Кан: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

9 апр 2018, 12:24 юрамасы

Кан – тәннең күзәнәкләрен кирәкле матдәләр белән тәэмин итүче һәм организмнан чүпләрне чыгаручы сыекча. Ул инфекцияләр белән көрәшә һәм зарар килгән кан күзәнәкләрен торгыза.

Тәндә кан артерияләр, веналар һәм капиллярлар буенча хәрәкәт итә. Ул күзәнәкләргә туклыклы матдәләр, әче тудыргыч китерә, метаболизм калдыкларын чыгара. Кан тәннең температурасын бер дәрәҗәдә тотып торырга ярдәм итә, инфекцияләр белән көрәшә һәм зарарланган кан тамырларын тазарта.

Канның составы

Умырткалыларда кан плазма белән кан күзәнәкләреннән тора. Канның яртысыннан артыгын тәшкил итүче плазманың зур өлеше (күләм буенча 90%) судан тора. Плазма үз эченә эрегән аксымнар, глюкоза, минераль ионнар, гормоннар, CO₂ (плазма – күзәнәкләрдән чүп чыгарудагы төп чара), тромбоцитлар һәм кан күзәнәкләрен алып тора.Күләм буенча плазма канның 54.3%, эритроцитлар 45%, лейкоцитлар 0.7% алып тора.

Канның оюы

Кан тамырлары җәрәхәтләнгәндә, канның агуы тоткарлый торган куерык – тромб хасил итеп, кан ойый. Куерык акрынлап тыгызлана һәм кан тамырының зарарланган урынын томалап, кан агуын туктата. Вакыт үтү белән кан тамыры элекке хәленә кайта, ә тромб суырылып бетә. Тромбның нигезен эреми торган җепселле аксым фибрин тәшкил итә, ул плазмада эрегән фибриноген аксымыннан хасил була. Фибрин хасил булсын өчен, канда үзенә бертөрле матдәләрнең булуы кирәк. Бу матдәләр кан пластинкалары, кан тамырлары, алар тирәсендәге тукымалар зарарланганда хасил булалар. Фибрин җепселләре арасында куерыкка кызыл төс бирүче кан күзәнәкләре тотылып кала. Куерык 3 – 8 минут дәвамында хасил була. Кан ою – организмның кан югалтудан саклый торган саклагыч җайлашуы.

@@ Юл номеры - 1: / Юл номеры - 1: @@
 [[Файл:Bleeding finger.jpg|right|thumb|200px|[[Бармак]]тагы [[яра]]дан чыккан [[капилляр]] каны]]
-'''Кан''' – [[тән]]нең [[күзәнәк|күзәнәкләрен]] [[ихтыяҗ|кирәкле]] [[матдә]]ләр белән тәэмин итүче һәм [[организм|организмнан]] [[чүп]]ләрне чыгаручы [[сыекча]]. Ул [[инфекция|инфекцияләр]] белән [[көрәш]]ә һәм [[зарар]] килгән [[кан күзәнәкләре|кан күзәнәкләрен]] торгыза.
+'''Кан''' – [[тән]]нең [[күзәнәк]]ләрен [[ихтыяҗ|кирәкле]] [[матдә]]ләр белән тәэмин итүче һәм [[организм]]нан [[чүп]]ләрне чыгаручы [[сыекча]]. Ул [[инфекция]]ләр белән [[көрәш]]ә һәм [[зарар]] килгән [[кан күзәнәкләре]]н торгыза.
-Тәндә кан [[артерия|артерияләр]], [[Вена (анатомия)|веналар]] һәм [[капилляр|капиллярлар]] буенча хәрәкәт итә. Ул күзәнәкләргә туклыклы матдәләр, [[кислород]] китерә, [[метаболизм]] калдыкларын чыгара. Кан тәннең [[температура|температурасын]] бер дәрәҗәдә тотып торырга ярдәм итә, инфекцияләр белән көрәшә һәм зарарланган [[кан тамырлары|кан тамырларын]] тазарта.
+Тәндә кан [[артерия]]ләр, [[Вена (анатомия)|веналар]] һәм [[капилляр]]лар буенча хәрәкәт итә. Ул күзәнәкләргә туклыклы матдәләр, [[әче тудыргыч]] китерә, [[метаболизм]] калдыкларын чыгара. Кан тәннең [[температура]]сын бер дәрәҗәдә тотып торырга ярдәм итә, инфекцияләр белән көрәшә һәм зарарланган [[кан тамырлары]]н тазарта.
 == Канның составы ==
-[[Умырткалы|Умырткалыларда]] кан плазма белән кан күзәнәкләреннән тора. Канның яртысыннан артыгын тәшкил итүче плазманың зур өлеше (күләм буенча 90%) судан тора. Плазма үз эченә эрегән [[аксым|аксымнар]], [[глюкоза]], минераль [[ион|ионнар]], [[гормон|гормоннар]], CO<sub>2</sub> (плазма – күзәнәкләрдән чүп чыгарудагы төп чара), [[тромбоцит|тромбоцитлар]] һәм кан күзәнәкләрен алып тора.Күләм буенча [[плазма]] канның 54.3%, [[эритроцит|эритроцитлар]] 45%, [[лейкоцит|лейкоцитлар]] 0.7% алып тора.
+[[Умырткалы]]ларда кан плазма белән кан күзәнәкләреннән тора. Канның яртысыннан артыгын тәшкил итүче плазманың зур өлеше (күләм буенча 90%) судан тора. Плазма үз эченә эрегән [[аксым]]нар, [[глюкоза]], минераль [[ион]]нар, [[гормон]]нар, CO<sub>2</sub> (плазма – күзәнәкләрдән чүп чыгарудагы төп чара), [[тромбоцит]]лар һәм кан күзәнәкләрен алып тора.Күләм буенча [[плазма]] канның 54.3%, [[эритроцит]]лар 45%, [[лейкоцит]]лар 0.7% алып тора.
 == Канның оюы ==