Qazan yanındağı suğış (1506)
| Qazan yanındağı suğış (1506) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Qazan-Ruz suğışı (1505—1507) | |||||||||||
 Qazan yanındağı suğış (1506) | |||||||||||
| |||||||||||
| Köndäşlär | |||||||||||
| Qazan Xanlığı | Böyek Mäskäw kenäzlege | ||||||||||
| Ğäskär başlığı | |||||||||||
| Möxämmät-Ämin xan | Vasiliy III | ||||||||||
| Köndäş yaqlarnıñ köçläre | |||||||||||
| 50 000 keşe | 100 000 keşe | ||||||||||
| Xärbi yuğaltular | |||||||||||
| 3000? keşe | 93000 keşe | ||||||||||
Qazan yanındağı suğış — 22 may — 25 iyün 1506 yılda — Möxämmät-Ämin xan xanı belän böyek kenäze Vasiliy III bulğan suğış. Suğış näticäläre: Qazan xanlığı tarafınnan Mäskäw ğäskärläreneñ tulı tar mar itüe, 93000 rus ğäskäriläre yuq itüe.
1506 yılda Mäskäw böyek kenäze Vasiliy III Qazan xanlığı qarşı 100000 ğäskäri cibärgän. 22 mayda Möxämmät-Ämin xan xanı Qazan yanında rus qorab ğäskäre yuq itkän, 25 iyündä Qazan ğäskärläre baş rus atlı ğäskären tar mar itkän, 100000 rus ğäskäridän 7000 keşe genä isän qalıp qaçıp kitkän. Tarixi çığanaq buyınça:
|
отвори врата царь Казанский градныя и выехав со 20000 конными, а 30000 пешцев, черемисы злыя, и нападе на полки руския… И едва сами воеводы большие возмогаша убежати, а иных же избиша, и на Русь прибегоша с великою тщетою, и много добре язвенных прибегоша; воевод же великих 5 убиша: трех князей Ярославских, князя Андрея Пенкова, князя Михаила Курбского, да Карамыша с братом его Родоманом, да с Федором Киселевым, а Дмитрея же взяша жива в бою, и замучи его царь Казанский злогорькими муками. И от тои 100,000 осташася 7,000 русских вои, ови же мечем посечены, ови же в водах сами напрасно истопоша. Волга утопшими людьми загрязе, и озеро Кабан, и обе реки, Казань и Булак наполнишася побитыми телесы христианскими и течаста по 3 дня кровию. | 
|
Näticälär
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Qazan yanındağı suğış — urta ğasırlarda iñ zur suğışı berse bulğan. Bu suğıştan soñ Möxämmät-Ämin xanı abruyı Tatar xanlıqları eçendä kütärelgän. Bu ciñelüdän soñ böyek kenäze Vasiliy III Qazan-Mäskäw solıx kileşüenä qul quyırğa mäcbür bulğan. Qazan xanlığı İvan III tarafınnan quyılğan Mäskäw yoğıntısınnan azat bulğan.
Monı da qarağız
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Oluğ Möxämmäd
- Biläw yanındağı suğış
- Suzdal' yanındağı suğış
- Vasiliy II
- Möxämmät-Ämin xan
- Tuqtamış xan
- Mäskäwneñ buysındıruı (1382)
- İdegäy
- İdel Bolğarı ictimaği-säyäsi tözeleşe
Tışqı sıltamalar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Bolğar däwläte
- Зимин А.А. Витязь на распутье. Феодальная война в России XV в. М.,1991.
- М. Г. Худяков Очерки по истории Казанского ханства. Москва, «ИНСАН», 1991, ISBN 5-85840-253-4
- Похлебкин В. Татары и Русь. Москва «Международные отношения» 2000