Туган | 20 апрель 1903 Олонец гөбернәсе, Россия империясе |
| Үлгән | 21 июнь 1974 (71 яшь) Спасская Губа[d], Кондопожский район[d], Карел АССР, РСФСР, СССР |
| Ватандашлыгы |  СССР |
| Һөнәре | шагыйрь |
Иван Иванович Левкин (20.04.1903; Мунозеро, Олонец губернасы — 21.06.1974; Спасская Губа, Карел АССР) - совет карел композиторы, шагыйрь, Карел-Фин ССРның атказанган артисты (1949), РСФСРның атказанган мәдәният хезмәткәре, җыр фольклоры җыючы, Карелиянең иң борынгы халык хорларына: Петровка (беренче Карел колхоз хорына), Ведлозеро хорларына нигез салучы.
Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Иван Левкин 1903 елның 20 апрелендә Россия Империясенә караган Олонец губернасы Мунозеро авылында (бүгенге Карелиянең Кондопога районына керә) карел күп балалы крестьян гаиләсендә туа. Спас Губасында чиркәү-мәхәллә мәктәбен тәмамлаганнан соң эшләп йөри башлый. 8 яшьтән пекарняда эшли, 9 яшендә балалар приютына бирелә, чиркәү хорында, авыл туйларында җырлый, үзешчән сәнгатьтә катнаша башлый.
1925-1927 елларда РКК сафларында хезмәт итә, Карелия егер батальонында хезмәт итә. 1927-1929 елларда Онега заводында эшче.
1929-1931 елларда Ленинград Карелия драма техникумында укый. 1931-1935 елларда Карел Автономияле ССР Мәгариф комиссариаты каршындагы сәнгать агитация төркеме җитәкчесе.
1935-1972 еллардагы шәхси фондында рус һәм карел телләрендә 54 эш саклана.
Левкин И. Карелиядә иң зур хор коллективлары — 1936 елда Карелия халык хорын һәм 1938 елда Карелия халык Ведлозер хорын оештыра һәм җитәкли.
Бөек Ватан сугышында катнашучы, диңгез пехотасында хезмәт иткән, яраланган, 1945 елда демобилизацияләнгән.
1945-1963 елларда булдырылган хор коллективлары җитәкчесе.
1963 елдан персональ пенсионер.
Иҗаты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Иван Левкин 70тән артык җыр язган. Алар арасында рус теленнән карел теленә тәрҗемә ителгән җырлар, шулай ук карел җырлары, такмаклар һәм шигырьләр бар. И.И. Левкинның җырлары Карелиянең танылган музыка коллективлары — «Кантеле» җыр һәм бию ансамбле, «Oma pajo» Карелия халык хоры, «Myllärit» фолк-рок төркеме һ. б. репертуарының аерылгысыз өлеше булып тора.
- «Ruskei neičyt, valgei neičyt» («Кызыл да йөзе, ак та йөзе»)
- «Kazvatti mami minun» («Әни үстерде мине»)
- «Ongo kaunis Karjala» («Яхшы Карелия»)
- «Kuldaizen kel istuimmo» («Сөйгәнем белән утырдык»)
- «Ruispeldo» («Арыш кыры»)
- «Gul’aičin min» («Йөрдем мин»)
- «Petroskoi» («Петрозаводск»)[1]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Карелия: энциклопедия: в 3 т. / гл. ред. А. Ф. Титов. Т. 2: К — П. — Петрозаводск: ИД «ПетроПресс», 2009. С. 159—464 с.: ил., карт. ISBN 978-5-8430-0125-4 (т. 2)