Ефрем Еллиев
| Ефрем Еллиев | |
|---|---|
 Е.В. Еллиев (1907-1942) | |
| Туу датасы: | 23 гыйнвар 1907 |
| Туу урыны: | |
| Үлем датасы: | 1 ноябрь 1942 (35 яшь) |
| Үлем урыны: | Мәскәү өлкәсе |
| Ватандашлык: |  Русия империясе→ РСФСР→ ССРБ |
| Эшчәнлек төре: | язучы, укытучы |
| Иҗат итү еллары: | 1930-1941 |
| Юнәлеш: | проза |
| Жанр: | хикәя |
| Иҗат итү теле: | чуаш теле |
Ефрем Еллиев, Ефрем Василий улы Еллиев, чуаш. Еллиев Ефрем Васильевич (1907 елның 23 гыйнвары, Казан губернасы, Чистай өязе, Сөнчәле авылы — 1942 елның 1 ноябре, Мәскәү өлкәсе) — чуаш язучысы, чуаш теле мөгаллиме. Бөек Ватан сугышында катнашкан һәм һәлак булган. ССРБ язучылар берлегенә кабул ителгән (1962, вафатыннан соң).
Тәрҗемәи хәле
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1907 елның 23 гыйнварында Казан губернасы Чистай өязе (хәзер Аксубай районы) Сөнчәле авылында туган. Сөнчәле авылы мәктәбен, Чистай педагогика училищесын (1926) тәмамлаган. 1927-1928 елларда Мәскәү дәүләт университетында укый, авыру сәбәпле, укуын ташларга мәҗбүр була.
- 1926-1935 елларда туган авылы, Түбән Баланды, Саурыш, Егоркино башлангыч мәктәпләрендә укытучы.
- 1935-1941 елларда Сөнчәле чуаш педагогия техникумында (1937 елдан Аксубай чуаш педагогия училищесы) рус һәм чуаш телләре укытучысы — методист. Читтән торып, Казан дәүләт педагогия институтының рус теле һәм әдәбияты бүлеген тәмамлаган (1941).
Сугыш башлангач, үзе теләп фронтка китә. Калинин фронтында, Мәскәү өлкәсендә сугышларда катнаша. Мәскәүне саклап, 1942 елның ноябрендә һәлак була.
Иҗаты
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1930 елларда иҗат итә башлый. Беренче хикәяләре «Сандал» журналында, «Трактор» әлманахында басылган. Әсәрләрендә күмәк хуҗалыкта яңача яшәү һәм эшләү үзенчәлекләрен яктырта. Әсәрләренә тирән психологизм, фәлсәфи тирәнлек хас. Яшерен тел (эзоп теле) белән язу, читләтеп әйтү, символлар, аллегорияләр куллану остасы буларак танылган. «Чирмешән буйларында», «Каеш дилбегәләр», «Хатын», «Сөйкемле күзләр» әсәрләре билгеле. Пьесалар, тәнкыйть мәкаләләре дә яза. «Калавсем» (тат. Хикәяләр) (1963), «Суйласа илнисем» (тат. Сайланма әсәрләр) (1973), «Хикәяләр» (1983, (рус.)) китаплары нәшер ителгән.
Хәтер
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Аксубайда урамга исеме бирелгән.
- «Пирĕн телей çавнашкал» (тат. Өлешеңә тигән көмешең) пьесасын 1992 елда М. Сеспель исемендәге Чуаш дәүләт яшь тамашачы театры (Чабаксар) сәхнәләштерә (режиссер Вячеслав Оринов)[1].
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Чуаш ТЮЗы сайты 2019 елның 7 июль көнендә архивланган.
- 23 гыйнвар көнне туганнар
- 1907 елда туганнар
- Әлифба буенча шәхесләр
- Аксубай районында туганнар
- 1 ноябрь көнне вафатлар
- 1942 елда вафатлар
- Мәскәү өлкәсендә вафатлар
- Татарстан язучылары
- Чуаш язучылары
- ССРБ язучылары
- Бөек Ватан сугышында катнашучылар
- Бөек Ватан сугышында һәлак булучылар
- Казан дәүләт педагогия институтын тәмамлаучылар
- Чистай педагогика көллиятен тәмамлаучылар
- Укытучылар