Пиндара Гыйбадәтханәләр Төркеме
| Пиндара Гыйбадәтханәләр Төркеме | |
 | |
| Урнашу урыны | Һиндстан, Гөҗарат, Пиндара, Дэвбхуми Дварка районы |
| Координатлары | 22°15′52″ т. к. 69°15′10″ кч. о.HGЯO |
| Дин | Һинд дине |
| Кайсы дини агымга карый | Шива Ходаена табыну |
| Төзелеш еллары | ???—7-енче гасырдан 10-ынчы гасырга кадәр |
Пиндарада гыйбадәтханәләр, биредә шулай ук Дурваса Риши Ашрам буларак мәгълүм, Һиндстанда, Гөҗаратта, Дэвбхуми Дварка районында урнашкан һәм Майтрака - Сайндһава чорына карыйлар (7-енче гасырдан 10-ынчы гасырга кадәр). Гыйбадәтханәләр диңгез янында, Дваркадан унбер миля көнчыгышта урнашкан.[1][2]
Тарихы[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Бу гыйбадәтханәләр 7-енче һәм 10-ынчы гасырлар арасында төзелгән булган.[3] Гыйбадәтханәләрнең Пһамсана стиле 8-енче гасыр уртасына карый, ул Сайндһавалар хөкеме вакытында төзелгән булган. Сайндһава тиеннәре һәм потларының зур саны, беренче мәртәбә, 1965 ел казулары вакытында табылган булган.[1][4] Һәйкәлләр асаба кешеләр тарафыннан Дурваса Риши белән ассоциацияләнә һәм Дурваса Риши Ашрам дип аталалар.[2][5] Гыйбадәтханә Милли Әһәмияткә ия Һәйкәл дип язылган (N-GJ-121) һәм Һиндстан Археология Өйрәнүенең Вадодара Түгәрәге тарафыннан тәэмин ителә.[6]
Архитектура[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Биш гыйбадәтханә һәм озын баганалы мандапа бар.[2][4][5]
1-енче номерлы гыйбадәтханә (борынгы гыйбадәтханә/Кояш Гыйбадәтханәсе/Дһйян Мандир) Мадхусудан Дһаки һәм Җ.М. Нанавати төркемләштерүе буенча нео-Дравидик "Пһамсана" тибында төзелгән булган. Аның квадрат түшәме һәм гади стеналары бар, аларда биш баганалы "вимана-ведика" нигездән биш борыслы өс-корылма калкып чыга. Бу борысларда "чандрашала" гравировкалары бар, кимү санында биштән икегә кадәр, шул ук вакытта иң өске борыс югалган һәм почмакларда "карнакута" бар. Гыйбадәтханә "мандапа"сын югалткан. Гыйбадәтханә "сандһара" урнашуында төзелгән булган. Чынлап тышкы стеналар күптән югалган дип фараз итәргә мөмкин. Бу гыйбадәтханәләр көнчыгышка таба юнәлгән.[1][7]
2-енче һәм 3-енче гыйбадәтханәләр икесе дә "пһамасана" тибында, пентхаус төрлелегендә. Бу гыйбадәтханәләрдә иртә Маһа-Гурджара архитектура йогынтысын күрсәтә.[1][5] Бу гыйбадәтханәләр көнбатышка таба юнәлгән.
2-енче гыйбадәтханәнең "Нагара" нигез планы һәм дадода кыска баганалар белән ачык өй алды бар. Дадоның, гыйбадәтханәнең көнчыгыш ягында багана мотивы һәм нишалары бар, алар Гоп Гыйбадәтханәсенә охшаш. Түбәнең бары тик иң түбән курсы сакланган һәм аның өстеннән дентикулалар рәте бар. Бу гыйбадәтханәнең гади ишек рамасы өстендә Шиваның Парватига өйләнүе сурәте бар. Бу панельдә сурәтләнгән шәйтаннарның йөзләре Акһодарда Кояш гыйбадәтханәсендә парапетта табылган панель белән охшашлыгы бар.[1]
3-енче гыйбадәтханә планы буенча квадрат һәм үлчәмнәре буенча кечерәк. Аның 2-енче гыйбадәтханәгә охшаш өс-корылмасы бар.[1] 4-енче гыйбадәтханә аңа охшаган, әмма көнчыгышка таба юнәлгән. Бу ике гыйбадәтханәнең ачык ишек алды һәм дадода кыска баганалар бар. 5-енче көнбатышка юнәлгән гыйбадәтханәнең квадрат түшәме һәм күп борыслы "пһамсана" тибы супер-структурасы белән таҗланган гади стеналары бар.[5]
2007 елда хәзер булган гыйбадәтханә комплексыннан төньякта җиргә баткан гыйбадәтханә калдыклары табылган булган. Гыйбадәтханәнең бары тик аның "җагати"сы (плинтусы) калган, моннан чыгып гыйбадәтханә көнчыгышка таба юнәлгән дип фараз итәргә була. Анда шулай ук Шивалингамның Йонисы табылган булган һәм бу Шива гыйбадәтханәләре булган дип фараз итәргә мөмкин итә. Гыйбадәтханә комплексы диңгез дәрәҗәсе күтәрелүе һәм сейсмик активлыгына күрә батырга мөмкин булган.[3]
Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
-
1-енче гыйбадәтханә -
2-енче гыйбадәтханә -
2-енче гыйбадәтханәдә Шиваның Парватига өйләнүен сурәтләүче панель -
3-енче номерлы гыйбадәтханә -
4-енче номерлы гыйбадәтханә -
5-енче номерлы гыйбадәтханә (уңда) -
Баганалы мандапа узу юлы -
-
Шива башының поты
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Prāci-jyotī: Digest of Indological Studies. Kurukshetra University. 1967. p. 49. https://books.google.com/books?id=AL45AQAAIAAJ.
- ↑ 3,0 3,1 Gaur, A. S. (2007). «A submerged temple complex off Pindara, on the northwestern coast of Saurashtra». Man and Environment XXXII (2): 37–40.
- ↑ 4,0 4,1 Annual Bibliography of Indian Archaeology. Brill Archive. 1928. p. 42. . https://books.google.com/books?id=-hwVAAAAIAAJ&pg=PA42.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Subrahmanyam, R. (March–June 1965). «Pindara and its Antiquities». Journal of the Oriental Institute XIV (3–4): 419–439.
- ↑ List of Ancient Monuments and Archaeological Sites and Remains of Gujarat - Archaeological Survey of India.
- ↑ Sompura, Kantilal F. (1968). The Structural Temples of Gujarat, Upto 1600 A.D.. Gujarat University. pp. 501–502. https://books.google.com/books?id=dXTqAAAAMAAJ.