Poltava bäreleşe
| Poltava bäreleşe Tönyaq suğış | |
 Poltava bäreleşe, Mixail Lomonosov mozaikası | |
| Data | |
|---|---|
| Urın |
Poltava yanında |
| Näticä |
Räsäy ğäskäre ciñä |
| Köndäşlär | |
| Räsäy imperiäse | |
| Särğäskärlär | |
| Pötr I | |
| Köçlär | |
37 000 qorı cir ğäskäre,
|
26 000 qorı cir ğäskäre,
|
| Yuğaltular | |
1345 häläk,
|
6700—9234 häläk
|
Poltava bäreleşe - 1709 yılnıñ 27 iyünendä Poltava yanında ber yaqtan Pötr I citäklägän Räsäy imperiäseneñ ğäskäre, ikençe yaqtan Karl XII citäklägän Şvetsiä ğäskäre arasında Tönyaq suğışnıñ töp bäreleşe.
Poltava bäreleşe näticäsendä Şvetsiä ğäskäre tar-mar itelgän, Tönyaq suğışta kisken borılışqa kitergän, Şvetsiäneñ Awrupada östenlek itüe tuqtatıla.
10 iyül - Poltava bäreleşendä ciñü RFta Xärbi dan köne bulıp bilgelänä.
Bäreleş[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Poltava bäreleşe aldınnan Zaporojye kazakları hetmanı İvan Mazepa Karl XII yağına küçä. Rusiädä bu ğämälne xiänät dip atalğan. Pötr I qatı açulanıp, Ukrainada kazak şähärçeklären basıp ala başlıy.
1709 yıldan şewit ğäskäre Poltava şähären qamalışqa ala, 20 turı höcüm berni kitermägän.
4 iyündä Pötr I ğäskäre Poltava yärdämenä kilep citä. Soñraq Skoropadskiy kazakları da yärdämgä kilä. Pötr I Poltava könyağıraq Borsıqlı (Vorskla) yılğası aşa çığa.
37 meñle Pötr I ğäskäre 26 meñle Karl XII ğäskären ciñä, Räsäy atlı ğäskäreneñ flangqa höcüme xälitkeç rol' uynağan.
Poltava bäreleşendä ciñü zur strategik ähämiätkä iä bulğan häm Tönyaq suğışnıñ näticäsen bilgelägän.
Sıltamalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- «И грянул бой…» Московский открытый проект по истории России, посвященный 300-летию Полтавской битвы
- «Обстоятельная реляция» о Полтавской битве и схема сражения
- Фоторепортаж "Торжественное открытие историко-документальной выставки «Полтавская виктория 27 июня 1709 г.» Из 133 фотографий — 93 — экспонаты выставки 2016 елның 27 апрель көнендә архивланган.
- Сайт историко-культурного заповедника «Поле Полтавской битвы» 2011 елның 5 сентябрь көнендә архивланган.
- Полтавская битва — 27 июня 1709 года Решающее сражение Северной войны
- Болесте П. Полтавский бой, описанный современником очевидцем, Петром Болесте, служившем в Канцелярии гетмана Сенявскаго, бывшаго тогда воеводою бельским, а впоследствии кастеляном краковским / Пер. и вступл. А.Перлштейна // Чтения в Императорском Обществе истории и древностей российских, 1871. — Кн. 3. — Отд. 5. — С. 1-9. 2017 елның 13 июль көнендә архивланган.
- Гилленкрок А. Сказание о выступлении его величества короля Карла XII из Саксонии и о том, что во время похода к Полтаве, при осаде её и после случилось / Пер. с нем., введ. и примеч. Я. Турунова // Военный журнал, 1844. — № 6. — С. 1—105. 2009 елның 26 ноябрь көнендә архивланган.
- Карл XII. Письмо о полтавском сражении. 1709 г / Публ. Я. К. Грота. // Грот Я. К. Труды Я. К. Грота из русской истории. Исследования, очерки, критические заметки и материалы — Т. 4. — Спб., 1901. — С. 157—159. 2017 елның 13 июль көнендә архивланган.
- Коростовцов Л. Дом, где жил Карл XII, стоя под Полтавой // Русский архив, 1869. — Вып. 10. — Стб. 1721—1723. 2017 елның 8 ноябрь көнендә архивланган.
- ПЕТР и ПОЛТАВА (По поводу 200-летнего юбилея). СОСТАВИЛ Действительный Член императорского Русского военно-исторического Общества П. М. Андрианов. Удостоено премии Императорского Русского военно-исторического общества Санкт-Петербург. Т-во Р. Голике и А. Вильборг. Звенигородская, № 11.1909 г.
- Выставка в ГА РФ 2017 елның 4 май көнендә архивланган.