Эчтәлеккә күчү

Milli berdämlek (Norvegiä)

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Milli berdämlek (Norvegiä) latin yazuında])
Milli berdämlek
norv. Nasjonal Samling
Байрак



Lider

Vidkun Kvisling

Nigezläw datası

1933 yılnıñ mayı

Taratılu datası

1945 yılnıñ 8 mayı (tıyılğan)

Ştab-fatir

Norvegiä, Oslo

İl

Норвегия байрагы Norvegiä

İdeologiä

faşizm[1][2][3][4]
faşist korporativizmı[5]
natsional-sotsializm[6]

Xärbiläşterlgän qanat

Hird

Şiğär

Sälamätlek häm bäxet!
norv. Heil og Sæl!

Milli berdämlek (şulay uq Milli kileşü yäki Milli berlek dip tärcemä itelä; norv. Nasjonal Samling [nɑʂʊˈnɑːl ˈsɑ̀mlɪŋ]) — Norvegiä ultrarauñ säyäsi firqäse.

«Milli berdämlek» firqäsenä elekkege saqlanu ministrı Vidkun Kvisling 1933 yılda nigez salğan. İlneñ töp säyäsi köçläre Kvisling belän xezmättäşlek itärgä telämägän. «Milli berdämlek» ber yıl elek oyıştırılğan Natsional-sotsialistik eşçelär firqäsen qısrıqlağan.

1933 yılnıñ oktäbrendä parlament saylawlarında «Milli berdämlek» 2,2% tawış alğan. 1934 yılğı kommunal’ saylawlarda firqä 1,5%, ä 1936 yılğı parlament saylawlarında 1,8% tawış alğan. 1937 yılğı kommunal’ saylawlarda ul 0,06% ğına alğan.

Firqä tönyaq ölkälärdä, şulay uq Könçığış Norvegiäneñ awıl töbäklärendä iñ zur yärdäm alğan.

Kvisling häm anıñ tarafdarları borınğı skandinav simvolikası elementların kiñ qullanğannar. Mäsälän, firqäneñ xärbi oträdları «hird» isemen alğan (skandinav konungları drujinaları ürnägendä).

1940 yılda ilne Almaniä ğäskärläre okkupatsiälägännän soñ, Almaniä okkupatsion xäkimiätläre belän xezmättäşlek itkän «Milli berdämlek» norveglarnıñ küpçelege tarafınnan kire qağılğan, firqä şulay da 57000 äğzanı üzenä cälep itä alğan, bu xalıqnıñ 1,8% täşkil itkän. Alar nigezdä üz faydasın ğına ezläp firqägä kergän xezmätkärlär häm çinovniklar bulğan. 1943 yılnıñ közendä firqädä 43 meñ keşe (yäğni ilneñ ölkän xalqınıñ 1,5%) isäplängän[7].

Alman reyxskomissarı Yozef Terboven 1940 yılnıñ 25 sentäbrendä «Milli berdämlek»ne Norvegiäneñ berdänber qanunlı säyäsi firqäse dip iğlan itkän.

1945 yılnıñ 8 mayında Awrupada Almaniä ğäskärläreneñ ğomumi kapitulatsiäsennän soñ firqä tıyılğan. Firqäneñ küp kenä äğzaları qulğa alınğan häm xökem itelgän, ä lider Vidkun Kvisling cäzalap üterelgän.