Сәйдәшев утары (Казан)
| Сәйдәшев утары | |
|---|---|
.jpg) | |
 | |
| Төр | комплекс зданий[d] |
| Урын | Нариманов урамы |
| Шәһәр | Казан |
| Ил |  Россия |
| Координатлар | 55°46'50.488"тн, 49°6'34.668"кнч |
Сәйдәшев утары — Казанның Нариманов урамында урнашкан, 1880-1882 елларда П.И.Романов проекты буенча төзелгән утар. Региональ әһәмияттәге мәдәни мирас объекты[1].
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Усадьбаның төп йорты 1880 елда архитектор П.И. Романов проекты буенча сәүдәгәр Әхмәтҗан Сәйдәшев өчен төзелгән. Шул ук архитектор проекты буенча 1882 елда флигель төзелгән. Сәүдәгәр Сәйдәшев чәй, күн әйберләре, пыяла, ә соңыннан улы һәм варисы Мөхәммәтҗан — тунннар белән сәүдә итә. Әхмәтҗан һәм Мөхәммәтҗан Сәйдәшевлар 1906 елдан «Баянәлхак» («Изложение истины») газетасын нәшер итәләр, алар татар милли яңарышында зур роль уйный[1][2].
Архитектурасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Төп йорт һәм флигельдән торган утар ансамбле классик юнәлештәге эклектика стиленә керә. Ишегалдыннан антресоль каты булган ике катлы йорт, дүрт катлы түбә астында, урамның кызыл линиясеннән чигенеп тора. Планда ул якынча квадрат формасында. Урам фасады җиде тәрәзә көзләре симметрик, өчпочмаклы фронтоннар белән әйләндерелгән ян ризалиты бар. Тәрәзәләр турыдан-туры сандриклар белән бизәлгән. Фасад декорында пилястрлар, рустовка, тартмалар, киштәләр һәм филенкалар кулланылды. Ике катлы флигель урамга өч тәрәзәдән тар фасад белән чыга, аның урам фасады XIX гасыр уртасындагы үрнәк проектларның берсенә туры килә. Аскы кат тәрәзәләре бизәүдән мәхрүм ителгән (элек булган йозак ташлары ватылган), өске кат тәрәзәләре нурлы, чыгып торган тәрәзә яңаклары белән төзелгән. Фасад ялган ишетү тәрәзәле зур булмаган аттик белән тәмамланган. Фасадта көрәк, яру, ниша, сухарик кебек бизәлеш элементлары күп, бу фасадның артык ваклануына китерә[1][2].
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Усадьба Сайдашева, 2-я пол. XIX - нач. XX вв. (2 строения) // / гл. ред. Тарунов А. М.. — М.: НИИЦентр, 2018. — С. 598—599. — 984 с. — ISBN 978-5-902156-43-7.
- ↑ 2,0 2,1 Усадьба Сайдашева 2 половина XIX в., начало ХХ в. Главный дом. әлеге чыганактан 2020-07-02 архивланды. 2020-06-30 тикшерелгән.
Тышкы сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Усадьба Сайдашева 2 половина XIX в., начало ХХ в. Главный дом. әлеге чыганактан 2020-07-02 архивланды. 2020-06-30 тикшерелгән.
