Татарстан белоруслары
| Татарстан белоруслары | |
| Үз аталышы |
белар. беларусы |
|---|---|
| яшәү җире | |
| Теле | |
| Дине | |
| Бүтән халыкка керүе | |
| Кардәш халыклары: | |
Татарстан белоруслары (белар. беларусы) — белорус халкының бүгенге Татарстан Республикасы территориясендә яши торган территориаль төркеме.
Таралышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
2010 елгы халык санын алу мәгълүматлары буенча Татарстан Республикасы территориясендә белоруслар саны 4 592 кеше тәшкил итә.[1][2]
Татарстан белорусларының яртысы диярлек Казанда яши, аннан кала Әлмәт, Яр Чаллы, Түбән Кама, Алабуга шәһәрләрендә яшиләр.[3] Татарстанда белорусларның саны кимү рус халкы арасында ассимиляция процессы, милли-катнаш никахларның югары проценты белән аңлатыла. Беларусларның яртысыннан да ким булмаган өлеше рус телен туган тел дип саныйлар, әмма бу аларга беларус самоидентификациясен сакларга комачауламый.
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Татарстанда белорусларның миграцияләре республикада эре сәнәгать төзелеше вакытында, совет чорында барлыкка килә. Асылда, белорус диаспорасы, нигездә, индустриаль миграцион агымнарның йогынтысы нәтиҗәсендә формалашкан.
Мәдәният[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Татарстан Республикасы Югары Ослан районының Печище авылында Янка Купала музее урнашкан. Музей Печище икмәк продуктлары комбинаты биналарының берсендә урнашкан, анда 1941 елның 13 ноябреннән 1942 елның 18 июненә кадәр эвакуациядә хатыны белән Янка Купала яшәгән. 1600 елда нигез салынган авыл тарихы, XVII гасырда барлыкка килгән тау производствосы үсеше, печищилылар монастырьлар һәм Казан кремле төзелеше өчен известняк таш ваткан вакыт турында тәфсилләп тәкъдим ителә. Экспозициянең Янка Купалага багышланган бүлеге шагыйрьнең кечкенәдән үк тормышы турында сөйли. Шагыйрьнең әсәрләре, фотодокументлары, әсәрләре киң тәкъдим ителә. Экспозицияне Янка Купала мемориаль бүлмәсе тәмамлый, анда шагыйрьнең күп санлы шәхси әйберләре тәкъдим ителә.[3] Татарстанда ел саен Беларусь һәм Россия халыкларының берләшү көне, Беларусь Республикасы бәйсезлеге көне, Иван Купала бәйрәме, Беларусь Республикасы Конституциясе көне, Беларусь Республикасының Дәүләт гербы һәм флагы көне үткәрелә.[3]
Соңгы елларда белорусларның мәдәни тормышын тагын да активлаша, милли-мәдәни оешмалар барлыкка килә башлаган. Татарстан территориясендә беренче белорус оешмасы «Спадчына»га 2002 елның 21 апрелендә Казан шәһәрендә нигез салына,[3] оешмага нигез салучы һәм аның җитәкчесе булып Маруденко Сергей Павлович тора.[4] «Спадчына» яшьләр бүлеге җитәкчесе — Кочнева Людмила Николаевна. Җәмгыять даими мәдәни-агарту эшчәнлеге алып бара, шулай ук Татарстан Республикасы һәм Казан шәһәрендәге чараларда катнаша.[3]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года, archived from the original on 2012-03-01, retrieved 2021-01-23
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам. 2020 елның 13 май көнендә архивланган.: см. 2012 елның 18 октябрь көнендә архивланган.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Местная общественной организации белорусов в г.Казани «Спадчына» («Наследие»).
- ↑ Общественная организация белорусов Казани «Спадчына»
Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Белорусы // Народы России. Атлас культур и религий. — М.: Дизайн. Информация. Картография, 2010. — 320 с. — ISBN 978-5-287-00718-8.
- Булгаковский, Д. Г. Пинчуки. Этнографический сборник. — СПб., 1890.
- Гринблат, М. Я. Белорусы. Очерки происхождения и этнической истории. — Мн., 1968.
- Народы России: живописный альбом, Санкт-Петербург, типография Товарищества «Общественная Польза», 3 декабря 1877, ст. 43
- Молчанова, Л. А. Материальная культура белорусов. — Мн., 1968.
- Россия. Полное географическое описание нашего Отечества. — Т. 9. // Под редакцией В.Семёнова. — СПб., 1905.
