Tabiği gaz
Tabiği gaz - törle organik gazlar qatnaşması. Metan bu gazlarnıñ töp sostav öleşlärennän sanala. Tabiği gazda, metannan tış, anıñ iñ yaqın ğomoloğlarınnan — etan, propan, butan bar.
Uglevodorodnıñ molekulyar massası niqädär zur bulsa, tabiği gazda anıñ miqdarı şulqädär azraq bula. Tabiği gaznıñ törle yatmaları sostavı buyınça törleçä.Yağulıq bularaq, tabiği gaznıñ sıyıq häm qatı yağulıqlarğa qarağanda zur östenlekläre bar. Anıñ yanu cılılığı şaqtıy zur, yanğanda köle qalmıy, yanu produktları ekologik yaqtan küpkä çistaraq.
Tabiği gaz cılılıq elektrostantsiälärendä, zavodnıñ qazan ustanovkalarında, promışlennost' miçlärendä: domna, marten, pıyala eretü h. b. miçlärdä qullanıla. Domna miçlärendä tabiği gaz yandıru koksnı azraq sarıf itärgä, çuyındağı kükert miqdarın kimetergä häm miçneñ citeşterüçänlegen şaqtıy arttırırğa mömkinlek birä. Könküreştä tabiği gaz faydalanunıñ ğäyät zur ähämiäte härqaysı-bızğa bilgele.
Xäzerge waqıtta gaz (yuğarı basım astında ballonnarğa tutırıp) avtotransportta qullanıla başladı. Ul benzinnı ekonomiälärgä, dvigatelneñ tuzuın kimetergä häm yağulıqnıñ tulısınça yanıp betüe arqasında hawa basseynınıñ çistalığın saqlarğa mömkinlek birä.
Tabiği gaz — ximiä promışlennoste öçen ähämiätle çimal, bu mäs'älädä anıñ role haman artaçaq. Metannan vodorod, atsetilen, qorım tabalar. Etannı degidrirlap etilen tabalar, ä anıñ nigezendä küp törle sintezlar başqarıla. Tabiği gazdağı başqa uglevodorodlar da faydalanıla.