Эчтәлеккә күчү

Туры калкулык

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Туры калкулык latin yazuında])
Экватор координатлары системасы

Туры калкулык (α, RA; ингл. Right Ascension) — язгы көн-төн тигезлеге ноктасыннан яктырткыч авышлык түгәрәгенә күк экваторының дугасы. Туры калкулык — экватор системасының бер координат. Икенчесе — авышлык.

Туры калкулыкны көнчыгышка таба көн-төн тигезлеге ноктасыннан башлап саныйлар. Туры калкулыкны үлчәү өчен я градус берәмлегене (0° тан 360° кача), я сәгать берәмлегене (0сәг тән 24сәг кә кадәр) кулланалар. 24сәг = 360° тигезләмәсене күздә тоталар.

Туры калкулык — җирдәге озынлыгының астрономия эквиваленты. Туры калкулык та, озынлык та экватор буйлап «көнчыгыш — көнбатыш» почмагыны үлчиләр; икәве дә экваторда нуль ноктасыннан санавыны башлыйлар. Җирдә озынлык санау башлануы — нуль меридианы; күктә туры калкулык санау башлануы — язгы көн-төн тигезлеге ноктасы.