Гасым Гасымов
| Гасым Гасымов | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Гасым Фәрәҗ улы Гасымов |
| Туган | 1897 Россия империясе, Масаллы районы, Гасымлы авылы |
| Үлгән | 17 декабрь 1981 Россия, Кемерово өлкәсе, Мариинск шәһәре |
| Милләт | төрек |
| Ватандашлыгы | Россия империясе СССР |
| Җефет | Гасымова Хейрәнисә Әли кызы (1901-1937) |
| Балалар | Фәрәҗов Фәяз (1921-1998), Мәммәдов Мусейиб (1932-1996), Фәрәҗов Сейфулла 1933-2001 |
| Ата-ана |
|
Гасымов Гасым Фәрәҗ улы (әзери. Qasımov Qasım Fərəc oğlu, 1897 ел — 17 декабрь, 1981 ел) — төркичелек аркасында репрессия корбаны.[1]
Биографиясе
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Гасымов Гасым Фәрәҗ улы 1897 елда, рухани гаиләсендә, Россия империясенең Ленкоран өязе Гасымлы авылында туган. Аның әтисе — Фәрәҗулла Кәрбәлаи Мирзә Гасым улы (1828-1919) Гасымлыдан күренекле дин эшлеклеләренең берсе була. Ул, шулай ук 1886 елдан 1909 елга кадәр Кенджуда эшләгән.
Гасымов Гасым Фәраҗ улы Гасымлы мәдрәсәсендә дини белем алган. Ул әтисеннән гарәп һәм фарсы телләрендә язарга һәм укырга өйрәнә. Соңрак белемен рус-татар (әзербайҗан) мәктәбендә дәвам итә. Гуманитар фәннәр белән кызыксынудан тыш, ул талыш, рус һәм француз телләрен дә өйрәнә. 1918-1920 елларда Әзербайҗан Демократик Республикасы солдатларына матди ярдәм күрсәтә.
1921 елның гыйнварында ул Ленкоран өязенең Онжагала авылында туган Гасымова Хейрәнисә Әли кызына өйләнә. Бу никахтан 1921 елда Фәяз Фәраҗов, 1932 елда Мусейиб Фәраҗов (соңрак аның фамилиясе Мәммәдов була), 1933 елда Сейфулла Фәраҗов туа.
Репрессия еллары
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1937 елның 14 мартында Гасымның контрреволюцион эшчәнлеге (АДР солдатларына матди ярдәм күрсәтү һәм тюркизмны пропагандалау) өчен хатыны Хейрәнисә Әли кызы белән бергә кулга алына. Хейрәнисә ханымны Казакъстанга җибәрәләр, ул анда үлгән. Ул шулай ук Идел буе территориясендәге төзәтү-хезмәт лагеренда каты җәфалануга дучар була. Аларның балалары Мусейиб Фараджов һәм Сейфулла Фәраҗов балалар йортына бирелә. Ихтимал, 1942 елда Мусаиб Фәрәҗев балалар йортыннан кача, поездга утыра һәм Әс-бәйрәмле районына китә. Анда күреп, «Син кайдан, кайсы авылдан?»- дип сорагач: «Мусеиб, Гасыймлы авылыннан ир-ат», дигән. Аны поездга утыртып, Гасымлы авылына Грузия ССР-га җибәрәләр. Анда аны тимер юлда эшләгән Салы Мәммәдов исемле ир күрә һәм аның әти-әнисе юклыгын белеп, аны үзенә кабул итә. Мусейбның бернинди документлары булмаганлыктан, ул аңа үз фамилиясен бирә. Гасым 1955 елның 7 мартында Волголад-Приволжскиј буе төзәтү-хезмәт лагереннән Кемерово өлкәсенең Мариинск шәһәрендә урнашкан хезмәт лагерена җибәрелә. Без алган документлардан билгеле булганча, ул 1981 елның 17 декабрендә Россиянең Кемерово өлкәсенең Мариинск шәһәрендә вафат була. 1989 елда Гасым Фәрәҗ улы аклана.
Хәтер
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]2021 елның 7 июлендә аның туганы Меһди Фәязлы Гасымлы авылында кабер ташы куя.[2].
Галерея
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]-
НКВД документы -
Фәрәҗулла Кәрбәлаи Мирзә Гасым улы (1828-1919) -
Гасымов Гасым Фәрәҗ улы һәм аның хатыны Гасымова Хейрәнисә Әли кызы -
Гасымов Гасым Фәрәҗ улы паспортының тышлыгы 1933 ел -
Гасымов Гасым Фәрәҗ улының паспорты. Рус телендә 1933 ел. -
Гасымов Гасым Фәрәҗ улының паспорты. Төрки телдә 1933 ел.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Дәүләт куркынычсызлыгы архивы.
- ↑ Масаллы. Ни өчен Гасымлы кендхуди һәм аның гаилә әгъзалары репрессияләнделәр? (az). [1]. әлеге чыганактан 2022-09-07 архивланды. 2022-07-09 тикшерелгән.