Киев

Сылтамалар өстәү
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Киев latin yazuında])
Бу терминның башка аңлатмалары да бар, аларны карау өчен Киев (мәгънәләр) битенә күчегез.
Киев
укр. Київ
Байрак[d]Илтамга[d]
Flag of Kyiv Kurovskyi.svgCOA of Kyiv Kurovskyi.svg
Логотип
Сурәт
Нигезләнү датасы 482
Рәсми исем Київ[1]
Кушамат/тәхәллүс Мати міст Руських, Новий Єрусалим, Місто, де все починається, Великий Рим, Мать городов русских һәм Киев Папа
... хөрмәтенә аталган Кий[d]
Демоним Kiévien[2], Kiévienne[2], Kyivan, Kievan, Kyjevan, Kyjevanka һәм kiovalainen
Нигезләүче Кий[d], Щек[d], Хорив[d] һәм Лыбедь[d]
Рәсми тел украин теле
Гимн Как тебя не любить, Киев мой![d]
Дөнья кисәге Европа
Дәүләт Flag of Ukraine.svg Украина
Нәрсәнең башкаласы Украина
Административ-территориаль берәмлек Украина
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Днипро
Территориясенә дәгъва итә Рейхскомиссариат Украина[d], Украина Совет Социалистик Республикасы, Вооружённые силы Юга России[d] һәм Польша Җөмһүрияте (1918—1939)
Геомәгълүматлар Data:Ukraine/Kiev City.map
Хөкүмәт башлыгы Виталий Владимирович Кличко[d]
Идарә итүче орган Киевская городская государственная администрация[d]
Канунбирү органы Киевский городской совет[d]
Халык саны 2 952 301 (1 гыйнвар 2022)[3]
Административ бүленеше Голосеевский район[d], Дарницкий район[d], Деснянский район[d], Днепровский район[d], Печер районы[d], Оболонский район[d], Соломәнка районы[d], Святошинский район[d], Шевченковский район[d] һәм Подольский район[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 179 ± 0 метр
Сәгать поясы DAZD[d], UTC+02:00, UTC+03:00 һәм җәйге вакыт
Кардәш шәһәр Мүнхен[4][5][6], Вилнүс[7][5][8], Әнкара[7][5], Женева[9], Эдинбург[4][5][10], Рига[7][5], Үһән[5], Афин[5], Бакы[5][11], Братислава[12][4][5][…], Белград[5], Брюссель[5], Будапешт[5], Чикаго[7][5], Краков[7][13][5], Флоренция[4][5][14], Һелсинки[5], Кьото[4][5][15], Минск[7][5], Оденсе[4][5], Пекин[5], Pretoriä[5], Рио-де-Жанейро[5], Сантьяго[5], София[5], Эстүгүлем[d][5], Таллинн[7][5], Тбилиси[5][16], Тирана[9], Торонто[5], Тулуза[4][5], Варшау[5], Вена[5], Берн[9], Буэнос-Айрес[5], Мехико[5], Астана[7][5], Ереван[7][5], Кишинёв[7][5], Тампере[4][7][17][…], Сучжоу[d][4][5], Ашкабад[7][5], Осло[18], Лейпциг[4][19][5], Kanton[9], Берлин[5], Бишкәк[5], Бразилиа[5], Һавана[5], Җакарта[5], Котдус[5], Лима[5], Лиссабон[5], Ош өлкәсе[5][9], Париж[5], Рим[5], Ташкәнт[5], Триполи[d][5], Улан-Удэ[20], Лион[18], Марсель[18], Мадрид[9], Һамбург[9], Познань[9], Подгорица[9], Мәскәү[21], Лейпциг[4][19], Махачкала[20] һәм Волгоград[20]
Моның хуҗасы Старт[d] һәм Киев метрополитены
Нәрсә белән чиктәш Киев өлкәсе
Кулланылган тел украин теле һәм рус теле
Бүләкләр
Телгә алынган хезмәтләр Civilization V[d]
Мәйдан 848 км²[22]
Почта индексы 01000–06999
Рәсми веб-сайт kyivcity.gov.ua​(укр.)
Нинди веб-биттә тасвирланган tripadvisor.com/Tourism-g294474-Kiev-Vacations.html​(ингл.)[23] һәм wikitravel.org/en/Kyiv​(ингл.)[24]
Харита сурәте
Коллаж
Һәйкәлләр исемлеге памятники Киева[d]
Яклаучы изге баш фәрештә Микайла[d]
Ачык мәгълүматлар порталы Kyiv city Open Data Portal[d]
Феноменның икътисады экономика Киева[d]
Шәрәфле ватандашлар төркеме [d]
Социаль медиаларда күзәтүчеләре 198 678 һәм 6980 ± 9[25]
Җирле телефон коды 44
Номер тамгасы коды AA һәм KA
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Объектның күренешләре өчен төркем [d]
Карта
Commons-logo.svg Киев Викиҗыентыкта

Киев (укр. Київ - Кыйив) — Украинаның башкаласы, Киев өлкәсенең административ үзәге (аның эченә керми). Герой шәһәр. Шәһәр Днепр елгасында урнашкан. Мәйданы — 835,6 км², халкы — 2799,9 мең кеше (2011 елның 1 апреленә).

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Next.svg Төп мәкалә: Киев Русе
  • 864 елны Аскольд белән Дир Киевны басып алалар.
  • 10 гасырда Киев Русе дәүләте барлыкка килгән. 988 елда праваслау динен кабул иткән.
  • 1132-1134 елдан соң Киев Русе күп кенәзлекләргә таркалган. 1132 елда Полоцк, 1134 елда Новгород шәһәре Киев кенәзенең хакимиятен танырга туктаганнар, «разодралась вся земля русская» (Новгород кулъязмасы). Аерым рус кенәзлекләре үз кенәзе белән идарә ителгән, кайчакта рус кенәзлекләре арасында үзара сугышлар булганнар.
  • 1240 елда Бату хан Киев шәһәрен басып җимергән. Алтын Урда ханнары Владимир кенәзләренә ярлык бирә башлаган. Шулай итеп, Киев шәһәре башкала вазифасын югалткан.
  • 1941 елның 19 сентябрь — Икенче бөтендөнья сугышы барышында Киев алман гаскәрләре тарафыннан алына.
«Киев халкын чукындыру», Клавдий Лебедев

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шәһәр Көнчыгыш-Европа тигезлегендә, Днепр елгасы өстендә урнаша. Шулай ук Днепр елгасының кушылдыклары: Десна, Дарница, Лыбедь, Горенка, Любка, һәм тагын якынча 20 елга һәм гөрләвек ага.

Киевтан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)
Калып:Байрак/БелоРоссияПинск ~ 360 км.
Калып:Байрак/БелоРоссияМинск ~ 430 км.
Польша байрагыВаршава ~ 680 км.		 Калып:Байрак/БелоРоссияҺомел ~ 225 км.
Россия байрагыСмоленск ~ 500 км.
Россия байрагыСанкт-Петербург ~ 1050 км.		 Украина байрагыЧернигов ~ 125 км.
Россия байрагыБрянск ~ 410 км.
Россия байрагыМәскәү ~ 750 км.
Украина байрагыЖитомир ~ 135 км.
Украина байрагыРовно ~ 305 км.
Украина байрагыЛуцк ~ 370 км.
Җилләр розасы
 Украина байрагыСумы ~ 315 км.
Украина байрагыХарковь ~ 405 км.
Россия байрагыБелгород ~ 435 км.
Украина байрагыВинница ~ 200 км.
Украина байрагыХмельницкий ~ 275 км.
Украина байрагыИвано-Франковск ~ 450 км.		 Молдавия байрагыКишенәү ~ 395 км.
Украина байрагыНиколаев ~ 400 км.
Украина байрагыӘдис ~ 435 км.		 Украина байрагыКременчуг ~ 260 км.
Украина байрагыДнепр ~ 390 км.
Украина байрагыЗапорожье~ 440 км

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Уртача еллык температура — +8,4 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 2,5 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 74%
Киев климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 11,1 17,3 22,4 30,2 33,6 35,0 39,4 39,9 33,8 27,9 23,2 14,7 39,9
Уртача максимум, °C −0,9 0,0 5,6 14,0 20,7 23,5 25,6 24,9 19,0 12,5 4,9 0,0 12,5
Уртача температура, °C −3,5 −3 1,8 9,3 15,5 18,5 20,5 19,7 14,2 8,4 1,9 −2,3 8,4
Уртача минимум, °C −5,8 −5,7 −1,4 5,1 10,8 14,2 16,1 15,2 10,2 4,9 0,0 −4,6 4,9
Абсолют минимум, °C −31,1 −32,2 −24,9 −10,4 −2,4 2,4 5,8 3,3 −2,9 −17,8 −21,9 −30 −32,2
Явым-төшем нормасы, мм 36 39 36 46 57 82 72 61 58 40 48 44 619


Административ бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Адміністративний поділ Києва.gif

Киев 10 районына бүленә:

  1. Голосеево районы
  2. Дарница районы
  3. Днепр районы
  4. Десна районы
  5. Соломенка районы
  6. Святошино районы
  7. Оболонь районы
  8. Подол районы
  9. Печерск районы
  10. Шевченко районы

Киевта туганнар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. ↑ Верховна Рада України. Адміністративно-територіальний устрій
  2. ↑ 2,0 2,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  3. ↑ Государственная служба статистики Украины Чисельність наявного населення Українина 1 січня 2022 — Киев: Государственная служба статистики Украины.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 http://www.shevkyivlib.org.ua/diznaysya/traditsiyi-i-svyata/117-mista-pobratimi-zagalny-spisok.html
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 5,31 5,32 5,33 5,34 5,35 5,36 5,37 5,38 5,39 5,40 5,41 5,42 5,43 5,44 5,45 5,46 5,47 5,48 5,49 5,50 5,51 https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
  6. ↑ https://www.muenchen.de/rathaus/Stadtpolitik/Partnerstaedte/Kiew.html
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 https://kievcity.gov.ua/news/205.html
  8. ↑ http://www.ivilnius.lt/pazink/apie-vilniu/miestai-partneriai
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 9,8 https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
  10. ↑ https://www.edinburghlive.co.uk/news/edinburgh-news/edinburghs-ten-sisters-remarkable-cities-18177349
  11. ↑ http://azerbaijans.com/content_1719_az.html
  12. ↑ http://www.bratislava-city.sk/bratislava-twin-towns
  13. ↑ http://www.krakow.pl/otwarty_na_swiat/2531,miasto,1,0,otwarty_na_swiat.html
  14. ↑ https://www.comune.fi.it/pagina/firenze-internazionale/gemellaggi-e-patti-di-amicizia
  15. ↑ https://www.city.kyoto.lg.jp/sogo/page/0000117802.html
  16. ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf
  17. ↑ Ystävyyskaupungit — Тампере.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 https://kyivcity.gov.ua/news/vitaliy_klichko_z_merami_8_yevropeyskikh_mist_vidkriv_art-obyekt_na_arsenalniy_takozh_kiv_pidpisav_ugodi_pro_pobratimstvo_sche_z_troma_yevropeyskimi_mistami_foto/
  19. ↑ 19,0 19,1 https://www.leipzig.de/buergerservice-und-verwaltung/partnerstaedte/kiew/
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 http://consultant.parus.ua/?doc=0A10E557DA
  21. ↑ КонсультантПлюс
  22. ↑ https://web.archive.org/web/20150918152231/http://atu.gki.com.ua/atu/26
  23. ↑ TripAdvisor — 2000.
  24. ↑ (not translated to ar) Wikitravel — 2003.
  25. ↑ YouTube Application Programming Interface

Шулай ук карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]


Wiki letter w.svg
 Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:

Калып:Европа башкалалары

Чыганагы — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Киев&oldid=3820024