Илшат Гафуров исемле битнең чыганагын карау

{{Шәхес
| исем = Илшат Гафуров
| рәсем = 
| рәсем_зурлыгы = 
| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу-->
| рәсем язуы = И.Р. Гафуров
| тулы исем = Илшат Рәфкать улы Гафуров
| һөнәр = икътисадчы, ректор
| туу датасы = 01.08.1961
| туу җире = [[ТАССР]] {{туу җире|Баулы|Баулыда}}  
| гражданлык = {{байраклаштыру|ССРБ}}→<br/>{{байраклаштыру|Россия}}
| милләт = татар
| үлем датасы = 
| үлем җире = 
| әти = 
| әни =
| ир = 
| хатын =
| балалар = кызлары
| кул кую =
| бүләк һәм премияләр = РФ хөкүмәте премиясе (''[[2009]]'')<br/>{{Казанның 1000 еллыгы истәлегенә медале}}[[Файл:Медаль «100 лет образования Татарской Автономной Советской Социалистической Республики» (лента).png|42px|«ТАССРның 100 еллыгы» медале]]
| сайт =
| башка мәгълүмат = 
}}
{{Башка мәгънәләр|төр=фамилия|Гафуров}}
'''Илшат Гафуров''', Илшат Рәфкать улы Гафуров, {{lang-ru|Гафу́ров Ильшат Рафкатович}} (01.08.1961) – сәясәтче, хакимият-хуҗалык җитәкчесе, [[Казан (Идел буе) федераль университеты]] ректоры (''[[2010]]''), Татарстан ректорлар шурасы рәисе (''[[2010]]''),  икътисад фәннәре докторы (''[[2005]]''), физика-математика фәннәре кандидаты, профессор (''[[2008]]''). [[Татарстанның атказанган икътисадчысы]] (''[[2002]]''), [[РФ]] хөкүмәте премиясе лауреаты (''[[2009]]'').

== Тәрҗемәи хәле ==
[[Файл:И.Р.Гафуров.jpg|300px|thumb|right|Илшат Рәфкать улы Гафуров ― [[Алабуга районы]] башлыгы]]
[[1961 ел]]ның [[1 август]]ында [[Баулы]] эшчеләр бистәсендә (''[[1996 ел]]дан'' [[шәһәр]]) туган.  [[Казан дәүләт университеты]]ның физика факультетын (''[[1983]]''), шул ук уку йортында аспирантураны (''[[1988]]''), «''менеджмент''» белгечлеге буенча  [[Казан дәүләт финанс-икътисад институты]]н (''[[1997]]''), [[Әлмәт нефть институты]]н (''[[2004]]'') тәмамлаган.

== Хезмәт юлы ==
* [[1983]]-[[1985]], [[1988]]-[[1992]] [[Алабуга дәүләт педагогия институты]] гомуми физика кафедрасы ассистенты, өлкән укытучысы.
* [[1992]]-[[1995]]  «Зилант» төбәк хуҗалыкара ассоциациясе генераль директоры.
* [[1998]]-[[2006]] [[Алабуга]] шәһәре башлыгы. Алабуга тарих-{{comment|архитектура|архитектура}} һәм сәнгать музей-тыюлыгын үзгәртеп кору буенча эш алып барыла, яңа спорт корылмалары төзелә, шәһәр туристлык үзәгенә әверелә. 
* [[2006]]-[[2010]] [[Алабуга районы|Алабуга муниципаль районы]] хакимияте башлыгы. «Алабуга» аерым икътисади зонасы булдырыла.
* [[2010 ел]]ның [[апрель|апреленнән]] [[Казан (Идел буе) федераль университеты]] ректоры. Ректор вазифасындагы эшчәнлегенә бәяләмә төрле<ref>[http://www.tatcenter.ru/article/136706/ Ректор вазифасыннан алуны сорыйлар]</ref>.
* [[2010 ел]]ның [[июнь|июненнән]] Татарстан вуз ректорлары шурасы рәисе.

== Җинаять эше ==
2021 елның декабрендә И. Гафуров [[Яр Чаллы]]дан [[Оештырылган җинаятьчел төркем|оешкан җинаятьчел төркем]] (ОҖТ) заказы буенча заказлы үтерү турындагы эш кысаларында тоткарлана <ref>{{cite web|url=https://business-gazeta.ru/news/533929|title=Источник: задержан ректор КФУ Ильшат Гафуров|publisher=Бизнес Online|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref><ref>{{cite web|author=''Павел Климчак''|url=https://www.tatar-inform.ru/news/zaderzan-rektor-kfu-ilsat-gafurov-5847884|title=Задержан ректор КФУ Ильшат Гафуров|publisher=[[Татар-информ]]|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>. Элегрәк матбугатта ул «29нчы комплекс» оешкан җинаятьчел төркеме лидерлары белән бәйләнештә булуда гаепләнә <ref>{{cite web|author=''[[Ирек Мортазин]]''|url=https://novayagazeta.ru/articles/2012/10/03/51714-kompleks-vozvraschaetsya|title=Комплекс возвращается. Почему ректор Казанского университета окружил себя телохранителями? И при чем здесь убийство депутата, криминальные КамАЗы и прежние знакомства с лидерами могущественной ОПГ|publisher=Новая газета|date=3 октября 2012|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>, шуңа бәйле рәвештә, ректор вазыйфасына билгеләнер алдыннан бөтен шикләрне бетергән «куәтле тикшерү» уздым, дип белдерә <ref>{{cite web|author=''Александр Шагулин, Илья Береснев''|url=https://www.business-gazeta.ru/article/71280|title=Ильшат Гафуров: «У меня зарплата – 89 тысяч рублей…»|publisher=Бизнес Online|date=4 декабря 2012|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>. 21 декабрь кичендә Казанда сорау алганнан соң, шулай ук СКР, ФСБ һәм РФ Эчке эшләр министрлыгының уртак операциясе вакытында эш урынында һәм өендә тентүләр үткәргәннән соң, Гафуров махсус очкыч бортында [[Мәскәү]]гә озатыла <ref>{{cite web|author=''Артем Кузнецов, Анастасия Гусева, Станислав Шемелов, Максим Кирилов''|url=https://www.business-gazeta.ru/article/533981|title=Убийство депутата за $20 тысяч: за что Ильшата Гафурова в наручниках доставили спецбортом в Москву|publisher=Бизнес Online|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>, шул ук вакытта [[КФУ|университетта]] ул, янәсе, «авырып киткән», дип <ref>{{cite web|url=https://www.business-gazeta.ru/news/533931|title=В КФУ прокомментировали информацию о задержании Гафурова|publisher=Бизнес Online|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>, ректорны алмаштыру турында фаразлар «гомумән көлке» дип белдерәләр <ref>{{cite web|author=''Ольга Полякова''|url=https://kazved.ru/news/press-sekretar-rektora-kfu-o-ego-zaderzanii-vcera-vecerom-bylo-vse-normalno-5843912|title=Пресс-секретарь ректора КФУ о Гафурове: «Вчера вечером он был на „Студенте года“»|publisher=[[Казанские ведомости (гәҗит)]]|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>. Кайбер мәгълүматларга караганда, Гафуровны тоткарлау шуннан алда Россия Куркынычсызлык Советының [[Россия Президенты]] [[Владимир Путин|В. В. Путин]] җитәкчелегендә узган киңәшмәсенә бәйле, шуннан соң берничә югары дәрәҗәле түрә кулга алынган <ref>{{cite web|author=''Станислав Шемелов''|url=https://www.business-gazeta.ru/article/534009|title=И примкнувший к ним Гафуров: в России – ночь длинных ножей?|publisher=Бизнес Online|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>.

Мәскәүгә китерелгәч, Гафуров Петровка урамындагы вакытлыча тоту изоляторына урнаштырыла <ref>{{cite web|url=https://tass.ru/proisshestviya/13274481|title=Источник: ректор КФУ обвиняется в подстрекательстве к убийству|publisher=ТАСС|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>. 22 декабрь көнне тикшерүчеләрдән Басман район судына аны Россия Федерациясе Җинаять кодексының 105нче маддәсенең ике өлеше буенча гаепләнүче буларак кулга алу (алдан сүз куешу буенча бер төркем затлар тарафыннан үтерүгә әзерләнү) турында үтенеч керә <ref>{{cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/5142287|title=Ректору Казанского университета Гафурову предъявили обвинение в убийстве|publisher=Коммерсантъ|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/russian/news-59745226|title=Ректор Казанского университета Ильшат Гафуров задержан по делу об убийстве|publisher=BBC Russian|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>. Матбугат мәгълүматларына караганда, сүз 1999 елның 29 августында Мәскәүдә Алабуга шәһәр Советы депутаты, Гафуровны сәяси эзәрлекләүдә гаепләгән Айдар Исрафиловны үтерү турында бара ала, ул вакытта Алабуга башлыгы булган И. Гафуров аны үтерүгә «29нчы комплекс» ОҖТ әгъзаларына заказ биргән булуы мөмкин <ref>{{cite web|author=''Павел Климчак''|url=https://www.tatar-inform.ru/news/cto-izvestno-o-zaderzanii-rektora-kfu-ilsata-gafurova-5847893|title=Что известно о задержании ректора КФУ Ильшата Гафурова|publisher=[[Татар-информ]]|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.idelreal.org/a/31621036.html|title=Мэр, депутат и ректор. За что могли задержать Ильшата Гафурова|publisher=[[Азатлык радиосы|Idel.Реалии]]|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref>. Казый (судья) Евгения Николаева яклаучыларның Гафуровка йорт арестын куллану турындагы үтенечнамәләрен канәгатьләндерүдән баш тарткан һәм И. Гафуровны [[21 февраль]]гә кадәр кулга алу турында карар кабул иткән <ref>{{cite web|url=https://www.interfax.ru/russia/812003|title=Ректор казанского университета Гафуров арестован на два месяца|publisher=Интерфакс|date=22 декабря 2021|accessdate=22 декабря 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://business-gazeta.ru/news/534057|title=Суд арестовал Ильшата Гафурова|publisher=[[Бизнес Online]]|date=22 декабря 2021|accessdate=23 декабря 2021}}</ref>.

== Иҗтимагый эшчәнлеге ==
* [[1995]]-[[2005]] I һәм II чакырылыш [[Татарстан Дәүләт шурасы]] депутаты, [[1995]]-[[1998]]  [[Татарстан Дәүләт шурасы]]ның икътисади үсеш һәм реформалар мәсьәләләре буенча даими комиссия рәисе урынбасары. 
* [[1995]]-[[2011]] [[Алабуга]] шәһәр шурасы депутаты.
* [[2012]]-[[2014]] IV чакырылыш [[Татарстан Дәүләт шурасы]] депутаты, мәдәният, фән, мәгариф һәм милли мәсьәләләр буенча комиссия әгъзасы.
* [[2014 ел]]ның [[октябрь|октябреннән]] V чакырылыш [[Татарстан Дәүләт шурасы]] депутаты.
* [[2019 ел]]ның [[9 сентябрь|9 сентябреннән]] VI чакырылыш [[Татарстан Дәүләт шурасы]] депутаты<ref>[http://tat.gossov.tatarstan.ru/deputaty/show/290  Гафуров Ильшат Рафкатович.]{{Deadlink|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[ТР ДШ]] рәсми сайты</ref>. .
== Фәнни хезмәтләре ==
Гомуми физика, социаль-икътисад реформасы темасына язылган 30 лап хезмәте бар.
* Методология разработки стратегических программ социально-экономического развития территории. Казань, 2003.

== Бүләкләре,  мактаулы исемнәре == 
* 2002 ― [[Татарстанның атказанган икътисадчысы]] 
* РФ торак-коммуналь хуҗалыгы мактаулы хезмәткәре
* 2009 ― РФ хөкүмәте премиясе
* «Татарстан Республикасы каршындагы казанышлары өчен» ордены
* 2005 ― «Казанның 1000 еллыгы истәлегенә» медале
* [[ЮНЕСКО]] «Алтын пальма ботагы» дипломы
* «Петр I шәрәфле тамгасы» ордены
* 2020 ― [[«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале]]<ref>''Рифат Каюмов.'' [https://tatar-inform.tatar/news/society/29-08-2020/kazan-kremlend-rossiya-m-tatarstan-d-l-t-b-l-kl-re-tapshyryldy-5767144  Казан Кремлендә Россия һәм Татарстан дәүләт бүләкләре тапшырылды.] [[Татар-информ]], 29.08.2020</ref>.
* 2021 ― III дәрәҗәдәге «Мәрҗани» ордены ([[ТР МДН]]) ― ''җитәкче буларак, [[КФУ|университетта]] ислам фәннәрен үстерүгә, Татарстан Республикасы мөселманнарының тарихын һәм мәдәниятен өйрәнүгә зур өлеш керткән өчен'' <ref>[http://dumrt.ru/news/news_26303.html Мөфти КФУ ректорын III дәрәҗәдәге «Мәрҗани» ордены белән бүләкләде.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210803171006/http://dumrt.ru/news/news_26303.html |date=2021-08-03 }} [[ТР МДН]] сайты, 1.08.2021</ref>.

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}

== Чыганаклар ==
# Татар энциклопедиясе.  Казан, 2010.

== Сылтамалар ==
{{Тышкы сылтамалар}}
* [http://www.tatcenter.ru/whoiswho/4/604/ И.Р. Гафуров ТР эшлекле үзәге сайтында]
* [http://tatarile.org/maglumat/tt/%D1%88%D3%99%D1%85%D0%B5%D1%81/%D0%B3%D0%B0%D1%84%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2-%D0%B8%D0%BB%D1%88%D0%B0%D1%82-%D1%80%D3%99%D1%84%D0%BA%D0%B0%D1%82%D1%8C-%D1%83%D0%BB%D1%8B И.Р. Гафуров «Татар иле» мәгълүмати-ресурслы татар социаль челтәрендә] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304130244/http://tatarile.org/maglumat/tt/%D1%88%D3%99%D1%85%D0%B5%D1%81/%D0%B3%D0%B0%D1%84%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2-%D0%B8%D0%BB%D1%88%D0%B0%D1%82-%D1%80%D3%99%D1%84%D0%BA%D0%B0%D1%82%D1%8C-%D1%83%D0%BB%D1%8B |date=2016-03-04 }}
* [http://nailtimler.com/people_page/people_04g/gafurov_ilshat_rafkatovich.html И.Р. Гафуров «Милләттәшләр» сайтында] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151128055851/http://nailtimler.com/people_page/people_04g/gafurov_ilshat_rafkatovich.html |date=2015-11-28 }}

== Моны да карагыз ==
{{Татарстан Республикасының Атказанган икътисадчылары}}
{{Татарстанның шәрәфле ватандашлары}}
{{Казан университеты}}
{{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 6 нчы чакырылыш депутатлары (2019-2024)}}
{{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 5 нче чакырылыш депутатлары (2014-2019)}}
{{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 4 нче чакырылыш депутатлары (2009-2014)}}
{{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 2 нче чакырылыш депутатлары (1999-2004)}}
{{Татарстан Республикасы Дәүләт Советының 1 нче чакырылыш депутатлары (1995-1999)}}
{{«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале лауреатлары}}
{{Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе әгъзалары}}
{{Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе}}

{{DEFAULTSORT:Гафуров, Илшат}}
[[Төркем:Казан университетын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Икътисад фәннәре докторлары]]
[[Төркем:Физика-математика фәннәре кандидатлары]]
[[Төркем:Вуз укытучылары]]
[[Төркем:Ректорлар]]
[[Төркем:Профессорлар]]
[[Төркем:Район башлыклары]]
[[Төркем:Әлмәт нефть институтын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Казан дәүләт финанс-икътисад институтын тәмамлаучылар]]
[[Төркем:Татарстанның атказанган икътисадчылары]]
[[Төркем:Казан оешмалары җитәкчеләре]]
[[Төркем:Бердәм Россия фиркасе әгъзалары]]
[[Төркем:«ТАССР төзелүгә 100 ел» медале белән бүләкләнүчеләр]]