Салих тавы
| Салих тавы | |
| Дәүләт |
 Россия |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмлек | Салих |
 | |
Салих тавы (рус. Салиховская гора) — Татарстан Республикасының Баулы районында Салих авылыннан[1] 4 км төньяк-көнчыгышка таба урнашкан региональ әһәмияттәге табигать һәйкәле[2]. Җәен кибеп баручы Кандыз елга кушылдыгының сул яры буенда 3 км озынлыктагы калкулыклар тезмәсеннән гыйбарәт[3].
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Татарстан АССР Министрлар Советының 1989 елның 24 апрелендәге 167 номерлы карары белән Татарстан АССРның Баулы районы территориясендә Салих авылы янындагы калкулыклар чылбыры региональ әһәмияттәге табигать һәйкәле дип таныла. 29,93 гектарны биләгән һәйкәлдән тыш, аның тирәсендә 30 метрлы саклау зонасы да бүлеп бирелгән[4].
Тасвирлау[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Кандыз елгасы үзәнендә 3 км озынлыкта известьташ калкулыклары (нигездә көньяк) Татарстанда сирәк булган дала үсемлекләре белән капланган һәм анда умырткасыз җәнлекләр яши. Авышлыктарда таш, куак һәм болын даласы үсемлек төркемнәре киң таралган [5] .
Табигать һәйкәле территориясендә 225-дән артык көпшә үсемлекләре табылган, шуларның 72 төре Татарстан Республикасының Кызыл китабына кертелгән: татар катраны, зур чәчәкле гөл, ике очлы эфедра, альп кашкарые һ.б. Моннан тыш, Татарстан территориясендә сирәк сакланган төр — сырлы вайда очрый[6].
Салих тавы территориясендә яшәүче күбәләкләрнең сирәк төрләренә автоноя, аретуза, ферула, бризеид бархатницасы, шулай ук Республиканың Кызыл китабына кертелгән галатея һәм дриада керә. Тау астындагы урман билбауда аю бик күп очрый[6].
Объектның фәнни әһәмияте чагыштырмача аз мәйданда сирәк төр үсемлекләр һәм хайваннарның югары концентрациясе белән билгеләнә. Биредә үз ареаллары чигендә булган сирәк төрләрне торгызу структурасын һәм системаларын өйрәнү аларның Көньяк-Көнчыгыш Кама аръягында таралуын табигый чикләүче сәбәпләрне билгеләргә мөмкинлек бирә[6].
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Потапова, 2006
- ↑ Salikhovskaya gora. 2020-06-10 тикшерелгән.
- ↑ Салиховская гора. 2020-06-10 тикшерелгән.
- ↑ Постановление СМ ТАССР от 24 апреля 1989 г. N 167
- ↑ Салиховская гора. 2020-06-10 тикшерелгән.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Людмила Карташова (2009-11-12). Здесь вам не равнина, здесь климат иной…. Газета «Республика Татарстан». 2020-06-10 тикшерелгән.
Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Сводный список особо охраняемых природных территорий Российской Федерации : Ч. 2 : Приволжский федеральный округ, Уральский федеральный округ, Сибирский федеральный округ, Дальневосточный федеральный округ. / Н. А. Потапова и др.. — Москва: ВНИИприроды [и др.], 2006. — 363 с. — ISBN 5-7640-0031-9.
- Постановление Совета министров Татарской АССР от 24 апреля 1989 г. N 167 "О признании природных объектов памятниками природы регионального значения".
