Сусвани Матаҗи

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Сусвани Матаҗи latin yazuında])
Сусвани Матаҗи.

Сусвани Матаҗи, шулай ук Сусани Мата яки Сусвани Мата буларак мәгълүм ул төбәк Җәйничелек һәм шулай ук Һинд дине Алиһәсе, ул Һиндстанның Раджастхан штатында популяр.[1] Ул Дурга инкарнациясе кебек карала һәм аңа күп Җәйничелек һәм Һинду җәмәгатьләрендә табыналар.[2][3]

Сусвани Матаҗи Гыйбадәтханәсе, Мохана янында Ходай Шиваның борынгы изге урыны, шул урында Шива Сусвани Матаҗига ярдәм итәр өчен пәйда булган.

Гыйбадәтханә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Аның төп гыйбадәтханәсе Раджастханның Биканер районында Моханада урнашкан.[4][5] Гыйбадәтханә төбәктә иң борынгы булып тора, ул Һиндстанның Археологик Өйрәнүе буенча Викрам Самвант 1229 елында (безнең эраның 1173-74 елы) корылган язма буенча безнең эраның 12-нче гасырына карый.[6][7] [8][9] Бина комплексы янында шулай ук кайра (Capparis decidua) агачы бар, ул Сусвани җиргә арсланда утырып кергән риваятьнең өлеше булып тора. Шулай ук якында борынгы Шива Гыйбадәтханәсе бар, риваятьтә искә алынганча Шива чимтасын ыргыткан да, ул булган Кайра агачы янында төшкән дә һәм аны һәм җирне икегә ярган.[10][11][12] Дәвам итеп, башка язмада гыйбадәтханә Викрам Самвант 1573 елында (безнең эраның 1518 елы) Сурана Хема Раджа тарафыннан төзекләндерелгәне искә алына.[8] Ул Җәйничелекнең Сурана, һәм Раджастханның Җәйничелекнең Дугар һәм Санкхла суб-кланнары тарафыннан Кулдэвисы булып тора.[13] [1][14] Гыйбадәтханә Җәйничелек тарафдарлары, гомумән Һинд дине тарафдарлары һәм Һинд диненең Шакта дини агымы тарафдарлары тарафыннан изге дип санала.[15][16]

Детальләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Морханада Сусванига багышланган Сусвани Дэви гыйбадәтханәсенә[17][18] якынча 846 ел. Ул Джайсалмер ташларыннан төзелгән, анда ярым-Ходай сыннары тышкы стеналарда кисеп ясалган.[6][19] Гыйбадәтханәгә керү казу эшләре астында һәм идән асты тирәли түбәнге стена корылган. Гыйбадәтханәнең террасасын 16 багана тотып тора, шуларның 12-се төп гыйбадәтханә тирәли, шул ук вакытта калган 4-се үзәкне тотып торалар. Иң сул баганалар Шридһара стилендә кисеп ясалган.[20] Уң як колоннасында безнең эраның 1172 елы белән даталанган идән асты алдында ике язма уеп ясалган, аларның өске өлешендә хатын-кыз формасы күрсәтелгән.[21][22] Якында Шиваның борынгы гыйбадәтханә урнашкан.[23][24] Шива Лингамга якынча 5000 ел дип ышаныла, гәрчә булган гыйбадәтханә соңрак зурайтылган булган. Шул урыннан Ходай Шива чимтасын мәшһүр Кера Агачына ыргыткан һәм аны җир белән бергә ике яртыга ярган.[25] Ышану буенча Сусвани Мата Җиргә арсланы белән кергән һәм Җир янә ябылган булган.[26][10] Кера агачы анда төп гыйбадәтханәнең укылганязмасы буенча 1173 елдан бирле мул һәм яшел итеп тора. [27][28]

Риваять[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

[29](Амбе) Дурга Алиһәсе Сусвани Мата буларак инкарнацияләгән һәм Шри Сетх Сатидасҗига Нагаурның Шримати Суганканварҗи буларак В.С 1219-да туган булган. Аның кияүгә чыгуы 10 яшендә Дугар гаиләсендә теркәлгән булган. Ул бик матур булган. Аның кияүгә чыгу алдыннан көнендә Нагаурның навабы аның матурлыгы белән сокланган булган һәм аңа гашыйк булган. Ул әтисе алдында үзенең 'Сусвани'га кияүгә чыгарга теләген белдергән, әмма аның әтисе кыз Мата Амбеның инкарнациясе булуын әйткән һәм аңа теләсә-нинди тәнне бирергә аның көчендә булмавын әйткән.[27] Һинду һәм Мөселманнар арасында өйләнү мөмкин булмаганга күрә, әтисе тәкъдимне кире каккан. Наваб ярсуланган һәм бөтен гаиләне үтерергә янаган һәм Сетһ Сатидасны төрмәгә утырткан. Бөтен гаилә Сусванины бөтен инцидент өчен гаепләгән. Сусвани борчылган һәм Ариһантка дога кыла башлаган һәм йокыга киткән.[28] Йокысында ул аңа борчылмаска дип әйткән яктыртылган потын күргән. Пот Сусванига навабка ул шартны үтәсә, аңа өйләнергә мөмкин дип әйткән. Шарт булып “Ул аннан 7 фут арада булырга тиеш һәм ул аны я җәяү, я атланган килеш тотарга тиеш дип әйткән. Шулай да пот аңа белдергәнчә, ул беркайчан да аны тота алмас."[29]

"नैन मूंद अरिहन्त को ध्यायी।
ध्यान ही ध्यान में निन्दिया आई।
स्वप्न में तेजस्वी भगवान ने
दर्शन देकर कहा वचन में।।
घबराने की बात नहीं है
उसकी ये औकात नहीं है।।
तू उस दुष्ट को ये कहलादे
शर्त रखी है तेरे आगे।।
सात पांवड़े की छूट देकर
पीछा कर ले घोड़े चढ़कर।।
वो तुझको नहीं पकड़ पायेगा
दौड़-दौड़ कर थक जायेगा।। "

- Сусвани Мата Ки Гатһа

Аның төшенең дәлиле булып пот юкка чыккач, аның гаилә әгъзаларының маңгаенда шафран тилак тора. Сусвани уянган һәм бөтен төшне әнисенә сөйләгән һәм гаилә әгъзаларыны маңгаенда шафран тилаканы тапкан. Барлык әгъзалар да тынычланган булган һәм шуннан соң навабка юллама җибәрелгән булган. Наваб аның шартларына риза булган һәм бик шат булган. Сетһҗи төрмәдән азат ителгән булган. Тиздән берничә солдат белән наваб Сетһҗиның сараена килгән. Сусванҗи йөгерә башлаганчы йорт стенасы янында кумкум кул эзләрен калдырган. Шарт буенча, ул җәяү йөгерә башлаган һәм явыз наваб алар арасында 7 фут арада булган. [30] [31] Наваб атланган булса да аны тота алмаган һәм дистанция шул ук булып калган. Ул йөгерүен дәвам иткән һәм аргач, ул ярдәм өчен дога кылган. Шунда ук арслан пәйда булган, ул аңа атланган һәм хәзерге Биканер районының Морхана авылына йөгерә башлаган. Анда ул Шиваның изге гыйбадәтханәсен күргән һәм ярдәм өчен дога кылган. Аның алдында Шива пәйда булган һәм гыйбадәтханә алдында Кера агачлары арасына чимтаны ташлаган. Сусвани урынга барып җиткәч, Кера агачы һәм җир ярылып күк күкрәгән тавыш чыккан.[27] Сусвани арсланы белән җиргә кергән һәм җир ябылган, һәм бары тик аның сариның кечкенә өлеше калган булган.[32] Наваб һәм аның дуслары паллу өчен сугышканнар һәм һәрберсен үтергәннәр. Морхананың илаһи изге урынында һаман тулаем канлы Кера агачы тора.[11] [33] В.С. 1232-дә , Сетһ Сатидас Сурананың энесе Малһадас Сурана Дэви формасында Сусвани аңа ул җиргә кергән урында гыйбадәтханәне төзергә кушкан. Ул акчасы булмаганга күрә төзи алмаганын әйткән. Дэви аңа гошаласында яшерелгән хәзинә булган урыны турында сөйләгән. Малһадас шул акча ярдәме белән гыйбадәтханәне һәм Гошаланы төзегән. [34]

Мәшһүр Гыйбадәтханәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Морханада төп гыйбадәтханәдән тыш, аның төп гыйбадәтханәләре Нагаурда (Раджастхан), Джодһпурда (Раджастхан), Раджарһат (Көнбатыш Бәнгәл), Вилуппурамда (Тамилнад), Аттибеле (Карнатака), Андарсулда (Махараштра), Канвалийяста (Раджастхан) урнашкан.[35]

Фотосурәтләр галереясы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Commons
Commons
Викиҗыентыкта бу тема буенча
[[Commons:{{{1}}}|медиафайллар тупланмасы]]
  • Сусвани Дэви гыйбадәтханәсе капкасына керү, Морхана.
    Сусвани Дэви гыйбадәтханәсе капкасына керү, Морхана.
  • Сусвани Дэви потының якыннан даршаны, Морхана.
    Сусвани Дэви потының якыннан даршаны, Морхана.
  • Риваять буенча Ходай Шиваның чимтасы тарафыннан ярылган Кера агачы, шунда җир арсланга атланган Сусвани Матаны эченә алыр өчен ачылган булган.
    Риваять буенча Ходай Шиваның чимтасы тарафыннан ярылган Кера агачы, шунда җир арсланга атланган Сусвани Матаны эченә алыр өчен ачылган булган.

Веб-сайт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Shri Suswani Mataji Morkhana Trust, Bikaner 2020 елның 29 сентябрь көнендә архивланган.

Әһәмиятле сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

•Shri Suswani Mataji Temples in India •Shri Suswani Mataji Bhajans •Shri Suswani Mataji Bhajan Playlist

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 Singh, Chandramani; Mayaram, Arvind; Gupta, Rekha; Jagadhari, Akshaya (2002) (in en). Protected Monuments Of Rajasthan. Jawahar Kala Kendra. pp. 127, 355. ISBN 9788186782606. https://books.google.com/?id=i-jVAAAAMAAJ&q=morkhana+susani&dq=morkhana+susani. Retrieved 8 March 2019. 
  2. ↑ Babb, Lawrence A.; Cort, John E.; Meister, Michael W. (2008) (in en). Desert Temples: Sacred Centers of Rajasthan in Historical, Art-historical, and Social Context. Rawat Publications. ISBN 9788131601068. https://books.google.com/?id=54fXAAAAMAAJ&dq=Susvani+Mata&q=Susvani. 
  3. ↑ Jain, Chhotelal; Banerjee, Satya Ranjan (1982) (in en). Chhotelal Jain's Jaina Bibliography. Vir Sewa Mandir. https://books.google.com/?id=72-MEH8xDc4C&dq=Morkhana+Temple&q=+Ambika+or+Susani. 
  4. ↑ Singh, Rajvi Amar (1992) (in en). Mediaeval History of Rajasthan: Western Rajasthan. Rajvi Amar Singh. https://books.google.com/?id=AZIMAQAAMAAJ&dq=Morkhana&q=Susani. 
  5. ↑ Shri Suswani Mata Morkhana Dham (en).
  6. ↑ 6,0 6,1 (in en) Journal & Proceedings of the Asiatic Society of Bengal. Asiatic Society. 1917. https://books.google.com/?id=apFEAQAAMAAJ&dq=Morkhana&q=Sus%C4%81ni. 
  7. ↑ JAIN, DR A. N. UPADHYE & DR H. L. (1963) (in en). JAINISM IN RAJASTHAN. pp. 134. https://books.google.com/?id=RGF8XltxgPEC&dq=Morkhana+Temple&q=Morkhana+twelfth+century. 
  8. ↑ 8,0 8,1 India, Archaeological Survey of; Marshall, Sir John Hubert (1973) (in en). Annual Report. Office of the Superintendent of Government Printing.. pp. 21, 37. https://books.google.com/?id=3gctAAAAYAAJ&q=morkhana&dq=morkhana. Retrieved 8 March 2019. 
  9. ↑ People, India Parliament House of the; Sabha, India Parliament Lok (2005-08-18) (in en). Lok Sabha Debates. Lok Sabha Secretariat.. https://books.google.com/?id=y4SDEsQtHU0C&q=Susani+Mata&dq=Susani+Mata. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Rishab Dugar Jain, The Kera Tree in Shree Suswani Mata Temple Morkhana, retrieved 2018-12-19 
  11. ↑ 11,0 11,1 Somānī, Rāmavallabha (1996) (in en). Temples of Rajasthan. Publication Scheme. pp. 112. ISBN 9788185263878. https://books.google.com/?id=NbTqAAAAMAAJ&dq=Morkhana+Temple&q=MORAKHANA. 
  12. ↑ (in hi) Āpaṇī dharatī, āpaṇā loga: Bīkānera rī dharatī ara uṇa rā sapūta. Mimajhara. 1995. https://books.google.com/?id=dRIoAAAAMAAJ&q=%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%80+%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BE. 
  13. ↑ (in en) History of Oswals. Panchshil Publications. ISBN 9788192373027. https://books.google.com/?id=3m-J50FHmGcC&pg=PA636&dq=suswani+mata+kuldevi#v=onepage&q=susvani%20mata%20kuldevi&f=false. 
  14. ↑ Bhattacharyya, Narendra Nath (1996) (in en). History of the Śākta Religion. Munshiram Manoharlal Publishers Pvt. Limited. pp. 150. ISBN 9788121507134. https://books.google.com/?id=GXrXAAAAMAAJ&q=morkhana&dq=morkhana. Retrieved 8 March 2019. 
  15. ↑ People, India Parliament House of the (2008) (in en). Parliamentary Debates: Official Report. Lok Sabha Secretariat.. pp. 251. https://books.google.com/?id=LzlVAAAAYAAJ&q=morkhana&dq=morkhana. Retrieved 8 March 2019. 
  16. ↑ Press, Digital (in hi). GK General Knowledge Rajasthan RPSC Previous year questions: Digital Press. by DIGITAL PRESS. https://books.google.com/?id=RQ9lDwAAQBAJ&q=सुसवाणी+माता#v=snippet&q=मां%20सुसवाणी%20&f=false. 
  17. ↑ Suswani Devi
  18. ↑ MORKHANA SUSWANI DEVI TEMPLE | ARCHAEOLOGICAL SURVEY OF INDIA JAIPUR CIRCLE.
  19. ↑ Rajasthan, India Superintendent of Census Operations (1966) (in en). District Census Handbook, Rajasthan: Nagaur. https://books.google.com/?id=wBNvBC5mj24C&q=Morkhana+Temple&dq=Morkhana+Temple. 
  20. ↑ Morkhana Susani Devi Temple | Archaeological Survey of India Jaipur Circle.
  21. ↑ Raoji. राजा मयूरध्वज व् सुराणा समाज से तालुक रखता है मोरखाना गांव. әлеге чыганактан 2018-07-01 архивланды. 2020-08-01 тикшерелгән.
  22. ↑ उल्लास के साथ कार्यक्रम आयोजन.
  23. ↑ Jain, Chhotelal; Banerjee, Satya Ranjan (1982) (in en). Chhotelal Jain's Jaina Bibliography. Vir Sewa Mandir. https://books.google.com/?id=72-MEH8xDc4C&q=Morkhana+Temple&dq=Morkhana+Temple. 
  24. ↑ Shiva Temple, Morkhana (en).
  25. ↑ suswani mata temple - ixigo trip planner!.
  26. ↑ Sharma -, Sanjay (2016-11-02). सुसवाणी माता मंदिर, कथा व इतिहास (en-US).
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 Singh, Chandramani; Mayaram, Arvind; Gupta, Rekha; Jagadhari, Akshaya (2002) (in en). Protected Monuments Of Rajasthan. Jawahar Kala Kendra. pp. 127. ISBN 9788186782606. http://https:/www.google.com/search?client=ms-android-oppo&tbm=bks&ei=-rPVXLPFIoSfmgfm-p6QBA&q=It+is+said+that+Susani+was+a+beautiful+daughter+of+a+trader+of+Nagaur.+The+then+Nawab+of+Nagaur+heard+about+her+beauty+and+wanted+to+marry+her,+but+the+girl+did+not+wish+so.Susani+left+home..+When+she+reached+Morkhana,+and+found+that+there+was+no+escape+Shiva&oq=It+is+said+that+Susani+was+a+beautiful+daughter+of+a+trader+of+Nagaur.+The+then+Nawab+of+Nagaur+heard+about+her+beauty+and+wanted+to+marry+her,+but+the+girl+did+not+wish+so.Susani+left+home..+When+she+reached+Morkhana,+and+found+that+there+was+no+escape+Shiva&gs_l=mobile-gws-serp.12...16358.45467.0.46227.29.27.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c.1j4.64.mobile-gws-serp..29.0.0....0.B8WFoPi-dmY.  2013 елның 11 июль көнендә архивланган.
  28. ↑ 28,0 28,1 Villupuram. Shri Suswani Mata Mandir. әлеге чыганактан 2020-09-21 архивланды. 2020-08-01 тикшерелгән.
  29. ↑ 29,0 29,1 सुसवाणी माता मंदिर, कथा व इतिहास - Mission Kuldevi - Indian Castes and their Gods (hi-IN), Mission Kuldevi - Indian Castes and their Gods (2016-11-02).
  30. ↑ Lodha, Shri Chanchal Mal Sa (in en). History of Oswals. iprakashan. https://books.google.com/?id=1EVEBQAAQBAJ&pg=PA636&lpg=PA636&dq=History+of+Oswals+suswani#v=onepage&q=%20susvani&f=false. 
  31. ↑ Suswani Mata Story. әлеге чыганактан 2020-09-21 архивланды. 2020-08-01 тикшерелгән.
  32. ↑ Goetz, Hermann (1950) (in en). The Art and Architecture of Bikaner State. Published for the Government of Bikaner State and the Royal India and Pakistan Society by B. Cassirer. pp. 49, 50, 58. http://https:/www.google.com/search?client=ms-android-oppo&biw=360&bih=566&tbm=bks&ei=aOPMXOf_KsLJvgT_l6KgCA&q=According+to+local+tradition+Susani+was+the+daughter+of+a+banya+living+near+Nagaur+..+she+fled+into+the+desert+and+disappeared+into+the+womb+of+the+earth...The+sculptures+of+the+temple+are+unmistakably+Saivite,+for+they+represent+Durga+in+the+northern,+Siva+or+Ambika+in+the+western&oq=According+to+local+tradition+Susani+was+the+daughter+of+a+banya+living+near+Nagaur+..+she+fled+into+the+desert+and+disappeared+into+the+womb+of+the+earth...The+sculptures+of+the+temple+are+unmistakably+Saivite,+for+they+represent+Durga+in+the+northern,+Siva+or+Ambika+in+the+western&gs_l=mobile-gws-serp.12...12877.14855.0.15479.8.8.0.0.0.0.0.0..0.0....0...1c.1j4.64.mobile-gws-serp..8.0.0....0.NVDo5DY7zM8.  2013 елның 11 июль көнендә архивланган.
  33. ↑ Suswani Mata Story (en).
  34. ↑ Rssuthar Jaisalmer (2017-12-26), सुसवाणी माता का मन्दिर व ऐतिहासिक मूर्तियाँ Morkhana Suswani mata VID_20151109_110643, retrieved 2018-06-29 
  35. ↑ Rishab Dugar Jain. Shri Suswani Mata ji Temples (en).
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Сусвани_Матаҗи&oldid=4114582