Эчтәлеккә күчү

İnertsiä momentı

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/İnertsiä momentı latin yazuında])
Qayber cisemnärneñ inertsiä momentları

İnertsiä momentı - skalär häm ğomumi oçraqta tenzor zurlığı, küçär tiräsendäge äylänü xäräkäteneñ inertlıq däräcäse. Alğa bara torğan xäräkättä cisem massası - inertsiä däräcäse bulıp torsa, äylänü xäräkätendä inertsiä momentı - inertsiä däräcäse bula.

Cisemdä massalar büleneşe belän sıyfatlana.

Si sistemasında ülçäw berämlege: kg*m², İ yäki J dip bilgelänä.

Küçärdäge inertsiä momentı

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Xäräkätsez küçärgä qarata sistemanıñ inertsiä momentı:

,
  • ri - i-nçe noqtadan küçärgä qädär aralıq
,

Berişle cisemdä tığızlığı daimi bula, şuña kürä:

Qatı cisem inertsiä momentı massağa, formağa, cisem zurlığına, häm küçärgä qarata urnaşuğa bäyle.

Şteyner teoreması buyınça:

,

biredä

  • J - härtörle küçärgä qarata inertsiä momentı
  • Jc - massalar üzäge aşa barğan küçärgä qarata inertsiä momentı
  • d - küçärlär arasındağı yıraqlıq

Mäsälän tayaq oçı aşa barğan küçärgä qarata inertsiä momentı:

Qayber cisemnär inertsiä momentları

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Berişle cisemnär inertsiä momentları
Cisem Taswir a-küçäreneñ urnaşu urını inertsiä momentı Ja
m-massalı noqta r arada, xäräkätsez
Buş tsilindr yäki baldaq Tsilindr küçäre
Totaş tsilindr Tsilindr küçäre
Qalın diwarlı buş tsilindr Tsilindr küçäre
Totaş tsilindr: l ozınlığı, r radiusı Massalar üzäge aşa (perpendikul.)
Buş yuqa diwarlı tsilindr (baldaq) Massalar üzäge aşa (perpendikul.)
Turı yuqa tayaq Massalar üzäge aşa (perpendikul.)
Turı yuqa tayaq Tayaq oçı aşa (perpendikul.)
Buş yuqa diwarlı sfera Sfera üzäge aşa
Şar Şar üzäge aşa
Konus Konus küçäre
tigezyanlı öçpoçmaq Tübä aşa (perpendikul.)
Tözek öçpoçmaq Massalar üzäge aşa (perpendikul.)
Kvadrat Massalar üzäge aşa (perpendikul.)
  • Матвеев. А. Н. Механика и теория относительности. М.: Высшая школа, 1986. (3-е изд. М.: ОНИКС 21 век: Мир и Образование, 2003. — 432с.)
  • Трофимова Т. И. Курс физики. — 7-е изд. — М.: Высшая школа, 2001. — 542 с.
  • Алешкевич В. А., Деденко Л. Г., Караваев В. А. Механика твердого тела. Лекции. Издательство Физического факультета МГУ, 1997. http://nature.web.ru/db/msg.html?mid=1186208&s=120000000 2014 елның 7 гыйнвар көнендә архивланган.
  • Павленко Ю. Г. Лекции по теоретической механике. М.: ФИЗМАТЛИТ, 2002. — 392с.
  • Яворский Б. М., Детлаф А. А. Физика для школьников старших классов и поступающих в вузы: учебное пособие — М.: Дрофа, 2002, 800с. ISBN 5-7107-5956-3
  • Сивухин Д. В. Общий курс физики. В 5 т. Том I. Механика. 4-е изд. М.: ФИЗМАТЛИТ; Изд-во МФТИ, 2005. — 560 с.
  • Беляев Н. М., Сопротивление материалов. Главная редакция физико-математической литературы изд-ва «Наука», 1976. — 608 с.