Киберпанк
.jpg)
Киберпанк (ингл. cyberpunk) — фәнни фантастика жанры. Компьютер чорындагы технологик прогресс фонында кеше культурасының түбән төшүенә игътибар итә. Термин инглизчә cybernetics «кибернетика» һәм punk «панк» сүзләренең катнашмасы булып тора. Бу терминны беренче тапкыр Брюс Бетке 1983 елдагы хикәясе өчен атама буларак куллана[1]. «Киберпанк» жанрындагы әсәрләр киләчәкнең антиутопия дөньясын тасвирлый. Мондый дөньяда үсеш алган мәгълүмат технологияләре, кибернетика, виртуаль чынбарлык, киборгизация һәм ясалма интеллект җәмгыятьне чикләнмәгән һәм көйләнмәгән дәүләт контроле белән бергә кушыла, яки киресенчә, алар түбән төшү, коррупция, дәүләт институтларының таркалуы, клептократия, гигант транснациональ корпорацияләр һәм мафия доминациясе, социаль тигезсезлек, фәкыйрьлек яки җәмгыятьнең социаль төзелешендә радикаль үзгәрешләр өстенлеге белән бергә кушыла[2]. Киберпанк жанрындагы әсәрләр еш кына кеше акылының һәм җәмгыятенең асылы, кеше һәм машина, чынбарлык һәм виртуальлек арасындагы чикләр мәсьәләләрен күтәрә.
Төп авторлар һәм әсәрләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Уильям Гибсон - Нейромант hәм Хром Яндыру
- Брюс Стерлинг - Mirrorshades антология редакторы
- Нил Стивенсон - Карлы hәлакәт (1992)
- Пэт Кэдигэн - Mindplaers
- Руди Рюкер - Ware тетрологиясы
- Джон Ширли - Heatseeker
Киберпанк нәфис фильмнарда
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Робокоп (ингл. RoboCop, 1987)
- Бишенче элемент (ингл. The Fifth Element, рус. Пятый элемент, 1997)
- Матрица (ингл. The Matrix, 1999)
- Аватар (ингл. Avatar, 2004)
- Ясалма зиhен (ингл. A.I., Artificial Intelligence, рус. Искусственный разум, 2001)
- Аерым фикер (ингл. Minority Report, рус. Особое мнение, 2002)
- Җимерүче(ингл. Demolition Man,рус. Разрушитель, 1993)
- 6-нчы көн (ингл. 6th day, рус. 6-ой день, 2000)
- Барысын да искә төшерү (ингл. Total Recall, рус. Вспомнить всё, 1990)
Киберпанк жанрындагы аниме
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Akira (1988)
- Serial Experiments Lain (1998)
- Megazone 23 (1985—1989)
- Neo Tokyo (1987)
- Cowboy Bebop (1998)
Киберпанк музыкада
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Agonoize
- Angelspit
- Aphex Twin
- Assemblage 23
- Atari Teenage Riot
- Autechre
- Ayria
- Billy Idol
- Clock DVA
- Dope Stars Inc.
- Front Line Assembly
- Funker Vogt
- Haujobb
- Implant
- KMFDM
- mind.in.a.box
- Neikka RPM
- Orgy
- Skinny Puppy
- Sybreed
- Tactical Sekt
- The Retrosic
- Welle:Erdball
- Zeromancer
- Unreal (төркем)
- Bog~morok
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ The Etymology of «Cyberpunk» 2013 елның 16 июль көнендә архивланган.(ингл.).
- ↑ Hassler Donald M. New Boundaries in Political Science Fiction. — University of South Carolina Press. — С. 75—76. — ISBN 1570037361.