Казан епархиясе исемле битнең чыганагын карау

{{Епархия
|благочиниеләр=18
|баш фатир=420111, [[РФ]], [[ТР]], [[Казан]], [[Карл Маркс урамы (Казан)|К. Маркс]] ур., 9/15
|Епископ= [[Кирилл (Наконечный)|Кирилл]]
}}
[[Файл:Kazan Kremlin Annunciation Cathedral 08-2016.jpg|200px|thumb|right|[[Благовещение соборы (Казан)]]]]
'''Казан епархиясе''' ({{lang-ru|Казанская епархия}}) — [[Рус православие чиркәве]] Мәскәү патриархлыгының [[Татарстан митрополиясе]]нә керүче епархиясе.<br/>
Идарә итүче әрхәрәй: <br/>
2015—2020 елларда — Татарстан митрополиты [[Феофан (Ашурков)|Феофан]].<br/>
2020 елның 8 декабреннән — Татарстан митрополиты [[Кирилл (Наконечный)|Кирилл]].<br/>
Епархия идарәсе — [[Казан]], [[Карл Маркс урамы (Казан)|К. Маркс]] ур., 9/15.

== Территория ==
[[Файл:Петропавловский собор в Казани 00.jpg|200px|thumb|right|[[Петр һәм Павел чиркәве (Казан)]]]]
[[Файл:Kazan Tikhvinskaya Church 08-2016.jpg|200px|thumb|right|[[Казан Тихвин чиркәве]]]]
[[Файл:Церковь Ярославских чудотворцев (г. Казань) - 1.JPG|200px|thumb|right|[[Казан]]ның [[Ярославль могҗиза кылучылары чиркәве]]]]
[[Файл:Боровицкий_чиркәве.jpg|200px|thumb|right|[[Яр Чаллы]]ның [[Боровецкий чиркәве]]]]
[[Файл:Орловка_чиркәве.jpg|200px|thumb|right|[[Яр Чаллы]]ның [[Орловка чиркәве]]]]
[[Файл:Минзәлә_изге_Николай_чиркәве 1.jpg|200px|thumb|right|[[Минзәлә Изге Николай чиркәве]]]]
[[Файл:Изге Троицк чиркәве (Турминский).jpg|200px|thumb|right|[[Кайбыч районы]] [[Изге Троицк чиркәве (Торма)|Торым авылы чиркәве]]]]
[[Казан]], [[Яр Чаллы]] шәһәрләре; [[Татарстан]]ның [[Әгерҗе районы|Әгерҗе]], [[Апас районы|Апас]], [[Арча районы|Арча]], [[Әтнә районы|Әтнә]], [[Балтач районы (Татарстан)|Балтач]], [[Буа районы|Буа]], [[Югары Ослан районы|Югары Ослан]], [[Биектау районы|Биектау]], [[Чүпрәле районы|Чүпрәле]], [[Алабуга районы|Алабуга]], [[Яшел Үзән районы|Яшел Үзән]], [[Кайбыч районы|Кайбыч]], [[Кама Тамагы районы|Кама Тамагы]], [[Кукмара районы|Кукмара]], [[Лаеш районы|Лаеш]], [[Мамадыш районы|Мамадыш]], [[Менделеевск районы|Менделеевск]], [[Минзәлә районы|Минзәлә]], [[Питрәч районы|Питрәч]], [[Балык Бистәсе районы|Балык бистәсе]], [[Саба районы|Саба]], [[Тәтеш районы|Тәтеш]],  [[Тукай районы|Тукай]], [[Теләче районы|Теләче]] районнары.

== Кафедраль җәмигълары ==
[[Ару хәбәр чиркәве (Казан кремле)|Казанның Ару хәбәр {{comment|җәмигы|собор}}]], [[Казанның Никола җәмигы]],  [[Петр һәм Павел чиркәве (Казан)|Казанның Петр һәм Павел җәмигы]].

== Приходлар ==
* Храмнар — 225
* {{comment|Чәсәүнәләр|часовня}} — 60
* {{comment|Келәү|русча: молитвенный}} йортлары — 9
* Башка биналарда бүлмәләр — 8

== Клириклар ==
* Руханилар  — 273
* Диаконнар — 52

== Тарих ==
[[1555 ел]]да [[Явыз Иван]] фәрманы белән [[Мәскәү]] митрополиты Макарий каршында Казан епархиясе булдырыла. Казан һәм Зөя архиепискобы итеп [[Тверь]]ның Селижар {{comment|кәшишханәсе|монастырь}} игумены Гурий (Руготин) билгеләнә. Ул [[Казан]]га архимандритлар [[Варсонофий II|Варсонофий]] һәм Герман белән килә. Казан епархиясе [[Көнчыгыш]] рус епархияләре арасында [[Мәскәү]] митрополиясе, [[Түбән Новгород]] архиепископлыгыннан кала өченче баскычта тора. [[1589 ел]]ның [[26 гыйнвар]]ыннан митрополиягә үзгәртелә. Казан епархиясе көньяк-көнбатышта — [[Сыры]] (''[[Сура]]'') елгасына кадәр Тау ягы (''[[Козьмодемьянск]], [[Васильсурск]], [[Чабаксар]], [[Чуел]] ([[Цивильск]]), [[Зөя (шәһәрчек)|Зөя]], [[Тәтеш]]'') һәм Болын ягы (''[[Санчурск]], [[Йошкар-Ола]] ([[Царевококшайск]]''); [[төньяк]]-[[көнбатыш]]та — [[Ветлуга]] елгасына кадәр булган барлык җирләр; [[Вятка]] елгасының урта агымына кадәр булган Вятка иле җирләре (''[[1658 ел]]да яңа төзелгән Вятка епархиясенә күчереләләр''); [[көнчыгыш]]та — [[Казан ханлыгы|Казан]], [[Әстерхан ханлыгы|Әстерхан]], өлешчә [[Себер ханлыгы]] җирләре ([[1586 ел]]да [[Уфа]] һәм [[Бөре (шәһәр)|Бөре]] кушыла); [[көньяк]]та — [[Әстерхан ханлыгы]]ның [[Терек]] елгасындагы Терский городокка кадәр булган җирләре (''[[1602 ел]]да яңа төзелгән Әстерхан епархиясенә күчереләләр'').

[[1917 ел]]га Казан епархиясе [[Казан губернасы]] җирләрен генә эченә ала.

[[1922 ел|1922]]-[[1938 ел]]ларда бер үк исемдәге {{comment|яңарылыш|обновленческая}} епархиясе (''[[:ru:Обновленчество|ru]]'') яшәп килә.

[[1993 ел]]ның [[11 июнь|11 июнендә]] Казан епархиясеннән [[Мари Иле]] чикләрендә [[Йошкар-Ола епархиясе]] аерылып чыга.

[[2012 ел]]ның [[6 июнь|6 июнендә]] мөстәкыйль [[Әлмәт епархиясе|Әлмәт]] һәм [[Чистай епархиясе|Чистай]] епархияләре аерылып чыга. Казан епархиясе составында [[Татарстан]]ның төньяк-көнчыгыш төбәкләре кала. Казан епархиясе [[Татарстан митрополиясе]]нең үзәге итеп билгеләнә.

2015—2020 елларда идарә итүче әрхәрәй — [[Татарстан митрополиясе|Татарстан митрополиты]] [[Феофан (Ашурков)|Феофан]]. Ул вафат булу сәбәпле, 2020 елның 20 ноябреннән епархиянең вакытлы идарәчесе — [[Иоанн (Тимофеев)]], Йошкар-Ола һәм Мари Ил митрополиты<ref>''Дмитрий Любимов''. [https://www.idelreal.org/a/30961758.html  Временным управляющим Казанской епархией Татарстанской митрополии назначен митрополит Йошкар-Олинский и Марийский.] [[Азатлык радиосы |Радио Свобода]], 20.11.2020{{ref-ru}}</ref>.

2020 елның 8 декабреннән — Татарстан митрополиты [[Кирилл (Наконечный)|Кирилл]]<ref>{{cite web |title= Журналы заседания Священного синода от 8 декабря 2020 года |url= http://www.patriarchia.ru/db/print/5730334.html |website= patriarchia.ru |publisher= Московская патриархия |date= 08.12.2020 |accessdate= 2020-12-09 |quote= Журнал № 93}}</ref>.
== Тарихи атамалары ==
* [[1555 ел|1555]]-[[1589 ел|1589]] — Казан һәм Зөя епархиясе
* [[1589 ел|1589]]-[[1602 ел|1602]] — Казан һәм Әстерхан епархиясе
* [[1602 ел|1602]]-[[1799 ел|1799]] — Казан һәм Зөя епархиясе
* [[1799 ел|1799]]-[[1832 ел|1832]] — Казан һәм Сембер епархиясе
* [[1832 ел|1832]]-[[1930 ел|1930]] — Казан һәм Зөя епархиясе
* [[1948 ел|1948]] (''телгә алына'') — Казан һәм Татар епархиясе 
* [[1949 ел|1949]]-[[1957 ел|1957]] — Казан һәм Чистай епархиясе
* [[1957 ел|1957]]-[[1993 ел|1993]] — Казан һәм Мари епархиясе
* [[1993 ел|1993]]-[[2012 ел|2012]] — Казан һәм Татарстан епархиясе

== Тарихи викарий епархияләре ==
* [[Бөгелмә]] епархиясе (''гамәлдә түгел'').
* [[Мамадыш]] епархиясе (''гамәлдә түгел'').
* [[Зөя (шәһәрчек)|Зөя]] епархиясе (''гамәлдә түгел'').
* [[Болгар|Спас]] епархиясе (''гамәлдә түгел'').
* [[Чабаксар]] епархиясе (''мөстәкыйль'').
* [[Чистай епархиясе]] (''мөстәкыйль'').
* 
== Благочиниеләр ==
* I [[Казан]] благочиние {{comment|округы|округ}} (''[[Казанның Вахитов районы|Вахитов]], [[Казанның Идел буе районы|Идел буе]] районнары'') — ''благочинный'' протоиерей Алексий Чубаков.
* II [[Казан]] округы (''[[Казанның Киров районы|Киров]], [[Казанның Мәскәү районы|Мәскәү]] районнары'') — игумен Пимен (Ивентьев).
* III [[Казан]] округы (''[[Казанның Авиатөзелеш районы|Авиатөзелеш]], [[Казанның Яңа Савин районы|Яңа Савин]] районнары'') — игумен Игнатий Григорьев.
* IV [[Казан]] округы (''[[Казанның Совет районы|Совет]] районы'') — протоиерей Владимир Пономарев.
* [[Буа]] округы — протоиерей Иоанн Ткачук. 
* [[Югары Ослан]] округы — иерей Владимир Чибирев.
* [[Биектау]] округы — иерей Виталий Ульянов ([[Усад (Биектау районы)|Усад]] авылы храмы җитәкчесе).
* [[Алабуга]] округы — протоиерей Сергий Лепихин ([[Алабуга]]ның Покрау җәмигы җитәкчесе).
* [[Яр Чаллы|Чулман аръягы]] округы — протоиерей Андрей Дубровин ([[Яр Чаллы]] Изге Күккә Ашу әрхәрәй утары җитәкчесе).
* [[Яшел Үзән]] округы — протоиерей Святослав Мирганиев ([[Яшел Үзән]]нең Гари бистәсе Петр һәм Павел чиркәве җитәкчесе).
* [[Кайбыч]] округы — иерей Николай Ермолаев ([[Кайбыч районы]] [[Торым]] авылы [[Изге Троицк чиркәве (Торма)|ИзгеТроицк чиркәве]] җитәкчесе).
* [[Кукмара]] округы — протоиерей Сергий Елисеев.
* [[Лаеш]] округы — иерей Федор Сапаров ([[Сталбишчы]] авылындагы Казан изгеләре чиркәве җитәкчесе).
* [[Мамадыш]] округы — протоиерей Димитрий Морозов.
* [[Питрәч]] округы — иерей Павел Кириллов ([[Питрәч районы]] [[Панау (Питрәч районы)|Пановка]] авылы Могҗиза тудыручы изге Николай чиркәве җитәкчесе).
* [[Балык Бистәсе]] округы — иерей Александр Маслов ([[Анатыш]] авылындагы Аллаһның күренүе чиркәве җитәкчесе).
* [[Тәтеш]] округы — протоиерей Валентин Кострин.

== Епархиянең социаль оешмалары ==
* Варсонофий исемендәге наркобәйлеләрне реабилитацияләү үзәге.
* Епархиянең «Милосердие» ({{lang-tt|Шәфкатьлелек}}) хезмәте.
* Аналарны яклау үзәге (''кризис фатирлары бар'').
* Епархиянең «Трезвение» ({{lang-tt|Аеклык}}) җәмгыяте.

== Епархиянең уку йортлары ==
* [[Казан руханилар семинариясе]] (''420036 [[Казан]], [[Челюскин урамы (Казан)|Челюскин]] ур., 31А'')
* Гурий Казанлы исемендәге православие гимназиясе (''[[Казан]], [[Туфан Миңнуллин урамы (Казан)|Т. Миңнуллин]] ур., 19А'')

== Күп функцияле үзәк ==
2023 елда Казанның [[Зур Кызыл урам (Казан)|Зур Кызыл урамындагы]] 12нче йортта Казан епархиясенең рухи, белем тарату һәм православие динендәгеләрнең изге урыннарына бәйле үзәге ({{lang-ru|Многофункциональный духовно-просветительский и паломнический центр Казанской епархии}}) ачылган.
<ref>[https://tatmitropolia.ru/newses/eparh_newses/kaznews/default.asp?id=78157  Раис Татарстана посетил многофункциональный духовно-просветительский и паломнический центр Казанской епархии.] Портал Татарстанской митрополии, 21.06.2023{{ref-ru}}</ref>

== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}
== Сылтамалар ==
* [http://www.tatmitropolia.ru/eparhia/kazan/      Казан епархиясе рәсми сайты] 
* [http://www.patriarchia.ru/db/text/38534.html  Казан епархиясе турында Мәскәү патриархлыгы рәсми сайтында] 
* [http://pravchelny.ru/  «Праваслау Чулман аръягы» сайты] {{ref-ru}}

== Шулай ук карагыз ==
* [[Урта Иделдә миссионерлык оешмалары эшчәнлеге]]
* [[Керәшеннәр]]

{{Татарстан митрополиясе}}

[[Төркем:Рус православие чиркәве епархияләре]]
[[Төркем:Татарстан митрополиясе]]
[[Төркем:Казан оешмалары]]
[[Төркем:Епархияләр]]
[[Төркем:Казан епархиясе]]