Р.Г. Галиев исемендәге мәчет (Әлмәт)

Мәчет
Галеев исемендәге мәчет
Ил	Россия
Урнашу урыны	Әлмәт
Дин	ислам
Бина төре	мәчет
Беренче телгә алу	1998 ел
Нигезләнгән	1998 ел

Р.Г. Галеев исемендәге мәчет — бу шәһәрнең төп мәчете. Дини-мәгърифәти юнәлештәге биналар комплексы. Алтын гөмбәзле зур бина. Рельефның 10 метр биеклектә урнашкан. Мәчетнең төре шактый тыйнак, әмма шуның белән бергә көчле. Әлмәт шәһәренең Ш. Мәрҗани урамында Р. Г. Галеев исемендәге мәчет урнашкан.

Исем

Әлмәттә Риза Фәхретдин исемендәге Үзәк мәчет, элекке исеме-мөселман дини-мәгърифәт үзәге. Р. Г. Галеева («Ринат» мәчете); 2002 елдан Р.Фәхреддин исемендәге җәмигъ мәчете, 2002 елдан хәзерге исеме.

Авторлар

Әлмәт архитекторлары Җамалиев проекты буенча (идея авторы, проектның баш архитекторы) төзелгән. Мәүлетова (идеяне эшләүче), Ишукова (проект җитәкчесе)- барысы да «Татасельхозпроект» институтыннан; инженерлар – Абдуллин (проектның баш инженеры), Маслова, Гәрәев. Төзелеш инициаторы булып Әлмәт мөселманнары берләшмәсе рәисе С. Хәбибуллин чыгыш эшләнгән.

Тарих

Әлмәттә Риза Фәхреддин исемендәге Үзәк мәчет, элекке исеме-мөселман дини-мәгърифәт үзәге. Р. Г. Галиева («Ринат» мәчете);

2002 елдан Р. Фәхреддин исемендәге җәмигъ мәчете.

Мәчет Әлмәтнең үзәк өлешендә урнашкан һәм әйләнә-тирә ландшафтка яхшы туры килгән.Карар Әлмәт татар иҗтимагый үзәгенең гомумшәһәр җыелышында кабул ителгән иде. Төзелешкә рөхсәт 1989 елның 14 апрелендә алынган.

Булачак мәчетнең нигезенә беренче таш 1990 елның 21 июнендә салынган. Аның төзелешенә беренче взносны Россия һәм Себер мөселманнары Диния нәзарәте кертелеергән. Әмма акча җитми иде, һәм ТОЦ лидерлары (М.Зиннәтуллин, ә. Сафуанов) шәһәр халкына, предприятиеләргә ярдәм сорап мөрәҗәгать иттерелгәннәр.Әмма акча җитми иде, һәм ТОЦ лидерлары (М.Зиннәтуллин, Ә. Сафуанов) шәһәр халкына, предприятиеләргә ярдәм сорап мөрәҗәгать иттерелгәннәр. Башта 4 кат(бинаның түбәсез тартмасы) төзелгән. 1990 еллар башында мәчет төзелеше туктатылган. 1995 елда генераль директор Р.Галиев җитәкчелегендәге «Татнефть» ААҖ ярдәме белән мәчет төзү процессы яңадан торгызылган. А. Л. Монасыйпов җитәкчелегендә дирекция төзелгән. 1998 елның 16 июнендә мәчетнең төп манарасын урнаштырганнар. Ачылу тантанасы 1998 елның 20 июнендә булган.Ачылу тантанасында Р.Г. Галиев тарафыннан аның төзелешенә керткән зур өлеше өчен мәчетне аның исеме белән атарга карар кылынган иде.Шул ук вакытта истәлек тактасы да урнаштырганнар (2002 елда ул яңасына алыштырылган иде).

Мәчет төзелешенә шулай ук әлмәтлеләр , Татарстан Республикасы һәм Россия Федерациясе шәһәрләрендә яшәүчеләр дә үз акчаларын кертелгәннәр. 1998 елның декабрендә мәчет каршында Әлмәт ислам мәдрәсәсе ачылган.

Бина

Мәчет Әлмәтнең үзәк өлешендә урнашкан һәм әйләнә-тирә ландшафтка яхшы туры килгән. Мәчет дини корылма буларак кына түгел, ә заманча мәдәни архитектура һәйкәле буларак та кызыксыну уята. Традицион йоладан тыш, ул дини - мәгърифәт үзәге функциясен башкара, аңа конференц - зал, мәдрәсәнең уку класслары һәм башка бүлмәләр керегән. Аның архитектурасы түбәдәге манаралы мәчетләрнең коену биналарының типына карый.

Мәчеткә үзәк керү юлы зур портал рәвешендә хәл ителгән, ул ату аркасы белән тәмамланган; аңа киң мәрмәр баскыч алып бара. Бинаның архитектура күләме ике тигез Кубадан гыйбарәт, ул аерым свай нигезләренә таяна; стеналар монолит билләр белән ныгытылган.3-4 катлы бина кирпечтән төзелгән . 18 метр диаметрлы Авыш язылышбиек гөмбәз, нитрид титан өслекле нержавеющей корыч белән тышланган (алтын төсе-24 карата). Гөмбәз астында 24 һәм 24 метрлы икеветлы намаз залы урнаштырылган, ул 1200 намазга исәпләнгән. Бинаның фасадлары 2 каттагы биек вертикаль буенча атучы урыннар белән бүленгән. Бинаның Көньяк ягыннан чыгыш ясаучы михраб күләме тирән урын һәм чәчәк полосалары белән аерылып торачак. Бинаның стеналары штукатурланган. Мәчетнең манарасы бинаның Төньяк ярымыннан күтәрелә, ярымай астындагы алтын гөмбәз белән мәңгеләштерелә. Аның биеклеге 53,5 метр .8 граняда тәрәзәләр киселгән һәм югары ярусада балконцик чыгыш ясый. Манара 20-23 метр тирәнлектәге аерым фундаментка таяна . Гөмбәзнең дүрт ягыннан төп манарасыннан тыш, мәчетнең квадрат метр күләме почмаклары буенча, манараларның зурлыгы буенча, 35,2 метр биеклектәге, чатырлы һәм балконлы 8 мирлы манаралар урнаштырылган. Фасадларның тыйнак төсле карары качак, кирпеч - Кызыл, алтынсу, Яшел (балконнар һәм манаралар чатырлары) һәм Ак ( манаралар кыры һ.б. детальләр) чәчәк төсләрен үз эченә ала. Бинаның төньяк өлешендә 2 катта конференц - заллар һәм ярдәмче бүлмәләр( югары һәм цоколь катларында) урнашкан. Беренче катта 120-140 укучыга исәпләнгән мәдрәсә сыйныфлары урнашкан. Декор буенча күпертелгән мәчетнең гыйбадәт залы интерьеры Көнчыгыш төсләренә хас булган бизәкле майолик плиткалар белән бизәлгән. Михраб тимерпанның бай бизәлгән турыпочмаклы формасы булган урын рәвешендә ясалган. Ул гарәп Коръән язуларын кулланып, майолик плитәләре белән тышланган. Гөмбәз барабанындагы тәрәзәләр һәм аның астында төсле витражлар белән бизәлгән.

Чыганаклар

• Ринат Галиев исемендәге җәмигъ мәчете
• Мухтасибат 2022 елның 27 декабрь көнендә архивланган.
• Ринат Галиев исемендәге җәмигъ мәчете
• Р. Г. Галиев исемендәге мәчет(үле сылтама)
• Мәчет