Тирта Эмпул

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Тирта Эмпул latin yazuında])
Тирта Эмпулда ритуаль чистарыну.
Тирта Эмпулда Капка

Тирта Эмпул гыйбадәтханәсе (Индонезия телендә Pura Tirta Empul) Бали Һинд дине су гыйбадәтханәсе - ул Индонезиядә, Балида, Тампаксиринг шәһәре янында урнашкан. Гыйбадәтханә "петиртаан" тоташуыннан яки коену структурасыннан тора, ул аның изге чишмә суы өчен мәшһүр, анда Бали Һинд дине тарафдарлары ритуаль чистарыну өчен баралар. Гыйбадәтханә буасында регуляр рәвештә саф су коя торган чишмә бар, аны Бали Һинд дине тарафдарлары изге яки "амрита" дип саныйлар.[1] Тирта Эмпул Бали телендә Изге Чишмә дип атала.

Гыйбадәтханә төзелеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Тирта Эмпул Гыйбадәтханәсе зур чишмә тирәли Вармадэва династиясе (10-ынчы - 14-енче гасыр) вакытында нигезләнгән булган. Гыйбадәтханәнең исеме "Тирта Эмпул" җир су чыганагыннан килә. Чишмә Пакерисан елгасы чыганагы булып тора.[2] Гыйбадәтханә өч бүлектән тора: Җаба Пура (алдынгы сарай яны), Җаба Тенгаһ (үзәк сарай яны) һәм Җероан (эчке сарай яны). Җаба Тенгаһ ике бассеиннан тора, аларның 30 душы бар, тәңгәл килгән рәвештә: Пенгелукатан, Пеберсиһан һәм Судамала һәм Панчуран Цетик (агу).[3]

Гыйбадәтханә Вишну Ходаена багышланган; аның иң Олы Аң буларак башка исеме бар - Нараяна. Нараяна (Санскрит телендә: नारायण, IAST: Nārāyaṇa, шулай ук Narayan), Вишну Ходаеның башка исеме, ул Һинд динендә иң олы абсолют шәхес һәм Вайшнавизмда иң олы Ходай. Бхагавата Пурана Нараянаны "Пара Брахман" (Иң Олы Ходай) дип игълан итә, ул чиксез Галәмнәрне барлыкка китерә һәм аларның һәрберсенә Галәм Раббы буларак керә.[4]

Нараяна Галәмдә Брахма буларак 14 дөньяны барлыкка китерүдә катнаша, шул вакытта ул раджас гунаны юри кабул итә. Нараяна үзе Вишну буларак Галәмне тәэмин итә һәм саклый. Шайвизмда Нараян шулай ук саттва гунаны кабул итә һәм дөньяны маха-кальпа ахыры вакытында Шива яки Рудра буларак юк итә, шул вакытта ул Тамас гунасын кабул итә.[5][6][7] Бхагавата Пурана буенча, Нараяна Ходае Ходайлар арасында иң олы контрольдә тотучы һәм иң ахыргы җан. Аны шулай ук "Сурья Нараяна" дип атыйлар, ягъни бриллиант Кояш кебек ялтыраучы дигәнне аңлата.[8][9] Ул бу Галәмдәге һәрбер күренгән яки ишетелгән нәрсәгә эчтән һәм тыштан үтеп керә дип әйтелә. [1]

Су сыйфаты[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Күп вакыт дәвамында, Тирта Эмпул саф су чыганагы булган, ул Һинду ритуалы өчен кулланылган. Шулай да, су сыйфаты начарая башлаган, чөнки якындагы урыннардан пычрак булган. 2017 елның Августына зиярәт кылучылар суның E.coli белән пычрануына күрә җайланмалар белән куллану тыелган булган,[10] бу якындагы яшәүчеләр ачык суга һәм елгага коючы каналга кайгыртмыйча чүпне ыргытканга күрә булган. Пычрану нәтиҗәсендә кимендә бер кешенең күзенә яман күз инфекциясе йоккан һәм ул агрессив инфекциядән күзнең күрүен югалта язган.[11]

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. 1,0 1,1 Pura Tirta Empul. Burari Bali. әлеге чыганактан 2014-10-06 архивланды. 5 October 2014 тикшерелгән.
  2. Carroll, Ryan Ver Berkmoes, Adam Skolnick, Marian (2009). Bali & Lombok (12th ed.). Footscray, Vic.: Lonely Planet. p. 202. ISBN 9781742203133. https://books.google.com/books?id=j7YosVd8wEMC&pg=PA202. Retrieved 5 October 2014. 
  3. Pura Tirta Empul, babadbali.com
  4. Bhagavata Purana Canto 2 Chapter 10 Verse 10
  5. Bhagavata Purana Canto 2 Chapter 5 Verse 16-18
  6. Bhagavata Purana Canto 11 Chapter 4 Verse 5
  7. Vishnu Purana 1.2.61-63
  8. Bhagavata Purana (12.12.56): "Narayanam Devam adevam isam - Lord Narayana, the Supreme controller and the ultimate Soul of all existence, beyond whom there is no other God.
  9. Bhagavata Purana (12.13.16): Just as the river Ganges is the greatest of all rivers, Lord Achyuta (Vishnu or Narayana) the supreme among deities (devas) and Lord Shambhu (Shiva) the greatest of Vaishnavas, so Bhagavata Purana is the greatest of all Puranas.
  10. E.coli found in Bali temple water has Gianyar regency focusing on water quality standards. Coconuts Bali (5 July 2017).
  11. Laura Baker (2 August 2017). Infected by Bali holy water, woman endures torturous treatment to save sight.