Андрей Апакидзе
| Андрей Апакидзе | |
|---|---|
| Туган телдә исем | гөрҗ. ანდრია აფაქიძე |
| Туган | 3 сентябрь 1914 Зана[d], Россия империясе |
| Үлгән | 25 ноябрь 2005 (91 яшь) Гөрҗистан |
| Ватандашлыгы |  Россия империясе.svg){kind=small} Гөрҗистан Демократик Җөмһүрияте СССР Гөрҗистан |
| Һөнәре | археолог, тарихчы |
| Гыйльми дәрәҗә: | тарих фәннәре докторы[d] |
Андрей Мелитонович Апакидзе (гөрҗ. ანდრეი მელიტონოვიჩ აფაქიძე; 1914-2005) - археология һәм тарих өлкәсендә совет һәм грузин галиме, тарихи фәннәр докторы (1959), профессор (1959), Грузия ССР Милли Фәннәр академиясе академигы (1983). Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең социаль фәннәр бүлеге җитәкчесе һәм вице-президенты (1980-1986).
Биография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1914 елның 3 сентябрендә Грузиядә Зана авылында туа, 1916 елдан алып 1918 елга кадәр гаиләсе белән Бакуда яши.
1925-1932 елларда Сенаки педагогик көллиятендә укыган. 1932 - 1937 елларда Тифлис дәүләт университетының тарих факультетында белем алган. 1937-1940 елларда әлеге университетның археология кафедрасында аспирантура бүлегендә белемен күтәрә, профессор Г.К. Ниорадзеның укучысы була.
1937 елдан башлап Археология институтында һәм Археология кафедрасының кече фәнни һәм өлкән фәнни хезмәткәре булып, Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең Тарих, археология һәм этнография институтында тикшеренү эше белән шөгыльләнә. 1941 - 1942 елларда Бөек Ватан сугышында катнаша. 1943 елдан - Грузия дәүләт музее директоры вазифасын били.
А.М. Апакидзе, төп эшчәнлеге белән беррәттән, Мцхета археологик экспедиция әгъзасы була, 1943 елда академик С.Н. Джанашиа җитәкчелегендә Самтавр һәм Армазисхево зиратларында казуларда катнашкан. 1950 елдан ул академик Н.А. Бердзенишвилиның гомуми җитәкчелеге астында Абхазияне өйрәнү экспедициясенең археологик өлеше башлыгы булып эшли.
1970 елдан ул Г.Ниорадзе исемендәге Мцхета археология институтының оештыручысы һәм беренче директоры була. 1980 елдан 1986 елга кадәр - Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең социаль фәннәр бүлеге җитәкчесе һәм вице-президенты вазифасын били [1] [2].
Фәнни-педагогик эшчәнлеге һәм фәнгә керткән өлеше[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
А.М. Апакидзеның төп фәнни-педагогик эшчәнлеге археология өлкәсендәге проблемалар белән бәйле. Ул Кавказның борынгы тарихы һәм Грузиянең борынгы һәйкәлләрен өйрәнү белән шөгыльләнгән.
1941 елда ул "Кахетидагы бронза чоры һәйкәлләре" темасына кандидатлык диссертациясен яклады, 1959 елда "Борынгы Грузиянең шәһәрләре һәм шәһәр тормышы" монографиясе өчен тарих фәннәре докторы дәрәҗәсенә лаек булды. 1959-нчы елда СССРның Югары Аттестация Комиссиясе тарафыннан профессор дәрәҗәсенә лаек булды. 1967 елда ул корреспондент әгъза, 1983 елда - Грузия ССР Милли Фәннәр академиясенең тулы әгъзасы итеп сайланды. A.М. Апакидзе ике йөздән артык фәнни хезмәт, шул исәптән күпсанлы монографияләр авторы[1] [2].
Ул 1993 елның 10 июлендә Тифлиста вафат була.
Төп хезмәтләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Города древней Грузии / Андрей Мелитонович Апакидзе; [АН Груз. ССР. Ин-т истории, археологии и этнографии им. И. А. Джавахишвили]. - Тбилиси: Мецниереба, 1968. - 296 с.
- Русско-грузинский археологический словарь: Материалы / Сост. А. М. Апакидзе, М. Н. Инасаридзе, А. Н. Сихарулидзе, Г. А. Апакидзе; Под ред. А. М. Апакидзе. - Тбилиси: Изд-во Тбил. ун-та, 1980. - 889 с.
- Радиоуглеродное датирование археологических и палеоботанических образцов Грузии / А. М. Апакидзе, А. А. Бурчуладзе; Тбил. гос. ун-т, Археол. комис. АН ГССР. - Тбилиси: Мецниереба, 1987. - 83 с
Бүләкләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Ватан сугышы ордены, 2 нче дәрәҗә (06.11.1985) [3]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 Академики АН Грузии // Национальная академия наук Грузии(груз.)(ингл.)
- ↑ 2,0 2,1 И. Бабаев академик Андрей Мелитонович Апакидзе // Институт археологии и этнографии НАН Азербайджана
- ↑ Апакидзе Андрей Мелитонович // Подвиг народа
Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- СССРда археология / А. Л. Монгаит; Акад. СССР фәннәре. Материаль мәдәният тарихы институты. - Мәскәү Акад нәшрияты. СССР фәннәре, 1955. - 436 б.