Karl Van Vexten

Karl Van Vexten ingl. Carl Van Vechten
Hönäre	yazuçı, fotograf
Tuu datası	17 iyün 1880(1880-06-17)
Tuu cire	AQŞ, Sidar-Rapids
Watandaşlığı	AQŞ
Ülem datası	21 dekäber 1964(1964-12-21) (84 yäş)
Ülem cire	AQŞ, Nyu-York

Karl Van Vexten (ingl. Carl Van Vechten; 1880 yılnıñ 17 iyüne, AQŞ, Sidar-Rapids — 1964 yılnıñ 21 dekäbre, AQŞ, Nyu-York) — Amerika yazuçısı, fotografı, Harlem renessansınıñ^[en] yaklawçılarınıñ berse, Amerika yazuçısı Gertruda Staynnıñ^[en] ädäbi mirası belän idärä itüçe.

Tärcemäi xäle

Karl Van Vexten Sidar-Rapidsta tuğan. 1903 yılda Van Vexten Çikago universitetın^[en] tämamlağan. Öç yıldan soñ ul Nyu-Yorkqa küçep kilgän, anda jurnalist bulıp eşlägän. Berençe uñışsız nikaxınnan soñ ul 1914 yılda ikençe tapqır aktrisa Fanä Marinoffqa^[en] öylängän. Karl Van Vexten anıñ belän ğömere axırına qädär nikaxta torsa da, Karlnıñ ülemennän soñ 25 yıl ütkäç, Van Vextennıñ homoseksual’legen kürsätüçe şäxsi fotoları häm xatları basılıp çıqqan (Smalls, James (2006). The Homoerotic Photograph of Carl Van Vechten: Public Face, Private Thoughts).

Gertruda Stayn belän ul 1913 yılda Parijda tanışqan. Alar ozaq waqıt duslar bulğannar. Gertruda ülgäç, ul, Stayn wasiäte buyınça, anıñ kitapların bastırırğan. Şul uq räveşle ul afroamerikan yazuçısı Nella Larsenğa yärdäm itkän.

1950 yıllarda, üzeneñ yäşe buluğa qaramastan, ul senator Makkartinıñ^[en] antikommunistik tiradalarına qarşı çıqqan.

İcatı

1915 yıldan 1920 yılğa qädär Van Vexten muzıkal’ häm ädäbi tematikağa küp kenä kitaplar bastırğan. 1922—1930 yıllarda yazuçınıñ cide romanı basılıp çıqqan.

Van Vexten afroamerikan ädäbiätı häm mädäniäte belän ayıruça qızıqsınğan. Ul Harlem renessansınıñ küp kenä möhim wäkillärenä yärdäm itkän.

Karl Van Vexten muzıka (ayırım alğanda, rus muzıkası) belüçese bulğan. Ul üze berniçä muzıkal’ etüd yazğan. 1930 yıllarda Karl Van Vexten küp kenä tanılğan şäxeslärne fotoğa töşergän.

Saylanğan äsärläre

• Music After the Great War (1915)
• Music and Bad Manners (1916)
• Interpreters and Interpretations (1917)
• The Merry-Go-Round (1918)
• The Music of Spain (1918)
• In the Garret (1919)
• The Tiger in the House (1920)
• Lords of the Housetops (1921)
• Peter Whiffle (1922)
• The Blind Bow-Boy (1923)
• The Tattooed Countess (1924)
• Red (1925)
• Firecrackers (1925)
• Excavations (1926)
• Nigger Heaven (1926)
• Spider Boy (1928)
• Parties (1930)
• Feathers (1930)
• Sacred and Profane Memories (1932)

Ädäbiät

• Kellner B. Carl Van Vechten and the irreverent decades. Norman: University of Oklahoma Press, 1968
• Coleman L. Carl Van Vechten and the Harlem Renaissance: a critical assessment. New York: Garland Pub., 1998
• Kuhl N. Extravagant crowd : Carl van Vechten’s portraits of women. New Haven: Beinecke Rare Book and Manuscript Library, Yale University, 2003
• Smalls, James. The Homoerotic Photography of Carl Van Vechten: Public Face, Private Thoughts. Philadelphia: Temple University Press, 2006, ([1])
• Humphries B., Kelly J. Photographs by Carl Van Vechten. New York: J. Cummins, 2006

Sıltamalar

• Creative Americans: Portraits by Carl Van Vechten at the Library of Congress features a searchable database of photographs taken by Van Vechten.
• Harlem Renaissance — Carl Van Vechten: Webpage with bibliography of books and articles by and about Van Vechten.
• Extravagant Crowd: Carl Van Vechten’s Portraits of Women
• Yale May Not Think So, But It’ll Be Just Jolly: pages from Van Vechten’s scrapbooks from the exhibit The Pink and The Blue: Lesbian and Gay Life at Yale and in Connecticut, 1642—2004
• Books by Carl Van Vechten at the Universal Library at Carnegie-Mellon
• Статья в Литературной энциклопедии, 1929 (рус.)
• На сайте PhotoIsland (рус.)