Мария Павлова
 | |
| Җенес | хатын-кыз[1] |
|---|---|
| Ватандашлык |
 Россия империясе Россия республикасы[d].svg){kind=small} РСФСР[d].svg){kind=small} СССР |
| Туу датасы | 15 (27) июнь 1854 |
| Туу урыны | Козелец (Черниговская область)[d] |
| Үлем датасы | 23 декабрь 1938[2] (84 яшь) |
| Үлем урыны | Мәскәү, СССР[2][1] |
| Җирләнгән урыны | Новодевичье зираты[d] |
 | |
| Ире яки хатыны | Алексей Петрович Павлов[d] |
| Һөнәр төре | палиянтулыг, җирбелгеч, фәнни хезмәткәр, университет профессоры |
| Эшчәнлек өлкәсе | палеонтология[d][1], җирбелем[1] һәм кешебелем[1] |
| Эш урыны | Мәскәү шәһәр халык университеты[d] һәм Мәскәү дәүләт университеты |
| Әлма-матер | Париж үнивирситите[d], Киевский институт благородных девиц[d] һәм Сорбонна[d] |
| Академик дәрәҗә | табигать фәннәре докторы[d] |
| Фәнни җитәкче | Годри, Жан Альбер[d] |
| Аспирант яки докторантлары | Мария Александровна Болховитинова[d] |
| Активлык урыны | Мәскәү[1], Париж[1] һәм Киев[1] |
| Әгъзалык | ССҖБ Фәннәр академиясе[d] һәм Украина милли фәннәр академиясе[d] |
| Бүләкләр |
 |
 Мария Павлова Викиҗыентыкта | |
Павлова Мария Васильевна (15 июнь 1854 — 23 декабрь 1938) — рус совет палеонтологы, ССРБ Фәннәр академиясенең почетлы әгъзасы (1930; 1925 елдан мөхбир әгъзасы), Бөтен Украина Фәннәр академиясе академигы (1921).
Биографиясе[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Павлова Мария Васильевна 1854 елның 15 (27) июнендә Козелец шәһәрендә (Чернигов губернасы, Россия империясе), Мәскәү дәүләт университетын тәмамлаган земство табибы В. С. Гортинский гаиләсендә туа.
1870 елда Киев намуслы кызлар институтында урта белем ала. Соңыннан балаларга шәхси дәресләр бирә башлый.
1871 елда земство табибы Н. Н. Иллич-Шишацкий кияүгә чыга һәм аның белән Әстерханга күченә. Ире 1880 елда корсак тифыннан вафат була.
Мария Васильевна 1884 елда Сорбоннага укырга керә, А. Гори җитәкчелегендә Парижның табигый тарих музеендагы коллекцияләрне өйрәнә. Парижда Мәскәүдән фәнни командировкага килгән булачак ире, геология магистры Алексей Петрович Павлов белән таныша. 1886 елның 26 маенда туй үткәрәләр. Имтиханнарны уңышлы тапшырганнан соң, Мария Черниговка кайта, ә 1886 елның башында А. П. Павлов чакыруы буенча Мәскәүгә күчә, Мәскәү университетының геология музеенда, бер вакытта Лубянка хатын-кызлар курсында эшли.
1887 елда эволюция казыну эшләре барышында табылган тояклы имезүчеләр эволюциясе буенча мәкалә бастыра. Павлованың беренче бу эше 20 ел дәвам иткән «Этюды по палеонтологический истории опытных» сериясенә нигез сала.
1911 елдан М. В. Павлова Шанявский исемендәге халык кала университетының профессоры булып китә. Аның лекцияләрен тыңларга хәтта Мәскәү университеты студентлары йөри башлый. 1916 елда университет профессорлары М. В. Павловага зоология докторы гыйльми дәрәҗәсен бирдертүгә ирешә.
1919-1930 елларда Мәскәү университетында укыта, беренче хатын-кыз-профессор була; уку йортында палеонтология кафедрасы оештыра һәм аны җитәкли. Павлованың университеттагы лекцияләре 1928-1929 елларда ике томлык «Палеонтология» курсы буларак нәшер ителә.
1922 елда Павлова хәзерге мөгезборыннарның юкка чыккан "transouralicum Indricotherium" нәселе төрен сүрәтли, соңрак ул Paraceratherium transouralicum[3] буларак билгеле була.
Тормыш иптәше академик А. П. Павлов белән бергә Мәскәү университеты карамагында зур палеонтология бүлеге булган уку геология музеен булдыра, анда 1885-1935 елларда эшли (хәзер ул Россия Фәннәр академиясенең В. И. Вернадский исемендәге Дәүләт геология музее).
1938 елның 23 декабрендә вафат була, Мәскәүдә Новодевичье зыяратында җирләнә[4].
Бүләкләре һәм мактаулы исемнәре[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
РСФСР-ның атказанган фән эшмәкәре (1928).
Француз геология җәмгыяте Павловлар гаиләсен француз югары наградасы — Гори исемендәге алтын медаль белән бүләкли (1926).
СССР Фәннәр академиясенең мактаулы әгъзасы (1930).
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ 2,0 2,1 Павлова Мария Васильевна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Lucas, S. G.; Sobus, J. C. (1989), "The Systematics of Indricotheres", in Prothero, D. R.; Schoch, R. M., The Evolution of Perissodactyls, New York, New York & Oxford, England: Oxford University Press, pp. 358–378, ISBN 978-0-19-506039-3, OCLC 19268080
- ↑ Кипнис С. Е. Новодевичий мемориал: Некрополь Новодевичьего кладбища. Москва: Пропилеи, 1995. С. 35.
Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Хронологик тәртиптә:
- Борисяк А. А., Меннер В. В. Мария Васильевна Павлова // Вестник АН СССР, 1939. № 6. С. 78—80.
- Памяти М. В. Павловой // Палеонтологическое обозрение. 1939. Выпуск 1.
- Чаурина Р. А. Мария Васильевна Павлова (1854—1938) // Биология. 2000. № 34.
- Волков В. А., Куликова М. В. . — 2 000 экз. — ISBN 5—8037—0164—5.
- Бессуднова З. А. Мария Васильевна Павлова. Жизнь в музее // Современные проблемы региональной геологии. Музейный ракурс: Материалы конференции посвященной 150-летию со дня рождения академика А. П. Павлова (1854—1929) и почётного академика М. В. Павловой (1854—1938). М.: Акрополь, 2004. С. 11-16.
- Лиманова С. А. Личные фонды ученых как хранители и трансляторы научного знания: на примере фондов А. П. Павлова и М. В. Павловой в Архиве РАН // История и архивы. 2019. № 2. С. 85-96.
- Любина Г. И., Бессуднова З. А. Мария Васильевна Павлова. 1854—1938 / отв. ред. А. С. Алексеев. М.: Янус-К, 2019. 564 с. ISBN 978-5-8037-0770-7, тираж 300 экз.
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Павлова Мария Васильевна. 2017-11-27 тикшерелгән.
- Фонд Павловой Марии Васильевны на сайте Архива РАН
- М. В. Павлова в Информационной системе «История геологии и горного дела» РАН.