Согдия Даэналары
Согдия Даэналары, шулай ук Согдия Илаһлары (француз телендә: Deux divinités féminines; кытай телендә: 粟特神祇白畫) буларак мәгълүм, ул Могао Мәгарәләрендә француз Шәрыкъ белгече Поль Пельё тарафыннан ачылган 10-ынчы гасыр сызык рәсеме. Ул Танг династиясе хөкем сөрү вакыты ахырында һәм Биш династия һәм ун патшалык периодында ясалган булган һәм мөгаен Согдиялеләрнең Зәрдөштлек культы белән ассоциацияләнә. Тайваньда Академия Синиканың әгъзасы булган тарихчы Жанг Гуангда бу “кәгазь сурәт”не “сайсян бәйрәм итүе өчен Маздей Илаһларын сурәтләүче кәгазь өлешләр”нең берсе дип таныган. Рәсем Парижда Франция милли китапханәсендә саклана.
Тасвирлама[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Бу кәгазьдә бераз төс белән буяу белән ясалган скетч берсе берсенә каршы утырган ике ханымны сурәтли, аларның башлары нимб белән уратылган. Икесе дә төрле атрибутларны тоткан итеп ясалган: лотос таҗ яфраклары рәте тоткан турыпочмаклы тәхеттә сулдагы ханым яфраклы касәне һәм шунда эт утырган аскуйманы тоткан итеп сурәтләнгән. Уңдагысы эттә яки бүредә атланган һәм дүрт кулга ия, өске икесе Кояш һәм Ай дискларын тота, аскы ике кул чаян һәм еланны тота. Алар хасиятле чәч стиленә ия, мөгаен металлдан ясалган тамчы формасындагы яки шәфталу формасындагы баш киеме таҗы белән.
Анализ[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Рәсем Джао Тсунг – I-нең 1978 ел Дунхуанг Сызык Рәсеме эшендә нәшер ителгән булган, әмма өйрәнүчеләрнең кызыксынуын бары тик 1995 елда Серинде күргәзмәсендә күрсәтелгәннән соң җәлеп иткән.
Шәфталу формасындагы баш киемнәре уйгыр принцессаныкына охшаш. Ханымның сулда киеме, кимендә, шул вакыт кытай модасына охшамаган һәм икесе дә чит ил ышану чагылышын тәкъдим итә.
Сунь Ят-сен Университеты профессоры Дзянь Босин (姜伯勤) буенча ул Зәрдөштлек сәнгать әсәре һәм дүрт куллы Илаһ ул Зәрдөштлек культында табыныла торган Согдия Алиһәсе, ул Месопотамиядән килеп чыккан Алиһә Нана яки Нанайя. Согдиана һәм Зәрдөштлек буенча француз белгече Франц Грене һәм тарихчы Жан Гуангда раславынча сулдагы ханым Даэнаны чагылдыра, Зәрдөштлек карашы буенча яхшыны, ә башкасы Даэваны, яманны. Дзян Босинь Грене һәм Жанг белән сулдагысы Даэна булганы белән килешә, әмма уңдагысы Нана Алиһәсе дип билгеләгән.
Шулай ук карарга мөмкин[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
• Сяншенлоу
• Виса Ирасанга
• Кытайда Зәрдөштлек
• Лоянгның Несториан баганасы
• Үзәк Азиянең борынгы сәнгатьләре