Tbilisi

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Tbilisi latin yazuında])
(Тбилиси битеннән юнәлтелде)
Görcistan başqalası
Tbilisi
görci telendä: თბილისი
Bayraq Gerb
Bayraq
Bayraq
Gerb
Gerb
İl
Görcistan
Koordinatalar 41°43′00″ т. к. 44°48′00″ кч. о.HGЯO
Mer Gigi Ulugava
Berençe telgä alu IV ğasır
Elekkege isemnär 1936 yılğa qädär Tiflis
Mäydan 726 km²
Räsmi tel görci tele
Xalıq sanı 1 473 551 keşe
Xalıq tığızlığı 1614 keşe/km²
Etnoxoronim tbilisile
UTC UTC+4
Telefon kodı +995 32
Räsmi säxifä http://www.tbilisi.gov.ge
[[Файл:|300px|Tbilisi (Җир)]]

Tbilisi (görci telendä: თბილისი, [Ҭbilisi], tärcemäse - cılı çığanaq) - Görcistannıñ başqalası häm iñ zur şähäre.

Kürä (Mtkvari) yılğası yarında urnaşqan.

Tbilisi iseme IV ğasırda telgä alına, anıñ kilep çığuı şähärneñ cılı kükert çığanaqları buluı belän bäyle (görci telendä ტფილისი - Tbilisi, tbili - "cılı").

Tatar häm rus tellärendä 1936 yılğa qädär räsmi räweştä Tiflis (yunan ädäbiatınnan kilgän süz) iseme qullanılğan.

Xalıq sanı - 1 473 551 keşe, şähär mäydanı - 350 km².

Tarix[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

V ğasırda İberiä patşası Waxtang Gorskali şähärgä nigezlägän.

VI ğasırdan İberiä başqalası bulğan.

Riwäyät buyınça Waxtang Gorskala sunar waqıtında atqan fazan esse çığanaqta peşkän. Patşa şuşı urında şahärgä salğan.

1236 yılda tatar-mongol ğäskärläre şähärne basıp ala.

1320 yılda şähärdä görci idäräse kire qaytarıla

1385-1395 yılda tatar Tuqtamış xanı görci patşası belän bergälekne tözegän. Tatar ğäskärläre Darial tarlawığına kerälär.

1386 yılda Aqsaq Timer Altın Urdağa qarşı höcüm itkändä Tbilisi şähären yandıra.

Şähär klimatı[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Tbilisi klimatı
Kürsätkeç Ği Fev Mar Apr May İün İül Avg Sen Okt Noya Dek Yıl
Absolüt maksimum,  °C 19,5 22,4 28,9 34,4 35,1 40,2 42,0 40,4 37,9 33,3 27,2 22,8 42,0
Urtaça maksimum, °C 6,6 7,7 12,6 18,9 23,1 28,1 31,2 30,9 26,4 19,8 12,8 8,4 18,9
Urtaça temperatura, °C 2,3 3,1 7,2 12,7 17,2 21,7 24,9 24,7 20,2 14,2 7,9 3,7 13,3
Urtaça minimum, °C −0,8 0,0 3,2 8,4 12,4 16,5 19,8 19,5 15,4 10,4 4,9 1,3 9,3
Absolüt minimum, °C −24,4 −14,8 −12,8 −3,8 1,0 6,3 9,3 8,9 0,8 −6,4 −7,1 −20,5 −24,4
Yawım-töşem norması, mm 17 19 27 51 47 58 29 48 37 24 29 17 396

Milli tärkip[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2002 yılğı xalıq isäben alu buyınça etnik tärkip
Tbilisi &&&&&&&&01081679.&&&&&01 081 679 100,00 %
görci &&&&&&&&&0910712.&&&&&0910 712 84,19 %
ärmän &&&&&&&&&&082586.&&&&&082 586 7,63 %
urıs &&&&&&&&&&032580.&&&&&032 580 3,01 %
körd &&&&&&&&&&017116.&&&&&017 116 1,58 %
äzäri &&&&&&&&&&010942.&&&&&010 942 1,00 %
osetin &&&&&&&&&&010268.&&&&&010 268 0,95 %
yunan &&&&&&&&&&&03792.&&&&&03792 0,35 %
ukrain &&&&&&&&&&&03328.&&&&&03328 0,31 %
abxaz 471 0,04 %
kistin 73 0,01 %
başqalar &&&&&&&&&&&09811.&&&&&09811 0,91 %
Tiflis mäçete

Tanılğan şäxeslär[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Din[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Islam[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Sıltamalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]