Волыния суешы
Волыния суешы (ләхчә Rzeź wołyńska) яки Волыния фаҗигасе (украинча Волинська трагедія) - Икенче Бөтендөнья сугышы вакытында Өченче рейх яклы Украина баш күтәрүчеләре гаскәре тарафыннан башка милләтләрнең хәрби булмаган вәкилләрен (аеруча полякларны, алардан кала украиннарны) массакүләм үтерү. Суеш Волынь-Подолье генераль бүлгесендә 1943-1944 елларда булган[1].
1943 елның июль-августында Украина баш күтәрүчеләре гаскәре иң күп полякларны үтергән, суешның төп корбаннары - хатын-кызлар һәм балалар.
Украина баш күтәрүчеләре гаскәре Волыниядә 35 000-60 000, ә Көнчыгыш Галициядә 25 000-40 000 полякны үтергән[2][3][4]. Үтерешләр Степан Бандера тарафыннан оештырылган, төп максаты булып "киләчәк бәйсез Украинада украин кешеләрен генә калдыру максатыннан этник чистартулар оештыру" тора[5].
1943 елда полякларның җавап итеп үч итүләре нәтиҗәсендә күп санда хәрби булмаган украиннар да үтерелгән.
Суешның корбаннары саны 50-80 мең поляк дип бәяләнә, үтерелгән украиннар саны - 2000 чамасы кеше булган.
1943 елның 11 июлендә Украина баш күтәрүчеләре гаскәре Волыниядә 99 поляк авылына һөҗүм итә, шул көнне иң күп поляк үтерелгән. 11 июль - Польшада "Волыния суешын искә алу көне" итеп билгеләп үтелә.
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- «Сайт памяти Волынской трагедии» (İnglizçä) — Институт национальной памяти
- «Воєнна історія» #3_4 за 2003 рік Документи з відзначення 60-ї річниці трагічних подій
- Ґжеґож Мотика Польська реакція на дії УПА: масштаб і перебіг каральних акцій
- Ґжеґож Мотика Волинь 1943 року
- Матеріали Всеукраїнської наукової конференції «Волинська трагедія: через історію до порозуміння», м. Луцьк, 19-20 червня 2013 р. 2013 елның 10 декабрь көнендә архивланган.
- Pojednanie przez trudną pamięć. Wołyń 1943 / Поєднання через важку пам’ять. Волинь 1943 / Reconciliation through Difficult Remembrance. Volhynia 1943
- СПІЛЬНИЙ ВИСНОВОК УКРАЇНСЬКИХ ТА ПОЛЬСЬКИХ ІСТОРИКІВ ЗА ПІДСУМКАМИ IX—X МІЖНАРОДНИХ НАУКОВИХ СЕМІНАРІВ (Варшава, 5-11 листопада 2001 р.)
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ Timothy Snyder A fascist hero in democratic Kiev. NewYork Review of Books. February 24, 2010
- ↑ Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji "Wisła". Konflikt polsko-ukraiński 1943- 1947. Kraków 2011, p.447
- ↑ Timothy Snyder. The Reconstruction of Nations. Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569-1999. Yale University Press. 2003. pp. 170, 17
- ↑ Katchanovski, Ph.D., Ivan. "Terrorists or National Heroes? Politics of the OUN and UPA in Ukraine". Davis Center for Russian and Eurasian Studies, Harvard University
- ↑ Mark Mazower, Hitler's Empire, pages 506-507. Penguin Books 2008. ISBN 978-0-14-311610-3