Джек Николсон

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Джек Николсон latin yazuında])
Джек Николсон
Туган телдә исем ингл. Jack Nicholson
Туган 22 апрель 1937(1937-04-22)[1][2][3][…] (86 яшь)
Нептун-Сити (Нью-Джерси), Монмут (округ, Нью-Джерси), Нью-Җерси, Америка Кушма Штатлары
Ватандашлыгы  Америка Кушма Штатлары
Әлма-матер Актерлар студиясе[d], Манаскуан олы мәктәбе[d] һәм Центр раннего образования[d]
Һөнәре киноактер, актёр, коллекционер искусства, кинорежиссёр, сценаричы, кинопродюсер, характерлы актер, телевизион актёр, язучы
Сәяси фирка АКШ Демократик фиркасе
Өйдәш Анжелика Һьюстон[d], Ребекка Бруссар[d], Винни Холлман[d], Сандра Найт[d] һәм Сьюзан Энспач[d]
Балалар Jennifer Nicholson[d], Caleb Goddard[d], Honey Hollman[d], Лоррейн Николсон[d], Ray Nicholson[d] һәм Tessa Gourin[d]
Ата-ана

 Джек Николсон Викиҗыентыкта

Джек Николсон (ингл. Jack Nicholson; чын исеме Джон Джозеф Николсон, ингл. John Joseph Nicholson; 22 апрель 1937, Нью-Йорк) — Америка актёры, кинорежисёры, сценаристы һәм продюсеры.

Николсон кино тарихында иң бөек актёрларның берсе санала. Ул "Оскар премиясенә рекордлы 12 тапкыр номинацияләнә[5]. Ул шулай ук 1960 нчы еллардан бирле һәр ун ел саен иң яхшы роль өчен (төп һәм икенче план) "Оскар"га тәкъдим ителгән ике актёрның берсе (икенчесе — сэр Майкл Кейн)[6]. 1994 елда ул казанышлары өчен Америка кино сәнгате институты премиясе белән бүләкләнгән иң яшь актёрларның берсе була[7].

Джек Николсон — күпсанлы бүләкләр иясе, шул исәптән: өч "Оскар" һәм BAFTA премияләре, җиде "Алтын глобус", АКШ Милли кино тәнкыйтчеләре советының алты премиясе, янә АКШ кино актёрлары гильдиясе премиясе. Актёрның кинематограф өлкәсендәге төп антипремиягә — "Алтын кура җиләге"нә — номинациясе дә бар[8].

Бала чагы һәм яшьлеге[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Джек Николсон туган Изге Винсент Католик медицина үзәгенә керү урыны

1937 елның 22 апрелендә Нью-Йоркта, Изге Винсент Католик медицина үзәгендә туган.

Джек, яшьтәшләре кебек үк, нытелевизор йогынтысына дучар булмый үскән соңгы буын вәкиле була[9].  Әбисе Этель районда яшәүчеләр арасында беренчеләрдән булып телевизор сатып ала, ләкин бу вакытта яшүсмер Джекны джаз-фьюжн белән музыкаль автоматлар ныгърак кызыксындыра[9].

Әти-әнисе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Биюче һәм җырчы Джун Фрәнсис Николсон (1918-1963; сәхнә исеме — Джун Нильсон) Джек Николсон әнисе була[10][11]. 1934 елда профессиональ карьерасын башлау максатында мәктәпне ташлаган Джун урындагы радиостанциядә эшли башлый, "Эдди Кинг белән аның радиолылары" дигән иртә шимбә тапшыруын алып бара. Булачак тормыш иптәше, музыкант Эдди Кинг (туган чактагы исеме — Эдгар Альфред Киршфельд), аның ярдәмчесе итеп куела, ул 1925 елда АКШ-ка Латвиядән күчеп килә. Кинг карьера баскычы буйлап тиз үрли, берничә һөнәр алмаштыра: яшерен музыкаль күч җитәкчесеннән алып бию буенча инструкторга кадәр төрле һөнәрләрдә эшли. 1930 нчы еллар башында Кинг Кукма-авеню 702-дә үзенең бию студиясен ача һәм шунда башлангыч укучыларының берсе булган Джун Николсон белән таныша. Ике елдан Джун парикмахер улы, уенчы, зур күч җырчысы Тын Руз (тугандагы фамилиясе — Фури) белән таныша[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.947-1 [1]]. 1936 елның 16 октябрендә алар өйләнешә[12]. 1937 ел башында Николсон Нептуннан гаеп була, кая киткәнен бер кемгә дә әйтми[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.949-1 [1]]. Апрельда Джун Никольсонны улы туа, аңа Джон дип исем куша. Ләкин шәһәрнең туымнар, үлемнәр һәм никахлар теркәү кенәгәсендә Николсон, Кинг, Руз, Кирилл я Фурио фамилияле баланың тууы турында мәгълүмат теркәлмәгән [./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.949-1 [1]]. Моны кенәгәдә "Нильсон" фамилиясен (Джуның сәхнә псевдонимы) яңлышып "Уилсон" дип язулары белән аңлаталар[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.949-1 [1]].

Малай дөньяга килгәч аны олатасы, универмагта бизәүче булып эшләгән җирән ирланд Джон Джозеф Николсон белән үләксәсе Этель Мэй Николсон карый[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.947-1 [1]]. Олатасы турында Джек соңрак болай дип яза: "Тавышсыз, ямансу, бик хисле кеше"2008(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.. Джек үскән чакта олатасы белән үләксәсенең үз атасы һәм әсәсе икәнлегендә бер тамчы шикләнми[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.947-1 [1]]. Тик 1974 елда гына яшерен мәглүмәтле ачкан Time журналы репортеры актерга дөресен әйтә: "апасы" Джун — гамәлдә аның әсасе[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.947-1 [1]]. Әммә Джун 1963 елда ук рактан вафат булган, ә Этель 1970 елда бакыйлыкка күчкән була[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.947-1 [1]]. Журналистың әйткәннәрен Никольсонны сеңлесе Лоррейн раслый, ул да, башкалар беррәттән, актерның атасы кем булганын белми[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.947-1 [1]].

Уку еллары[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1945 елда Телнең эшләре алга бара, гаилә Нефтьнең Алтынчы урамындагы беркатлы бунгалодан шәһәрнең эшче мәхәлләсендәге ике катлы йортка күчә.[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9416-1 [1]] . Иртә саен сигезьеллык Джекка яңа йорттан Штайнер-авеню 2 адресында урнашкан Теодор Рузвельт исемендәге мәктәпкә җиде квартал үтеп укырга йөрергә туры килә[13]. Нәкъ шунда Николсон беренче тапкыр театр постановкасында катнаша, анда Managua, Nicaragua(ингл.)(ингл.)русск.[13] дигән джаз чокыр башкара.

Джек югары мәктәпкә барырга җыенганда, гаилә тагын бер тапкыр күченә: бу юлы — Спринг-Лэйк(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.[13][14] борысына, анда Мерсер-авенда Этель үзенең косметика кабинетын ача[13]. Соңрак Джек ул чакта үләксәсенең килеме елына 5 мең долларга җиткәнлеген телгә ала 2008(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.. Этель ейән өчен мәктәпне озак эзли һәм Манаска олуг мәктәбен окшата[13]. 1950 елда Никольсонны бу уку йортына кабул итәләр, үсмергә "Юан" (ингл. Chubs) дигән кушамат тагыла, чөнки ул дүрт яшьтән артык авырлык белән яфалана[13]. Киләсе ун ел барча Джек үзен ирештерүчеләрнең тукмаудан бушамый[15]. Тик барча биш фут тугыз дюймга җиткәч кенә, класташлары бу кушаматлы үсмернең фамилиясен кыскартудан корулы "Ник"ка алмаштыра[15]. Мәктәп елларында Николсон бейсбол белән актив шөгыльләнә, әммә мәктәп футбол командасының экипировкасы өчен җаваплы булырга дигән тәкдимне алгач, ул бишкуллап риза була[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9417-1 [1]]. Берничә айдан Джек футболны баскетболга алмаштыра, бу аның яраткан спорт төренә әйләнә[15]. Спорт белән шөгелләнүдән тыш, Николсон мәктәпнең The Blue and Gray гәзите репортер булып китә һәм анда мәктәпнең спорт командалары казанышлары турында язып тора[15]. Мәктәп җитәкчелеге нәшер иткән Treasure Chest дигән китапта Николсон турында "шаян һәм күңелле кеше", "язучы" дигән сүзләр бар[15].

Николсон турында укытучылары төрле фекерда була: латин теле укытучысы Рут Уолш Джекны юньсез булып күренгәне өчен иң алга үзенең алдына утыртыр була, ә инглиз теле укытучысы мисс Елтинг мәңгегә аның белән уртак тел таба алмый[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9418-1 [1]]. Джек мәктәптә куелган спектакльләрдә катнаша[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9418-1 [1]]. Джон Патрикның "Гаҗәп миссис Сэвит" дигән пьесасы буенча куелган спектакльдәге Ганнибал роле өчен "Иң яхшы олуг класта укыган уенчы" дигән исем бирелә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9418-1 [1]].

Актерлык осталыгына күнегү. Башлангыч ролләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

MGM компаниясенең иске штаб-фатиры

1955 елда Николсон уенчы булырга дигән катгый карарга килә. Аңа Джеймс Дин, Марлон Брандо һәм Фрәңк Синатра аеруча окшай[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9423-1 [1]]. Капыл гына уенчы булып китә алмасын аңлап, Джек MGM(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9423-1 [1]] компаниясенең мультипликация бүлегенә эшкә урнаша. Аңа казнасына 30 доллар түлиләр, бу аз була, әлбәттә: "Мин бөтен эшне эшли инем. Сөт таратам, кагылды кыркам, ябештерәм, өям, мультипликаторлары атау әзерләнгән кәгазь саламы белән бәхетле итеп торам", — дип сөйли Николсон[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9423-1 [1]].

Шул ук елны Николсон үләксәсенең йортыннан ям бүлекчәсе чакта куртымга алынган фатирга күчә, ул эш урынына якын була[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9423-1 [1]]. Биредә ул ике ел эшли[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9423-1 [1]]. Павильоннарда бик күп искә алу йондызларын күрә, компания хезмәткәрләрен дә беләсен диярлек исеме белән ятларга туры килә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9423-1 [1]].

Джекның эш хакы кече, автомобиле дә юк[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9424-1 [1]]. Аниматор Оливер Каллахан аңа үзенең 1949 елгы иске Chevrolet'сын 400 долларга тәкъдим иткәч, Николсон Нью-Джерсида яшәгән үләксәсенә, акча сорап, телеграмма суга[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9424-1 [1]]. Рәтле акчасы болай да, Джек мода белән бергә "атлый": аның гардеробында һәр вакыт заманча фасон буенча тегелгән күлмәк-чалбар була.[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9424-1 [1]]

Джо Пастернак (уңга) — Николсон өчен кинематографка юл ярган кеше

Джеймс Дин һәлак булганнан соң бер көннән бу хәлдән шакыган Николсон MGM'га килә һәм лифтта абруйлы продюсер Джо Пастернак (1901-1991) белән очраша[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9425-1 [1]]. Пастернак, Джекның ачы йөзен кебек, аңа сүз куша, шуннан Николсон тегенең уенчы булырга теләге юкмы икәнлеге белән кызыксына, Николсон, юк, диләр[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]]. Бер сәгатьтән анимация бүлеге директоры Уильям Ханна Никольсонны үзенә чакырып ала, моннан инде Николсон уенчы булачагына тулы ышанып кайтып китә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]].

1956 елда Джек кастингта катнаша [./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]]. Пастернак аңа уңай бәя бирә, әммә мәктәп түгәрәгеннән башка бер күнекмәсе дә булмавын сызык өстенә ала[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]]. Моннан тыш, Никольсонны Нью-Джерси штаттагыларга хас сөйләшен дә төзәтергә кирәк була[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]]. Пастернак Джекка сәхнә телмәре буенча укытучы тәкъдим итә [./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]]. Ә Уильям Ханна кушуы буенча Николсон уенчы осталыгы курсына йөри башлый, аның белән бергә монда шулай ук яшь уенчы Джо Флинн(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш. (1924-1974)[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]] да шөгыльләнә. Шушы ук вакытта Николсон West Hollywood's Players Ring театрына эшкә ана, 1956 елның июленнән сентябренә кадәр "Чай и симпатия(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш." (Роберта Андерсона(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш. пьесасы буенча)[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]] спектаклендә статист була. Эш хакы анасына ни бары 14 доллар тәшкил итә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9426-1 [1]].

Джефф Кори(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш. (1914-2002) Никольсонны актерлык осталыгына өйрәткән башлангыч остазы була. 

Ахырда, Джефф Кори Никольсонга аның башлангыч кинопробага әзер булуы турында хәбәр итә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9429-1 [1]]. 1958 елның язында Asbury Park Press гәзите: "Манаска олуг мәктәбендә төп рольләрдә уйнаган Джек Николсон бүген "Плакса-убийца(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9430-1 [1]] дигән яшьләр триллерында уйнаячак", дип яза.

Фильм һәр җәһәттән бәхетсез булып чыга, уенчы Никольсонны уенына да тәнкыйть эләгә [./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9430-1 [1]].

Бу фильмда, Никулиннан тыш, тагын бер исем генә әлеге вакытта яңгыравык булып калган[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9431-1 [1]]. Ул — картинаның башкарма продюсеры Роджер Корман[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9431-1 [1]]. Корман белән Николсон Джефф Кори курсында таныша, анда Корман яңа талантлар эзләү белән мәшгүль булган була[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9432-1 [1]]. Джек —яңа фильмда төшү өчен идеаль кандидатлыкка[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9432-1 [1]]. "Николсон терәк булды. Ул Роджер куркмый тору. Ул уенчы, сценарист булырга, һәртөрле эшне башкарырга тели тору, бының өчен үзенә хас әрсезлекне файдала тору", — дип яза Корманның биографы Беверли Грэй[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9432-1 [1]].

"Күңел өчен үтә соң"[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Харви Бергманның "Дикая езда(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.<meta />"дигән драмасында фетнәчел Джонни Варрон ролен башкарганнан соң, Николсон Ричард Рашның аз бюджетлы "Слишком поздно для любви(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.<meta />"дигән фильмында явыз Бадди ролендә төшә [./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9438-1 [1]]. Режиссер сөйләвенчә, фильм ул чор тәнкитчеләр уйлап чыгарган "яңа дулкын"га карый, шуның өчен бик үтемле булып чыга. Әйе, сценарий язганда Рашка ул чакта бер кемгә дә билгесез Фрәнсис Форд Коппола ярдәм итә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9438-1 [1]].

"Мәхшәрләр кибете"[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Джек Николсон Уилбур Форс ролендә

Джек сделал всё точно так, как было написано в сценарии, но добавил собственную сочную мимику и жесты. Роджер редко давал режиссёрские указания. Он полагал, что актёры были в этом экспертами. К счастью, в случае с Джеком, так оно и было.

Чарльз Б. Гриффит, сценарист «Магазинчика ужасов»[16]

"Мәхшәрләр кибете" — Роджер Корман яңа фильмын шулай дип әти. Артур Кларның "кире орхидея" дигән фәнни-хыялый хикәясен экранлаштыру төшерелгән фильмда ит ашаучы орхидеяның яңа төрен ачкан ботаник аңа горур бесен тотып ашата[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9440-1 [1]].

Картина рекордлы ике көндә 27 мең долларга төшерелә, ә Николсон алай кертү: "Мин съемкага барырга чыкканда ук үземнең чиксез гаҗәп булырга тиешлегемне белә инем, чөнки Роджер элек мине бу рольгә алырга теләмәгән. Кыскасы, мин бу рольне сценарийда язылганча башкарырга тиеш түгел инем, шунлыктан бик күп сәер сәерлекләр кылдым, былар, бирелү, кызык күренергә тиеш"[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9439-1 [1]]. Килеп җиткәч кенә Джекка аның иске дусты Джон Энер белән бергә төшәчәге турында хәбәр итәләр[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9439-1 [1]]. Корман Никольсонга сценарийның соңгы алтылы битен, ә Энерга башлангыч алтысын бирә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9439-1 [1]]. Калган битләрне режиссер урталай аерып ерта да берсен — Джекка, икенчесен Энерга тоттыра[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9439-1 [1]]. "Шуның белән нокта. Фильм турында без белгәннәр шуның белән тәмамланды. Мин аның хәтта исемен дә белми инем. Миңа Эндерны шундагы яртыны алу ишеттерергә күндерергә тура килде", — китү Николсон[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9439-1 [1]].

Шулай итеп, стоматологка килгән җилкуар мазохист Уилбур Форс Джекның истә калырлык башлангыч роле була[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9440-1 [1]].

"Козгын"[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1961-1963 елларда Николсон башлыча телесериалларда һәм телефильмнарда төшә, алар арасында — "Морская охота(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.<meta />", "Бронко(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.<meta />"һәм "Гавайский глаз(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.<meta />". 1963 елда режиссер Роджер Корман аны "Козгын" дигән хоррор комедиясына икенче пландагы рольгә чакыра. Джекның персонажы — Роксфорд Белу, ул Петер Лор уйнаган Сихырчылар туганлыгы әгъзасы Адольф Беловның улы була.

Сценарий Эдгар Алдан Поның[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9447-1 [1]] "Козгын" дигән әсәренең ирекле интерпретациясенә корыла һәм лаеклы каршы була. Аны мәхшәрле фильмнар остасы язучы Ричард Мэтисон[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9447-1 [1]] яза.

Никольсонга фильм төшерү мәйданчыгында иң якты "йолдыз" булуы бер дә камасауламай [./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9447-1 [1]]. Джек Карлоның интонацияләренә, Винсент Райсның дикциясенә зур игътибар бирә[./Николсон#cite_note-McDougal.E2.80.942008.E2.80.94.E2.80.9447-1 [1]], Петер Лор белән дуслаша.

"Курку"[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

"Козгын"дан соң Корман тагын да бер мәхшәрле фильм —"Курку"ны төшерә. Режиссер артык мәшәкатьләрдән котылу өчен кастинг үткәреп уйламыйча шул ук Николсон белән Карлоны чакыра, элгәрге картинасыннан калган декорацияләрне файдалана[17]. Корманның үткән фильмындагы беррәттән, анысында да Николсон режиссер урынына утырып, берничә күренешне төшерә.

Никольсонны башлангыч эшләре тәнкыйтчеләрнең кире бабасын ала Режиссер Питер Богданович "Никольсонны бу фильмда кебек, начар уенчы дип хәтерләп калдым", диләр, ә FilmThreat сайтындагы тәнкыйтьче Фил Холл Джекның "Любовь императора Франции(ингл.)(ингл.)русск. (ингл.)баш.<meta />"[18] дигән фильмдагы Марлон Брандо киеменнән киенгән булуын билгели. Моннан тыш, Холл Никольсонны уенын "буш һәм тигез" дип басалай.

Киләсе эшләре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1960 нчы елларда актерга эш табу авыр булганлыктан, Николсон ешрак сценарийлар өстендә эшләү белән шөгыльләнә башлый. Бының сөземтәсендә "Яшен урлавы" (ингл. Thunder Island) (1963), "Ярсуга очыш" (1964), "беркайда булмаган качу" (1965) һәм "The Monkees" группасы турында реклама нәфис фильмы "Предводитель" (1968) туа. Бу фильмнар әллә ни аныклык алмаса да, Никольсонны тотрыклы эш белән тәэмин итеп торалар.

Кинодагы карьерасы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Голливудның "Дан аллеясы"нда Джек Николсон йолдызы

Актерлык карьерасында өмет күренмәгәч, Николсон тулысынча "камера артындагы" эшкә — сценарист һәм режиссер эшмәкәрлегенә күчә. Беренче уңыш аңа 1967 елда "Тип" дигән фильм сценарие аша килә, бу фильм тулысынча ЛСД кабул иткән төп геройның галлюцинацияләрен нигезләнә. Фильмда Питер Фонда һәм Деннис Хоппер төшә. Питер Фонда и Деннис Хоппер. Ә Фонда белән дигән фильмында уйнаган Никольсонга беренче һәм бик зур актерлык уңышы да килә. Ул исерек адвокат Джордж Хэнсон ролен башкара һәм бу роль өчен үзенең "Оскар"га беренче номинациясен ала.

Моннан соңгы ролләреннән аеруча игътибарга лаеклар Хэл Эбинең "Соңгы кием" (1973), Роман Поланскиның "Кытай кварталы" (1974) дигән фильмнарда була. Икәүләп өчен дә Николсон иң яхшы ирләр роле өчен "Оскар" премиясенә номинацияләнгән. Ул шулай ук тамагы кен Расселлның "Томми" (1975) һәм Микеланджело Антонионың "Белгечлек: репортер" (1975) дигән фильмнарында төшә.

Америка идолы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Николсон (уңга) һәм Денис Хоппер 62-се "Оскар" премиясе тапшыру тантанасында, 26 март, 1990 ел

Николсон иң яхшы ирләр роле өчен беренче "Оскар"га тамагы кен Кизиның "Күке оясы кирәк каптырма" дигән романының 1975 елда Милаш Форман куйган киноверсиясе Рэнд Патрик Мәкер роле өчен лаек була. Никольсонга "Крестный отец"та Майкл Орлеон роле тәкъдим ителә, ләкин ул баш тарта.

Моннан ары Николсон үзенә хас булмаган ролләргә тотына башлый. Мәсәлән, "Соңгы магнат" фильмында юк генә рольне — Коммунистлар фиркасе әгъзасе ролен башкара, биредә аңа Роберт Де Ниро персонажы белән сугышырга туры килә. Марлон Брандо белән бергә уйнау өчен генә хәтта Артур Пенның "Миссури бөгелүләре" дигән вестернда чиркандыргыч ролгә дә бара. Шуннан Никольсонны режиссерлык дебюты була — "Көньякка юнәлгәндә" көлке-вестерны.

Стивен Кинның "Нур" дигән романы буенча 1980 елда Стэнли Кубрик куйган фильмдагы әһәмият Николсон карьерасында иң мөһимнәрнең берсе булып тора. Үзенең киләсе "Оскар"ын, ике пландагы иң яхшы ирләр роле премиясын, Николсон Джеймс Брукның "Йомшаклык" фильмында (1983) отставкадагы астронавт Гаррет Бридлав роле өчен ала. 1980-се елларда Николсон нәтиҗәле эшмәкәрлеген дәвам итә, "Почтальон һәр чак икеләтә шылтырата" (1981), "Кызыл" (1981), "Фриц гаиләсенең намысы" (1985), "Истик сихырчылар" (1987), "Шайтан таягы" (1987) дигән фильмда гаиләсенең намысы" һәм "Шайтан таягы" фильмнарындагы рольләре өчен "Оскар"га номинацияләнгән.

1989 елда Николсон "Бэтмен" фильмында Джокер ролен башкара, бу картина шакаткыч халыкара хитка әйләнә һәм отышлы процентлы контракт Никольсонга якынча 60 миллион доллар китерә.

АКШ Диңгезе пехотасы корпусы подразделениесендә суеш турында сөйләгән "берничә әйбәт егет" (1992) фильмындагы тиз ярсып китә торган холыклы полковник Натан Джее роле өчен Николсон тагын бер "Оскар"га номинацияләнгән.

Никольсонны начар кабул ителгән эшләр дә була. "Кешеләрнең күңелсезлекләре" (1992) һәм "Хофф" (1992) фильмнарындагы рольләре өчен куркыныч уенчы буларак "Алтын кура" премиясына номинациядән. Әммә шул ук "Хофф"дагы роле белән "Алтын глобус<meta />"премиясына да тәкъдим ителә.

Николсон чираттагы "Оскар"ны режиссер Джеймс Брукның "Моннан да хәерле соң" (1997) дигән фильмындагы обсессив-компли бозыклыктан интегүле неврозлы язучы Мелвин Далл роле өчен ала.

Никольсонга хас төп сыйфат — нинди рольдә дә чикләнмәгән табигыйлек. Уенчы күп амплуада зур осталык күрсәтә, әммә гротеск элементлары булган үзенчәлекле рольләрне аеруча уңышлы башкара.

Николсон (сулда), Владимир Путин, Пита Уилсон һәм Никита Михалков XXIII Мәскәү халыкара искә алу фестивалендә катнашучылар һәм кунаклар белән очрашуда, 2001 й<meta />елның 27 июне

"Шмидт турында" (2002) дигән фильмда Николсон пенсияга сыккан иминиятләштерү компаниясе актуарий ролен башкара, аның герое катыны вафат булганнан соң яшәү мәсьәләләре турында баш вата башлый. Никольсонны тыныч һәм тыйнак уены иске ролләренә бөтенләй ошамаган. Бу роле белән ул иң яхшы ирләр роле өчен тагын бер "Оскар"га номинацияләнгән.

"Асуга идарә итү" дигән комедиядә ул чагыштырмалы тыныч холыклы батыр булган Адам Сандлерга хис-тойгыларына ия булырга уку өчен беркетелгән агрессив психиатрны уйный.

2003 елда берничә фильмда уйный, шул исәптән "Кагыйдәләргә буйсынган һәм буйсынмаган күңел" дигән картинада олуг яштәге сөярне гәүдәләндәрә.

2006 елда Николсон Мартин Скорсезеның "Оскар"лы "Мөртәтләр" дигән картинасында Мэтт Дэймон белән Леонардо ди Каприо кәзәләнергә персонажларның босы, аяусыз ирланд мафиозие Фрәңк Костеллы ролен башкара.

2013 елның сентябрендә Америка матбугат басмаларында Никольсонны актерлык карьерасын тәмамлавын игълан итүе турында хәбәр итә. Сәбәбе — хәтер начарлану; уенчы, имеш, персонажларының репликаларын ятлый алмый, дип яза алар[19]. Тиздән бу хәбәр кире кагыла һәм "100 % белән ялган" дип баһалана.

Шәхси тормышы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Николсон ике меңнән күчү хатын-кыз белән бәйләнешкә керүе турында белдерә. Уенчы бер тапкыр гына никахлы. Аның төрле катыннардан биш чүп бар.

Балалары:

  • Дженнифер Николсон (1963) — иске катыны Сандра Наттан (никахлары 1962 елның 17 июненнән 1968 елның 8 августына кадәр дәвам итә);
  • Калеб Годдард (1970) — "Биш җиңел пьеса" фильмында бергә уйнаган Сьюзан Ансаттан (Никольсонны аталыгы расланмаган);
  • Хани Холланд (1981) — дат моделе Винни Холланд;
  • Лорин Николсон (1990) һәм Рэймонд Николсон (1992) — Ребекка Русчадан.

Беверли-Хиллздагы Аллһыдан Драйвта, Николсон йортының күршесендә, берничә ел Марлон Брандо яши. Уоррен Битиның йорты да шул тирәдә була. Ахырда бу урамны "Юньсез егетләр урамы" дип йөртә башлыйлар. 2004 елда Брандо вафат шәйле, Николсон аның бунгалосында 6.1 млн доллар<meta />а сатып ала[20].

Грамманың Кытай театрында Никольсонны аяк һәм кул эзләре

Уенчы көнбатыш гадәтле католик буларак тәрбияләнсә дә, 1992 елда Vanity Fair журналына биргән интервьюсында хәзерге вакытта Аллага ышанмавы хакында белдерә. Николсон үзе абортларга каршы булса да, аларны рөхсәт итү ягында чыгыш ясый[21]. Ул АКШ Демократик фиркасе яклы һәм аның сайлау кампанияләрен иганәләр индерә [22].

Николсон — Нью-Йорк Янки и Los-Анджелес Лейкерс командаларының көярмәне. Соңгы 25 елда ул The Forum һәм Staples Center стадионнарында булган бер уенны да карамый калдырмаган. Никольсонны хөкем белән талашкан, хәтта баскетбол мәйданына йүгереп килеп чыккан очраклары да булган[23]. Ликерны йорт очрашуларын калдырмавын белгәнлектән, киностудияләр съемкалар графигын команда уеннары исемлеге белән яраштырырга мәҗбүр [24]. 2004 елда Николсон, иске класташларын шак катырып һәм шатландырып, мәктәп тәмамлаучылар очрашуына (мәктәпне тәмамлауга 50 ел тулу уңаеннан үтә торган чарага) килә[25].

Никольсонны яраткан шөгыльләренең берсе — заманча картиналар һәм 20 гасыр картиналарын җыю. Актерның иң яраткан рәссамы — Джек Ветрины[26].

2011 елда Джек Николсон Голливудтагы йорты (ул аны 1975 елдан алып куртымга бәя торган була) тулысынча ялт-йолт бөтен. Янгын белән 85 янгын көрәшә, икәүләп дәваханәгә эләгә[27][28].

Фильмография[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. Discogs — 2000.
  2. filmportal.de — 2005.
  3. GeneaStar
  4. 4,0 4,1 Pas L. v. Genealogics — 2003.
  5. Jack Nicholson Biography. Bio. әлеге чыганактан 2012-09-01 архивланды. 2017-02-07 тикшерелгән.
  6. The best Michael Caine? Not many people know that…. TollySpotting. әлеге чыганактан 2013-06-16 архивланды. 7 February 2017 тикшерелгән.
  7. Biography of Jack Nicholson. 7 February 2017 тикшерелгән.
  8. 1992 RAZZIE® Nominees & "Winners". Razzie Awards. әлеге чыганактан 2012-08-31 архивланды. 2011-12-28 тикшерелгән.
  9. 9,0 9,1 McDougal, 2008, 15 бит.
  10. Marx, Arthur (1995). On His Own Terms. Cigar Aficionado. әлеге чыганактан 2012-08-05 архивланды. 2017-02-07 тикшерелгән.
  11. Douglas, Edward (2004). Jack: The Great Seducer — The Life and Many Loves of Jack Nicholson. New York: Harper Collins. p. 14. ISBN 0-06-052047-7. 
  12. Berliner, Eve.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 McDougal, 2008, 16 бит.
  14. Nicholson, Jack.
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 McDougal, 2008, 17 бит.
  16. McDougal, 2008, 40 бит.
  17. Nearer My Corman to Thee. BrightLights. 2012-4-7 тикшерелгән.
  18. THE BOOTLEG FILES: THE TERROR. FilmThreat. 2012-4-7 тикшерелгән.(инг.
  19. Джейд Уоткинс. (4 сентября 2013). Has Jack Nicholson given up Hollywood? Movie legend 'retires from acting after he suffers from memory loss'. Daily Mail. 2013-9-4 тикшерелгән.
  20. Movie & TV News — WENN 2010 елның 12 май көнендә архивланган. (9 августа 2006)(ингл.)
  21. The Religious Affiliation of Jack Nicholson great American actor 2015 елның 9 октябрь көнендә архивланган.(ингл.)
  22. Arnold Schwarzenegger a Rare Republican in Hollywood(ингл.)
  23. Nicholson gets court rage(ингл.)
  24. Movie News Columns 2009 елның 30 гыйнвар көнендә архивланган.(ингл.)
  25. McDougal, Dennis (October 2007). Five Easy Decades: How Jack Nicholson Became the Biggest Movie Star in Modern Times. Wiley. pp. 8, 278. ISBN 0-471-72246-4. http://www.amazon.com/dp/0471722464. 
  26. Jack Vettriano
  27. В Голливуде сгорел дом Джека Николсона
  28. В Голливуде сгорел дом Джека Николсона.

Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Деннис Макдугал. .

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]