Катынь җинаяте: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

4 гый 2013, 19:17 юрамасы

Катынь җинаяте яки Катынь атышы (Katın' cinäyäte; пол. zbrodnia katyńska) — 1940 елның язында күп Польша кешеләренең НКВД СССБ тарафыннан атышы. Үтерелгәннәр арасында Польша Татар офицерлары, зыялылары булган.

Тарих

Совет-Польша сугышы

Совет-Польша сугышы вакытында 1920 елда Кызыл Армия Тухачевский җитәкчелегендә Варшавага һөҗүмен иткән. Польша маршалы Пилсудский Татар Улан гаскәрләренә Тухачевский армиясен артыннан һөҗүм итәргә боерык биргән. 14 августында хәлиткеч мизгелләрдә Татар Уланнары Тухачевский Армиясен һөҗүм иткәннәр һәм Кызыл Армиясе качарга дучар булган.

Күп Совет гаскәриләре әсирлеккә эләккән: Русия чыганаклары буенча 200 мең кеше, 80 мең әсирлектә үлгән, Польша чыганаклары буенча - 80 мең кеше, 20 мең әсирлектә үлгән.

Молотов-Репентроп килешүенә кул куюы. Рибентроп һәм Сталин Молотов аркасында

Икенче Дөнья сугышы

1939 елның 1-нче сентябрьдә Польша дәүләтен Фашист Германия һөҗүм иткән, Икенче Дөнья сугышы башланды. 1939 елның 17-нче сентябрендә ССРБ Кызыл Гаскәрен Польшага җибәргән. Бу һөҗүме Риббентроп-Молотов килешүе буенча ясалган. Күп Польша гаскәриләре, зыяллары НКВД әсирлегендә эләккән.

Катынь фәҗигәсе

Сталин Совет-Польша сугышында (1920) җиңелүе өчен үч итәсе килеп бөтенесе Польша әсирләрен "атарга" хөкем иткән. 1940 елда Польша әсирләре Катынь урманында атып үтерелгән (4 421 кеше). Бүтән урыннарда: Старобельск, Осташковск, Украина, Белоруссия лагерьләрендә 21 857 Польша офицерлары, зыялылары атып үтерелгән. Үтерелгән Польша гаскәрие арасында татар офицерлары да булган.

Хәтирә

Катынь урманында Хәтирә Комплексы 2000 елда ачылган. Хәрби зиратында 4241 үтерелгән Польша офицерлары күмелгән, үтерелгән татар офицерлары кәберләре дә бар.

Һәр Катынь хәтер Гыйбәдәтендә татар мөселман рухание катнаша.

Моны да карагыз

Сылтамалар

Выписка из протокола №13 заседания Политбюро ЦК ВКП(б) «Особая папка» от 5 марта 1940 г. «Вопрос НКВД СССР» (рус.)
Лебедева Н. С. Четвертый раздел Польши и катынская трагедия // Другая война, 1939-1945 / Бушуев В. Г.. — М.: Российский государственный гуманитарныый университет, 1996. — С. 237-295. — 487 с. — ISBN 5-7281-0053-8

@@ Юл номеры - 1: / Юл номеры - 1: @@
 [[Файл:Trzy krzyze.jpg|right|300px|thumb|"Катынь" Хәтирә комплексы]]
 [[Файл:Katyn - decision of massacre p1.jpg|right|300px|thumb|Сталин "Польша әсирләре атуы" чишүенең кул куюы]]
-'''Катынь атуы''' яки '''Катынь җинаяте''' (Katın' cinäyäte) ({{lang-pl|zbrodnia katyńska}}) - 1940 елның язында күп [[Польша]] кешеләренең НКВД [[СССБ]] тарафыннан атышы. Үтерелгәннәр арасында Польша Татар офицерлары, зыялылары булган.
+'''Катынь җинаяте''' яки '''Катынь атышы''' (''Katın' cinäyäte''; {{lang-pl|zbrodnia katyńska}}) — [[1940 ел]]ның язында күп [[Польша]] кешеләренең НКВД [[СССБ]] тарафыннан атышы. Үтерелгәннәр арасында Польша Татар офицерлары, зыялылары булган.
-==Тарих==
+== Тарих ==
 ===Совет-Польша сугышы===
 Совет-Польша сугышы вакытында [[1920]] елда Кызыл Армия Тухачевский җитәкчелегендә [[Варшава]]га һөҗүмен иткән. Польша маршалы Пилсудский Татар Улан гаскәрләренә Тухачевский армиясен артыннан һөҗүм итәргә боерык биргән. 14 августында хәлиткеч мизгелләрдә Татар Уланнары Тухачевский Армиясен һөҗүм иткәннәр һәм Кызыл Армиясе качарга дучар булган.
@@ Юл номеры - 9: / Юл номеры - 10: @@
 [[Файл:MolotovRibbentropStalin.jpg|right|300px|thumb| Молотов-Репентроп килешүенә кул куюы. Рибентроп һәм Сталин Молотов аркасында]]
-===Икенче Дөнья сугышы===
+=== Икенче Дөнья сугышы ===
 [[Файл:Jeńcy1.jpg|right|300px|thumb|Польша әсирләре]]
 [[1939]] елның 1-нче сентябрьдә Польша дәүләтен Фашист Германия һөҗүм иткән, Икенче Дөнья сугышы башланды. 1939 елның 17-нче сентябрендә [[ССРБ]] [[ЭККА Польша походы|Кызыл Гаскәрен Польшага җибәргән]]. Бу һөҗүме [[Молотов һәм Риббентроп килешүе|Риббентроп-Молотов килешүе]] буенча ясалган. Күп [[Польша]] гаскәриләре, зыяллары НКВД әсирлегендә эләккән.
@@ Юл номеры - 16: / Юл номеры - 17: @@
 Сталин Совет-Польша сугышында (1920) җиңелүе өчен үч итәсе килеп бөтенесе Польша әсирләрен "атарга" хөкем иткән. 1940 елда Польша әсирләре Катынь урманында атып үтерелгән (4 421 кеше). Бүтән урыннарда: Старобельск, Осташковск, Украина, Белоруссия лагерьләрендә 21 857 Польша офицерлары, зыялылары атып үтерелгән. Үтерелгән Польша гаскәрие арасында татар офицерлары да булган.
-==Хәтирә==
+== Хәтирә ==
 [[Файл:KatynPL-wejscie.jpg|right|300px|thumb|Катынь Хәтирә Комплексы капкасы]]
 Катынь урманында Хәтирә Комплексы 2000 елда ачылган. Хәрби зиратында 4241 үтерелгән Польша офицерлары күмелгән, үтерелгән татар офицерлары кәберләре дә бар.
@@ Юл номеры - 26: / Юл номеры - 27: @@
 * [[ЭККА Польша походы]]
-==Сылтамалар==
+== Сылтамалар ==
-* [http://katyn.ru/index.php?go=Pages&in=view&id=26 Выписка из протокола №13 заседания Политбюро ЦК ВКП(б) «Особая папка» от 5 марта 1940 г. «Вопрос НКВД СССР»]
+* [http://katyn.ru/index.php?go=Pages&in=view&id=26 Выписка из протокола №13 заседания Политбюро ЦК ВКП(б) «Особая папка» от 5 марта 1940 г. «Вопрос НКВД СССР»] {{ref-ru}}
 * Лебедева Н. С. Четвертый раздел Польши и катынская трагедия // Другая война, 1939-1945 / Бушуев В. Г.. — М.: Российский государственный гуманитарныый университет, 1996. — С. 237-295. — 487 с. — ISBN 5-7281-0053-8
+[[Төркем:Икенче бөтендөнья сугышы]]
-[[Төркем:Tatarlar]][[Төркем:Tarix]][[Төркем:Tatar mädäniäte]]
 [[af:Slagting van Katyn]]