Кычыткан
| Кычыткан | |
.jpg) | |
| Халыкара фәнни исем | Urtica L., 1753[1][2] |
|---|---|
| Таксономик ранг | ыру[1] |
| Югарырак таксон | Кычыткансыманнар |
| Таксонның халык атамасы | nettle[3], ሳማ, chordica, Chordiga, قراص, Gicitkən, Крапіва, Коприва, Ortiga, گەزگەسک, kopřiva, Вĕлтĕрен, Nælde, Brennnesseln, Dırrıke, Τσουκνίδα, Urtiko, Nõges, Asun, گزنه, Nokkoset, Ortie, Braannäädler, Neantóg, Ortiga, סרפד, Kopriva, Kopřiwa, Եղինջ, Urtiko, イラクサ属, ჭინჭარი, Қалақай, 쐐기풀속, Петшӧр, Giyagezk, Петшӧр, МечӀ, Brennieëtel, Dilgėlė, Nātres, Палакс, Нуж, گزنه, Braandnetel, Brandnetel[4], Nesleslekta, Ortchie, Hołchʼíʼí, Пысыра, Pokrzywa, Kisa, Крапива, Pitigaìa, pŕhľava, Hithëra, Nässlor, செந்தட்டி, Isırgan, Кычыткан, Кропива, Gazanda, Broeinekel һәм 蕁麻 |
| Таксономик төр | Чәчәкле кычыткан[d] |
| Җимеш төре | чикләвекчек[d] |
| Нәрсәнең чыганагы | крапивный суп[d] |
| GRIN URL | npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=12597[5] |
 Кычыткан Викиҗыентыкта | |
Кычыткан (лат. Urtica) — кычытканчалар (Urticaceae) гаиләлегенә керүче үсемлек-үләннәр ыругы. Чүп үлән булып саналалар. Кайбер төрләренең яфрагы, тамыры, орлыгы дару сыйфатында кулланыла.
Кычыткан күпъеллык үлән булып тора, биеклеге 60-100, 150 метрга җитә. Тамыры озын, таралучан. Сабагы туры, төз, дүртчитле, буразналы, ботаксыз. Үлән каты, яндыргыч төкләр белән капланган.
Иң әүвәл шуны искәртик: кычыткан файдалы, тик бар кешегә дә түгел. Аны йөкле хатыннарга кулланырга киңәш ителми (тулгак тотып, вакытыннан алда бала тудыруга китерергә мөмкин), шулай ук (кан оешучанлыгын көчәйткәнгә күрә) тромбофлебит, варикоз авыруы белән интеккән кешеләргә дә кычыткан зыян китерергә мөмкин.
Хәзер файдасы турында. Кычытканда А, С, К, В1 В2, В3 витаминнары; кальций, бакыр, тимер микроэлементлары бар. Аерым алганда, К витамины : тамырларга файдалы, ул күз төбендәге кара боҗраларны бетерергә ярдәм итә. Кычытканда аксым да бар. Үсемлек җепселләрендә лигнин (аморф ' структуралы полимер катнашма) һәм целлюлоза полисахаридлары (югары Е молекуляр углеводлар), С, К, Е витаминнары, В группасы витаминнары Е булуы организмнан токсиннарны чыгарырга ярдәм итә. Кычыткан канда , гемоглобин, эритроцитлар һәм тромбоцитлар күләмен күтәрә, шикәрне г киметә, яраларны төзәтә, организмны ныгыта. Мәни бизе аденомасының башлангыч стадиясендә аның яфракларыннан һәм тамырларыннан ясал- ган чәй файдалы. Моның өчен 2 балкашык кычыткан яфракларына (яки 1 тамырларына) 1 стакан кайнар су салалар һәм 5 минут кайнатып сөзәләр. 1 атна иртән һәм кичен 1 чынаяк шушы чәйне эчәргә кирәк. Бу чәйне канның Е оешучанлыгы түбән булганда, бавыр авырганда, шикәр диабеты, азкан- | лылык, кискен гастрит, эчке кан китүләр, бөер ташы авыруы, ревматизм | булганда да кулланалар.
Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Крапива двудомная на сайте USDA NRCS(ингл.) Проверено 16 февраля 2009 г.
|
Бу ботаника буенча мәкалә төпчеге. Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп,  Википедия проектына ярдәм итә аласыз.
|
- ↑ 1,0 1,1 Линней К. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium — 5 — Стокһолм: 1754. — doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ Linnæi C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753.
- ↑ АКШ авыл хуҗалыгы министрлыгының үсемлекләр базасы
- ↑ Nederlands Soortenregister
- ↑ GRIN үсемлекләр таксономиясе