Бөре (шәһәр)

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Бөре (шәһәр) latin yazuında])
(Бирск битеннән юнәлтелде)
Бөре
баш. Бөрө
Байрак[d]
Нигезләнү датасы 1663
Сурәт
Рәсми исем Бөрө
Рәсми тел башкорт теле һәм рус теле
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Бөре районы, Городское поселение город Бирск[d][1], Бөре кантоны һәм Бөре өязе
Административ-территориаль берәмлек Городское поселение город Бирск[d][1], Бөре районы, Бөре кантоны һәм Бөре өязе
Сәгать поясы UTC+05:00
Халык саны 2900 (1856)[2],
8600 (1897)[2],
11 300 (1913)[2],
11 200 (1926)[2],
14 400 (1931)[2],
21 200 (1939)[2],
22 100 (1944)[3],
20 100 (1945)[3],
21 300 (1946)[3],
28 400 (1947)[3],
24 837 (1959)[4],
32 000 (1967)[2],
33 100 (1968)[5],
29 607 (1970)[6],
30 234 (1979)[7],
34 881 (1989)[8],
36 100 (1992)[2],
38 400 (1996)[2],
38 900 (1998)[2],
39 700 (2000)[2],
39 900 (2001)[2],
39 992 (2002)[9],
40 000 (2003)[2],
41 200 (2005)[2],
41 300 (2006)[2],
41 500 (2007)[2],
43 809 (2008)[10],
42 060 (2009)[11],
41 635 (2010)[12],
41 600 (2011)[2],
42 928 (2012)[13],
43 765 (2013)[14],
44 679 (2014)[15],
45 553 (2015)[16],
46 132 (2016)[17],
46 330 (2017)[18],
46 379 (2018)[19],
46 362 (2019)[20],
46 512 (2020)[21],
44 295 (2021)[22]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 160 метр
Мәйдан 97,31 км²
Почта индексы 452450–452455
Рәсми веб-сайт admbirsk.ru
Беренче язма телгә алу 1455
Җирле телефон коды 34784
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Бөре Викиҗыентыкта

Бөре (рус. Бирск, баш. Бөрө) – Башкортстан республикасындагы шәһәр. Бөре районы үзәге.

Тарихи белешмә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бөре шәһәре 1663 елны кенәз Алексей Михайлович боерыгы белән кала (ныгытма) буларак төзелә. 1774 елны пугачевчылар шәһәрне утка тота, ул тоташтан янып чыга. Ике ел узуга шәһәр яңадан торгызыла, ләкин кала урыны торгызылмый, чөнки аның әһәмияте бетә. 1781 елдан Бөре өязе үзәге. 1842 елны өязгә 640 авыл кергән. XIX гасырның икенче яртысында Бөре сәүдә үзәге булып китә. Бу шәһәрнең тышкы кыяфәтендә дә чагылыш таба. Кызлар гимназиясе, реальный училище, сәүдә мәктәбенең таш биналары пәйда була. Урамнар чуерташ белән түшәлә, тротуарларга таш плитәләр җәелә.

1912 елны Уфа губернасыннан икмәк чыгаручы иң зур пристань Чаллы була. Чаллы аша шул елны 7 млн т икмәк үзәк губерналарны һәм чит илне ашатырга киткән. Икенче урында Топорнино, өченче урында Дәүләкән станциясе, аннары Дүртөйле, Уфа пристане һәм станциясе. Бөре ике миллион тонна чыгарып, тугызынчы урында барган.[23]

Уфа губернасы гамәлдән чыгарылгач, Бөре кантоны оештырыла. 1930 елдан Бөре районы үзәге идарәсе урнаша. Училище нигезендә Бөре педагогик училище, 1939 елдан – Бөре педагогия институты ачыла. 1934 елны медицина училище һәм авыл хуҗалыгы уч. (ПУ-102), 1936 елда фармацевтлар әзерләүче урта һөнәри уку йорты ачыла. илленче елларда нефть табылгач, Бөредә «Башвостокнефтеразведка» тресты килеп урнаша.[24]

Демографик белешмә[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халык саны
1856[2]1897[2]1913[2]1926[2]1931[2]1939[2]1944[3]1945[3]1946[3]1947[3]
2900↗8600↗11 300↘11 200↗14 400↗21 200↗22 100↘20 100↗21 300↗28 400
1959[4]1967[2]1968[5]1970[6]1979[7]1989[8]1992[2]1996[2]1998[2]2000[2]
↘24 837↗32 000↗33 100↘29 607↗30 234↗34 881↗36 100↗38 400↗38 900↗39 700
2001[2]2002[9]2003[2]2005[2]2006[2]2007[2]2008[10]2009[11]2010[12]2011[2]
↗39 900↗39 992↗40 000↗41 200↗41 300↗41 500↗43 809↘42 060↘41 635↘41 600
2012[13]2013[14]2014[15]2015[16]2016[17]2017[18]2018[19]2019[20]2020[21]2021[22]
↗42 928↗43 765↗44 679↗45 553↗46 132↗46 330↗46 379↘46 362↗46 512↘44 295

Милли тәшкиләт[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

милләт 2002 ел
руслар 22802
татарлар 7683
чирмешләр 4268
башкортлар 4335

Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Мәгариф[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Урамнар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ 1,0 1,1 ОКТМО
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 2,30 2,31 2,32 2,33 Народная энциклопедия «Мой город». Бирск. 2013-10-09 тикшерелгән.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 И. З. Самситдинов. Численность населения малых городов Башкирской АССР в 1943-1945 годах. Процесс реэвакуации и её последствия. Журнал «Известия Российского государственного педагогического университета им. А.И. Герцена», № 123, 2010. 2015-01-02 тикшерелгән.
  4. ↑ 4,0 4,1 Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  5. ↑ 5,0 5,1 Башкирская АССР: административно-территориальное деление на 1 января 1969 года(рус.) / Ред.: А. И. Захаров. — Уфа: Башкирское кн. изд-во, 1969. — 429 с. — 5000 экз.
  6. ↑ 6,0 6,1 Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  7. ↑ 7,0 7,1 Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. 2013-09-25 тикшерелгән.
  8. ↑ 8,0 8,1 Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
  9. ↑ 9,0 9,1 Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более.
  10. ↑ 10,0 10,1 1.5. Численность населения республики Башкортостан по муниципальным образованиям на 1 января 2009 года
  11. ↑ 11,0 11,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. 2014-01-02 тикшерелгән.
  12. ↑ 12,0 12,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. әлеге чыганактан 2023-08-11 архивланды. 2024-04-28 тикшерелгән.
  13. ↑ 13,0 13,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. 2014-05-31 тикшерелгән.
  14. ↑ 14,0 14,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). 2013-11-16 тикшерелгән.
  15. ↑ 15,0 15,1 Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. 2014-08-02 тикшерелгән.
  16. ↑ 16,0 16,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. 2015-08-06 тикшерелгән.
  17. ↑ 17,0 17,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (2018-10-05). әлеге чыганактан 2021-05-08 архивланды. 2021-05-15 тикшерелгән.
  18. ↑ 18,0 18,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (2017-07-31). әлеге чыганактан 2017-07-31 архивланды. 2017-07-31 тикшерелгән.
  19. ↑ 19,0 19,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. әлеге чыганактан 2018-07-26 архивланды. 2018-07-25 тикшерелгән.
  20. ↑ 20,0 20,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года.
  21. ↑ 21,0 21,1 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  22. ↑ 22,0 22,1 Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более (XLSX). 2022-09-01 тикшерелгән.
  23. ↑ М.И. Роднов Хлебная торговля в Бирске на рубеже XIX – XX веков(үле сылтама) У
  24. ↑ История города Бирск, archived from the original on 2012-07-04, retrieved 2012-06-09 

Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]


Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Бөре_(шәһәр)&oldid=3736442