Рифгать Әхмәтьянов: юрамалар арасында аерма

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Рифгать Әхмәтьянов latin yazuında])
Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Derslek (бәхәс | кертем)
33 974 үзгәртергә
Исемен төзәтү
Юл номеры - 1: Юл номеры - 1:
{{Шәхес
{{Шәхес
| исем = Рифгать Әхмәтьянов
| исем = Рифкать Әхмәтьянов
| рәсем = Ahmetyanov.jpg
| рәсем = Ahmetyanov.jpg
| рәсем_зурлыгы = 200px
| рәсем_зурлыгы = 200px
| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу-->
| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу-->
| рәсем язуы =
| рәсем язуы =
| тулы исем = Рифгать Әхмәтьянов
| тулы исем = Рифкать Әхмәтьянов
| һөнәр = лингвист
| һөнәр = тел белгече
| туу датасы = 10.07.1933
| туу датасы = 10.07.1933
| туу җире = [[Турбаслы]] авылы, {{Туу җире|Иглин районы|Иглин районында}}, [[Башкорт АССР]]
| туу җире = [[Турбаслы]] авылы, {{Туу җире|Иглин районы|Иглин районында}}, [[Башкорт АССР]]
Юл номеры - 21: Юл номеры - 21:
}}
}}
{{бер үк фамилия|Әхмәтҗанов}}
{{бер үк фамилия|Әхмәтҗанов}}
''' Рифгать Газизҗан улы Әхмәтьянов (Әхмәтҗанов)''' – татар теленең этимологиясе буенча танылган белгеч, филология фәннәре докторы, профессор.
''' Рифкать Газизҗан улы Әхмәтьянов (Әхмәтҗанов)''' – татар теленең этимологиясе буенча танылган белгеч, филология фәннәре докторы, профессор.
==Тәрҗемәи хәле==
==Тәрҗемәи хәле==
Рифгать Әхмәтҗанов [[1933 ел]]ның [[10 июль|10 июлендә]] Башкортстанның [[Иглин районы]] [[Турбаслы]] авылында туган. Урта мәктәпне Таҗикстанда тәмамлап, [[Башкортстан дәүләт университеты]]ның филология факультетындагы татар-урыс бүлеген тәмамлый. Берникадәр Туймазы районының Туктагул урта мәктәбендә укыткач, 1963 елда Казанга күченеп, [[Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]]на эшкә урнаша (1963-1995).
Рифкать Әхмәтҗанов [[1933 ел]]ның [[10 июль|10 июлендә]] Башкортстанның [[Иглин районы]] [[Турбаслы]] авылында туган. Урта мәктәпне Таҗикстанда тәмамлап, [[Башкортстан дәүләт университеты]]ның филология факультетындагы татар-урыс бүлеген тәмамлый. Берникадәр Туймазы районының Туктагул урта мәктәбендә укыткач, 1963 елда Казанга күченеп, [[Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты]]на эшкә урнаша (1963-1995).


1970 елда – “Татар теле лексикасының этимологик нигез­ләре” дигән кандидатлык диссертациясен, 1990 елда “Идел-Урал тел берлегендә татар теле” дип аталган докторлык хезмәтен яклый. 1994 елда Татарстан хөкүмәте каршындагы «Ике дәүләт теле турындагы» кануны гамәлгә ашыру буенча комитетының комиссия рәисе урынбасары.<ref>http://tatarstan.news-city.info/docs2/sistemaa/dok_legixi.htm</ref>
1970 елда – “Татар теле лексикасының этимологик нигез­ләре” дигән кандидатлык диссертациясен, 1990 елда “Идел-Урал тел берлегендә татар теле” дип аталган докторлык хезмәтен яклый. 1994 елда Татарстан хөкүмәте каршындагы «Ике дәүләт теле турындагы» кануны гамәлгә ашыру буенча комитетының комиссия рәисе урынбасары.<ref>http://tatarstan.news-city.info/docs2/sistemaa/dok_legixi.htm</ref>
Юл номеры - 29: Юл номеры - 29:
Соңрак кабат Башкортстанга кайтып, 1995-1997 елларда [[Стәрлетамак педагогия институты]], 1997-2010 елларда [[Бөре дәүләт педагогика институты]]нда профессорлык итә, биредә татар теле һәм әдәбияты белгечләрен әзерләү эшенә нигез сала.
Соңрак кабат Башкортстанга кайтып, 1995-1997 елларда [[Стәрлетамак педагогия институты]], 1997-2010 елларда [[Бөре дәүләт педагогика институты]]нда профессорлык итә, биредә татар теле һәм әдәбияты белгечләрен әзерләү эшенә нигез сала.


Бүген ул – Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать инсти­тутының әйдәүче фәнни хез­мәткәре.
Бүген ул – Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать инсти­тутының әйдәп баручы фәнни хез­мәткәре.


Р. Әхмәтьяновның 10 монографиясе, 300дән артык гыйльми мәкаләсе дөнья күргән.
Р. Әхмәтьяновның 10 монографиясе, 300дән артык фәннимәкаләсе дөнья күргән.


==Хезмәтләре==
==Хезмәтләре==
Юл номеры - 53: Юл номеры - 53:


==Кызыклы факт==
==Кызыклы факт==
Рифгать Әхмәтьянов – полиглот галим. Ул татар, чуаш һәм башка төрки телләрдән тыш мари, мукшы, удмурт, венгр, фин, гарәп, фарсы, шулай ук инглиз һәм алман телләрен белә.
Рифкать Әхмәтьянов – полиглот галим. Ул татар, чуаш һәм башка төрки телләрдән тыш мари, мукшы, удмурт, венгр, фин, гарәп, фарсы, шулай ук инглиз һәм алман телләрен белә.


== Искәрмәләр ==
== Искәрмәләр ==

16 авг 2016, 10:24 юрамасы

Рифкать Әхмәтьянов
Туган телдә исем Рифкать Әхмәтьянов
Туган 10 июль 1933(1933-07-10) (90 яшь)
Турбаслы авылы, Иглин районы, Башкорт АССР
Үлгән 11 октябрь 2018(2018-10-11)[1] яки 2018[2]
Турбаслы, Иглин районы, Башкортстан, Россия
Үлем сәбәбе миокард инфаркты
Яшәгән урын Турбаслы[3]
Милләт татар
Ватандашлыгы ССРБ
Россия байрагы Россия Федерациясе
Әлма-матер Башкорт дәүләт университеты
Һөнәре тел белгече
Гыйльми дәрәҗә: филология фәннәре докторы[d]
Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Әхмәтҗанов битенә күчегез.

Рифкать Газизҗан улы Әхмәтьянов (Әхмәтҗанов) – татар теленең этимологиясе буенча танылган белгеч, филология фәннәре докторы, профессор.

Тәрҗемәи хәле

Рифкать Әхмәтҗанов 1933 елның 10 июлендә Башкортстанның Иглин районы Турбаслы авылында туган. Урта мәктәпне Таҗикстанда тәмамлап, Башкортстан дәүләт университетының филология факультетындагы татар-урыс бүлеген тәмамлый. Берникадәр Туймазы районының Туктагул урта мәктәбендә укыткач, 1963 елда Казанга күченеп, Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтына эшкә урнаша (1963-1995).

1970 елда – “Татар теле лексикасының этимологик нигез­ләре” дигән кандидатлык диссертациясен, 1990 елда “Идел-Урал тел берлегендә татар теле” дип аталган докторлык хезмәтен яклый. 1994 елда Татарстан хөкүмәте каршындагы «Ике дәүләт теле турындагы» кануны гамәлгә ашыру буенча комитетының комиссия рәисе урынбасары.[4]

Соңрак кабат Башкортстанга кайтып, 1995-1997 елларда Стәрлетамак педагогия институты, 1997-2010 елларда Бөре дәүләт педагогика институтында профессорлык итә, биредә татар теле һәм әдәбияты белгечләрен әзерләү эшенә нигез сала.

Бүген ул – Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать инсти­тутының әйдәп баручы фәнни хез­мәткәре.

Р. Әхмәтьяновның 10 монографиясе, 300дән артык фәннимәкаләсе дөнья күргән.

Хезмәтләре

  • Татар терминологиясенең тарихи чыганаклары. Казан, ТКН, 2003
  • Татар теленең кыскача тарихи-этимологик сүзлеге. - Казань: тат.кн.изд. — 2001, 272с.
  • Этимологический словарь татарского языка. Том 1. Бирск 2005.
  • Татарско-русский словарь. Казань, 2007.
  • Татарский язык в Волго-Камском языковом союзе. Казань, 1993;
  • Сравнительное исследование татарского и чувашского языков. - М., 1978;
  • Общая лексика духовной культуры народов Поволжья. - М., 1981;
  • Общая материальной культуры народов Поволжья. - М., 1989;
  • «Мөхәммәдия» мәдрәсәсе. Казан;
  • Русча-татарча төзелеш атамалары сүзлеге. - Казань, 1995 (кереш сүз авторы);
  • Татар терминологиясендә гарәп алынмалары. Казан, 2003;
  • Сравнительная татарского и башкирского. - на тат.яз. - Бирск, 2003;
  • Татар теленең зур аңлатмалы сүзлеге (авторларның берсе) - 1-3 томнар. - Казан,-1981;
  • Татаро-турецкий словарь. -., 1997; 14. Турецко-татарский словарь.., 1998;
  • Татарско-русский словарь. -, 2003
  • «Аскын татарлары» (авторы Ф. Нуретдинов, Казан 2002 ел) китабына кереш сүз
  • "Татар теленең этимологик сүзлеге". 2015.

Кызыклы факт

Рифкать Әхмәтьянов – полиглот галим. Ул татар, чуаш һәм башка төрки телләрдән тыш мари, мукшы, удмурт, венгр, фин, гарәп, фарсы, шулай ук инглиз һәм алман телләрен белә.

Искәрмәләр

  1. ↑ Тел белгече Рифкать Әхмәтҗанов вафат
  2. ↑ Чешская национальная авторитетная база данных
  3. ↑ https://jitely.info/bashkortostan
  4. ↑ http://tatarstan.news-city.info/docs2/sistemaa/dok_legixi.htm

Сылтамалар

Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Рифгать_Әхмәтьянов&oldid=2129218