Дүләнә
| Дүләнә | |
 | |
| Халыкара фәнни исем | Crataegus L., 1753[1][2] |
|---|---|
| Таксономик ранг | ыру[1] |
| Югарырак таксон | алмагачлылар[d] |
| Таксонның халык атамасы | hawthorn[3], زعرور, Yemişan, Graužoks, Глог, Глог, Глог, སྐྱུ་རུ་དམན་པ།, Săng-că, گۆیژ, hloh, Катăркас, Hvidtjørn, Weißdorne, Głog, Κράταιγος, Kratago, Espino, Viirpuu, زالزالک, Orapihlajat, Aubépine, Haageduurn, Hagedoarn, Sgìtheach, עוזרר, Glog, Hłohonc, Galagonya, Ալոճենի, Kratego, Biancospino, サンザシ, კუნელი, Долана, 산사나무속, Guhîj, Долоно, Hodar, Gudobelė, Vilkābeles, Глог, ولیگ, Smoapoeper, Meidoorn[4], Hagtorner, Дурвæткъуы, Blanque épine, Głóg, Espinheiro, Боярышник, Долохуна, Glog, Hawthorn, hloh, Glog, Bima e murrizit, Глог, Hoageltouden, Hagtornssläktet, Alıç, Долаана, Атасгурӟон, Глід, Doʻlana, Chi Sơn tra, Årdispene, Sanhcah, 山楂 һәм 山楂 |
| Җимеш төре | алма[d] |
| Нәрсәнең чыганагы | mayhaw[d] һәм hawthorn leaf and flower[d] |
| Бүләкләр | |
| GRIN URL | npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxonomygenus.aspx?id=3040[6] |
 Дүләнә Викиҗыентыкта | |
Дүләнә — розасыманнар гаиләлегенә кергән ак чәчкәле, сары яки кызыл җимешле, эре энәле куак үсемлек; шикәрлелеге 15–17 кг/га.
Элекке заманнарда ук бу куакны русларда «боярыня, боярка, боярышник» дип атап йөрткәннәр.
Әйтергә кирәк, бу исем бик хаклы рәвештә бирелгән, чөнки ул матур да,. гадәттән тыш файдалы да куак, җимешләре дә тәмле, үстерү өчен дә та лымсыз. Аның файдалы яклары безнең эраның беренче гасыр башында ук билгеле булган.
Безнең илдә дүләнәнең 70 кә якын төре үсә. Медицинада дүләнәне. төрле йөрәк-кан тамырлары авыруларын дәвалау өчен кулланалар. Аның 1 җимешләрендә организм өчен кирәкле матдәләр комплексы гаҗәп уңай нисбәттә тупланган. Шунысы мөһим: озак кулланганда да бу матдәләр организмда җыелып тормый, вакытында чыгып китәләр. Шуңа күрә бу җимешләр олы яшьтәге кешеләр өчен бигрәк тә файдалы. Дүләнә җиешләрен ашагач, аларның арыган йөрәге көч ала һәм ныгый.
Дүләнә согы гомумчыныктыру үзлегенә ия. Сок ясау өчен, 0,5 кг җитлек кән җимешләрне иттарткыч аша уздыргач, ярты стакан су өстәп, болгата- болгата 40-45 градуска кадәр җылытырга. Сөзәргә һәм сыгарга. Бу сокны көненә 3 тапкыр 1 аш кашыгы күләмендә ашар алдыннан эчәргә кирәк.
|
Бу ботаника буенча мәкалә төпчеге. Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп,  Википедия проектына ярдәм итә аласыз.
|
- ↑ 1,0 1,1 Линней К. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium — 5 — Стокһолм: 1754. — doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753.
- ↑ АКШ авыл хуҗалыгы министрлыгының үсемлекләр базасы
- ↑ Nederlands Soortenregister
- ↑ http://welterbe-klostermedizin.de/index.php/arzneipflanzen/arzneipflanze-des-jahres/334-arzneipflanze-des-jahres-2019-weissdorn-crataegus
- ↑ GRIN үсемлекләр таксономиясе