Эчтәлеккә күчү

Кабан күле

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Кабан күле latin yazuında])
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Кабан күле
Сурәт
Күлдән ага торган елгалар Болак
Объектның бассейны илләре Россия
Дәүләт  Россия
Карта
 Кабан күле Викиҗыентыкта

Камал театрыннан күлгә күренеш

КабанКазан үзәгендә урнашкан күлләр системасы. Төньяктан көньякка сузылган өч өлештән тора: Бирге Кабан, Аргы Кабан һәм Ерак Кабан. Мәйданы буенча (1,86 км²) Татарстанда иң зур күл булып санала. Иң зур тирәнлек — 12,5 м. Бирге һәм Аргы Кабанның озынлыгы 5575 м, Югары Кабанның 1030 м. Гомуми су күләме 11,8 млн. м³. Явым-төшемнәр һәм җир асты сулары булән туеналар. Кешеләрнең озак вакыт хуҗалык максатларында файдаланганга күрә төбенә калын ләм катламы утырган.

Кабан күленең исеме турында берничә риваять бар.

Беренче риваять болгар кенәзе Кабанбек белән бәйле. Бу риваять буенча, хәзерге татарларның ата-бабалары Болгар шәһәрендә яшәгәннәр һәм аларга Урта Азия яулаучысы Тамерлан һөҗүм иткән. Кабанбек (ул Бек, ягъни кенәз булган, шуңа күрә аны Кабанбек дип атаганнар) сакланып калган һәм төньякка таба качкан . Урман һәм юка сазлыклар аша үтеп, ул зур һәм матур күл ярына чыккан. Аның сулары дәвалы булган һәм яраланган Кабанбекка дәваланырга ярдәм иткән. Тиздән бу ярда авыл җирлеге барлыкка килгән һәм алар шунда яши башлаганнар. Шулай, риваять буенча, күлгә болгар кенәзе исеме беркетелгән.

Икенче риваять буенча, исем кыргый дуңгызлардан-кабаннардан килеп чыккан. Кайчандыр сулык ярлары буйлап камышлар үскән, ә шунда бик күп кыргый дуңгызлар яшәгән. XIX гасыр башында аларны тулысынча юк иткәннәр, ләкин исеме сакланып калган.

Кабан күленең төп риваяте һәм тарихы юкка чыккан хан казнасы белән бәйле.

Иван Явыз гаскәрләре шәһәргә килгәч, бөтен хан казнасы төнлә күл төбенә, кайдадыр аның төньяк өлешендә, яшеренгән була. Әмма Казанны яулап алгач, серне белгән барысы да диярлек кешеләр һәлак була, ә калганнарына качып калырга туры килә. Шуңа күрә казна шунда ук ятып кала.

Казан ханы казнасы өч өлештән торган : алтын, көмеш һәм башка кыйммәтле металл кисәкләреннән; турыдан – туры төрек, гарәп, рус, фарсы һ.б. төрле тәңкәләрдән, хәзинәләрдән, зәркән һәм башка кыйммәтле ташлардан, металлдан ясалган әйберләрдән. Ханлыкның гомуми авырлыгы бер генә тонна булмаган.