Эт эчәгесе

Эт эчәгесе
Эт эчәгесе
Халыкара фәнни исем	Convolvulus L., 1753
Таксономик ранг	ыру
Югарырак таксон	бөрмәкәйчәләр[d]
Таксономик төр	C. arvensis[d]
Шушы чыганакларда тасвирлана	Зур совет энциклопедиясе (1926-1947)[d], Flora Reipublicae Popularis Sinicae, volume 64(1)[d], The Domestic Encyclopædia; Or, A Dictionary Of Facts, And Useful Knowledge[d], The New Student's Reference Work[d] һәм Мейер энциклопедик сүзлеге (1888-1889)[d]
	Эт эчәгесе Викиҗыентыкта

Эт эчәгесе (лат. Convolvulus L., 1753^[1]^[2]), бөрмәкәй — эт эчәгечәләр (бөрмәкәйчәләр) семьялыгына караган үләнчел үсемлекләр ыругы Үләннәр һәм куаклар рәвешендә үсәләр.

Фәнни атамасы лат. convolvere — «уралырга» сүзеннән килеп чыга, чөнки ыругның күп төрләре башка үсемлекләргә уралып үсәләр.

Эт эчәгесе дип хата белән тагын кайбер ыругларны атыйлар. Алар арасында үрелмә сабаклы үргәләк (Calystegia), үрмәле кымызлык (Polygonum convolvulus), яки карабодайчалар (Polygonaceae) семьялыгыннан фаллопия (Fallopia convolvulus).

Ихтимал, иң киң таралган төр — ул басу эт эчәгесе, яки «бөрмәкәй» (Convolvulus arvensis). Чәчүлекләрдә таралган чүп үләне.

Ботаник тасвирлау

Сабагы шома, нәзек, уралучы, кисемендә буразналар белән, озанлыгы 1 метрдан артырга мөмкин.

Яфракларының аскы ягы шома, алар тар, төпләрендә икегә аерылган, сабакта спираль буенча урнашалар.

Чәчәкләре төзек, бүрәнкә рәвешендә, якынча 2 см диаметрлы, ике җенесле, ак яки алсу таҗлы. Караңгырак төстәге буйлар белән биш өлешкә бүленәләр.

Җимеше - ике оялы, дүрт бүлемле тартмачык.

Чәчәк формуласы: $\ast K_{(5)}\;C_{(5)}\;A_{5}\;G_{({\underline {2}})}$ ^[3]

Таралу

Россиянең Европа өлеше, Кавказда, в Көнбатыш Себердә һәм Көнчыгыш Себердә, Ерак Көныгышта һәм Урта Азиядә киң таралган. Татарстанның барлык территориясендә очрый. Төп бер төре - басу эт эчәгесен очратырга мөмкин. Болыннар, аланнарда, шулай ук бакчаларда һәм басу-кырларда чүп үләне буларак үсә.