Dönyanıñ cide moğcizası
(Дөньяның җиде могҗизасы битеннән юнәлтелде)
Xeops piramidası, Elenä torğan Semiramida baqçaları,
Efestağı Artemida ğibädätxänäse, Olimpiädäge Zevs sını,
Galikarnastağı törbä, Rodos Kolossı
Aleksandriä mayagı
Dönyanıñ cide moğcizası yäki Borınğı Dönyanıñ cide moğcizası - borınğı yunan ğalimnarına bilgele bulğan dönyanıñ (Oykumena) iñ danlanğan mädäni kürenekle urınnarınıñ isemlege.
Cide - Apollon izge sanı bulıp sanalğan. Cide moğciza borınğı yunan kitaplarında telgä alına.
Berençe isemlekne V b.e.q. ğasırda Herodot tözegän. Anıñ eçenä Akveduk, Samos utrawındağı damba, alihä Gera ğibädätxxänäse kergän.
İsemlek
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Klassik isemlekkä tübändäge moğcizalar kerälär:
| Moğciza | Tözelgän | Urın | Tözüçelär | Cimerelgän | Säbäp | Maqsat |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Xeops piramidası | 2540 b.e.q. | Giza, Misır | misırlı[1] | berdänber saqlanğan moğciza | Xeops firğäwen törbäse | |
| Elenä torğan Semiramida baqçaları | 605 b.e.q. | Babil, Ğiraq | babilçelär | 562 b.e.q. | su basu fundamentın cimergän | Navuxodonosor II xatını öçen tözelgän |
| Olimpiädäge Zevs sını | 435 b.e.q., Fidiy miğmar | Olimpiä, Yunanstan | yunannar | V—VI ğasır | Konstantinopol ippodromında yanıp betkän , V ğasır | ğibädätxänädäge Zevs sını |
| Efestağı Artemida ğibädätxänäse | 550 b.e.q. | Efes, Törkiä | yunannar, farsılar | 370 b.e.q. 356 b.e.q. (Herostrat) yäki 262 b.e.q. (gotlar) |
yanğın | Artemida alihä xaqına tözelgän |
| Halikarnastağı törbä | 351 b.e.q., miğmar Pifey | Galikarnas, Törkiä | kariylı, yunannar, farsılar | 1494 | cir teträw; öleşläre saqlanğannar (Britan muzeyı) | kariy xakime Mavsol qäber taşı bularaq tözelgän |
| Rodos Kolossı | 292 - 280 b.e.q., miğmar Xares | Rodos, Yunanstan | yunannar | 224 (226) b.e.q. bronza korpusı 654 yılda sütelgän |
cir teträw | Rodosnıñ Demetriy Poliorket östennän ciñüenä (304 b.e.q.) bağışlanğan häykäl |
| Aleksandriä mayagı | IV b.e.q. | Misırdağı Aleksandriä | Ptolemey näselennän yunannar | 303 b.e.q. — 1480 (1783 yıl däwamında torğan) | cir teträw | diñgez säyäxäläre öçen |
Tarixçılar bu isemlek İskändär Zölqarnäyn belän bäylilär.
Ädäbiät
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- С. Г. Загорской, М. А. Калининой, Д. А. Колосовой 70 чудес зодчества Древнего мира: Как они создавались? = The Seventy Wonders of the Ancient World. The Great Monuments and How They Were Built. — М: Издательство Астрель, 2004. — 304 с. — ISBN 5-271-10388-9.
- Вигасин А. А., Дандамаев М. А., Крюков М. В., Кузищин В. И. История Древнего Востока. М., 2007.
- ↑ Вигасин А. А., Дандамаев М. А., Крюков М. В., Кузищин В. И. История Древнего Востока. М., 2007.