Киев
Күренеш
Киев (укр. Київ - Кыйив) — Украинаның башкаласы, Киев өлкәсенең административ үзәге (аның эченә керми). Герой шәһәр. Шәһәр Днепр елгасында урнашкан. Мәйданы — 835,6 км², халкы — 2799,9 мең кеше (2011 елның 1 апреленә).
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- 864 елны Аскольд белән Дир Киевны басып алалар.
- 10 гасырда Киев Русе дәүләте барлыкка килгән. 988 елда праваслау динен кабул иткән.
- 1132-1134 елдан соң Киев Русе күп кенәзлекләргә таркалган. 1132 елда Полоцк, 1134 елда Новгород шәһәре Киев кенәзенең хакимиятен танырга туктаганнар, «разодралась вся земля русская» (Новгород кулъязмасы). Аерым рус кенәзлекләре үз кенәзе белән идарә ителгән, кайчакта рус кенәзлекләре арасында үзара сугышлар булганнар.
- 1240 елда Бату хан Киев шәһәрен басып җимергән. Алтын Урда ханнары Владимир кенәзләренә ярлык бирә башлаган. Шулай итеп, Киев шәһәре башкала вазифасын югалткан.
- 1941 елның 19 сентябрь — Икенче бөтендөнья сугышы барышында Киев алман гаскәрләре тарафыннан алына.

География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Шәһәр Көнчыгыш-Европа тигезлегендә, Днепр елгасы өстендә урнаша. Шулай ук Днепр елгасының кушылдыклары: Десна, Дарница, Лыбедь, Горенка, Любка, һәм тагын якынча 20 елга һәм гөрләвек ага.
Киевтан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча) | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Калып:Байрак/БелоРоссияПинск ~ 360 км. Калып:Байрак/БелоРоссияМинск ~ 430 км. ![]() |
Калып:Байрак/БелоРоссияҺомел ~ 225 км.![]() ![]() |
![]() ![]() ![]() |
|||||||
![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() ![]() ![]() |
|||||||
![]() ![]() ![]() |
![]() ![]() ![]() |
![]() ![]() ![]() |
|||||||
Климат
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Уртача еллык температура — +8,4 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 2,5 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 74%
Киев климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
Абсолют максимум, °C | 11,1 | 17,3 | 22,4 | 30,2 | 33,6 | 35,0 | 39,4 | 39,9 | 33,8 | 27,9 | 23,2 | 14,7 | 39,9 |
Уртача максимум, °C | −0,9 | 0,0 | 5,6 | 14,0 | 20,7 | 23,5 | 25,6 | 24,9 | 19,0 | 12,5 | 4,9 | 0,0 | 12,5 |
Уртача температура, °C | −3,5 | −3 | 1,8 | 9,3 | 15,5 | 18,5 | 20,5 | 19,7 | 14,2 | 8,4 | 1,9 | −2,3 | 8,4 |
Уртача минимум, °C | −5,8 | −5,7 | −1,4 | 5,1 | 10,8 | 14,2 | 16,1 | 15,2 | 10,2 | 4,9 | 0,0 | −4,6 | 4,9 |
Абсолют минимум, °C | −31,1 | −32,2 | −24,9 | −10,4 | −2,4 | 2,4 | 5,8 | 3,3 | −2,9 | −17,8 | −21,9 | −30 | −32,2 |
Явым-төшем нормасы, мм | 36 | 39 | 36 | 46 | 57 | 82 | 72 | 61 | 58 | 40 | 48 | 44 | 619 |
Административ бүленеш
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]
Киев 10 районына бүленә:
- Голосеево районы
- Дарница районы
- Днепр районы
- Десна районы
- Соломенка районы
- Святошино районы
- Оболонь районы
- Подол районы
- Печерск районы
- Шевченко районы
Киевта туганнар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- Галина Сачек (Яруллина) (1915), балет артисты, татар композиторы Ф. Яруллинның хатыны.
- Нәҗип Хәмитов (1963), язучы, фәлсәфә фәннәре докторы, профессор.
- Николай Носов (1908-1976), рус совет балалар язучысы.
- Сергей Кузьмин (1955), вице-адмирал, РФ Каһарманы.
- Клара Новикова (1946), юмор остасы, РФ халык артисты.
- Лев Карпов (1879—1921), инкыйлабчы, химик-технолог, РСФСР химия сәнәгатенә нигез салучыларның берсе, Бондюг химия заводы директоры (1915-1918 елларда).
- Сергей Михнов (1860―1924), медицина фәннәре докторы (1889), ординар профессор (1905).
- Андрей Михнов (1983), һөнәри хоккейчы (һөҗүмче).
- Александр Аринин (1955), тарихчы һәм сәясәтче, тарих фәннәре кандидаты, сәяси фәннәр докторы, доцент.
- Лев Каминский (1889―1962), медицина фәннәре докторы (1940), профессор (1941), медицина хезмәте полковнигы (1943).
Галерея
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Моны да карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]- ↑ Верховна Рада України. Адміністративно-територіальний устрій
- ↑ 2,0 2,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ Київський міський голова — Киевская городская государственная администрация.
- ↑ https://web.archive.org/web/20240528114922/https://www.lhc-s.org/member_cities/
- ↑ https://web.archive.org/web/20240528143447/https://www.ovpm.org/members/cities/
- ↑ Государственная служба статистики Украины Чисельність наявного населення Українина 1 січня 2022 — Киев: Государственная служба статистики Украины.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 http://www.shevkyivlib.org.ua/diznaysya/traditsiyi-i-svyata/117-mista-pobratimi-zagalny-spisok.html
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
- ↑ https://www.muenchen.de/rathaus/Stadtpolitik/Partnerstaedte/Kiew.html
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 https://kievcity.gov.ua/news/205.html
- ↑ http://www.ivilnius.lt/pazink/apie-vilniu/miestai-partneriai
- ↑ https://www.edinburghlive.co.uk/news/edinburgh-news/edinburghs-ten-sisters-remarkable-cities-18177349
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 13,5 https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
- ↑ http://azerbaijans.com/content_1719_az.html
- ↑ https://baku-ih.gov.az/az/page/26.html
- ↑ http://www.bratislava-city.sk/bratislava-twin-towns
- ↑ https://www.beograd.rs/index.php?lang=cir&kat=beoinfo&sub=1225698%3f
- ↑ http://www.chicagosistercities.com/sister-cities/kyiv-ukraine/
- ↑ http://www.krakow.pl/otwarty_na_swiat/2531,miasto,1,0,otwarty_na_swiat.html
- ↑ https://www.comune.fi.it/pagina/firenze-internazionale/gemellaggi-e-patti-di-amicizia
- ↑ https://www.city.kyoto.lg.jp/sogo/page/0000117802.html
- ↑ http://mail.camara.rj.gov.br/APL/Legislativos/contlei.nsf/50ad008247b8f030032579ea0073d588/3f4147a57ed8aa3483257e8800663664?OpenDocument
- ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf
- ↑ http://www.tirana.gen.al/sister_cities.php
- ↑ https://tirana.al/uploads/2023/6/20230627125928_marreveshje-shoqata.pdf
- ↑ Ystävyyskaupungit — Тампере.
- ↑ https://www.leipzig.de/buergerservice-und-verwaltung/partnerstaedte/kiew/
- ↑ https://www.berlin.de/rbmskzl/aktuelles/pressemitteilungen/2023/pressemitteilung.1366074.php
- ↑ https://www.berlin.de/rbmskzl/politik/senatskanzlei/internationales/staedtepartnerschaften/#headline_1_9
- ↑ https://n1info.ba/english/news/sarajevo-and-kyiv-sign-agreement-on-establishing-friendly-relations/
- ↑ https://web.archive.org/web/20150918152231/http://atu.gki.com.ua/atu/26
- ↑ Tripadvisor — 2000.
- ↑ برودرومو إ. Wikitravel — 2003.
- ↑ YouTube API
Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәрт]
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|
Төркемнәр:
- Калыпны чакыруда кабатлана торган аргументлар кулланган битләр
- Советлар Берлеге Каһарманнары
- Ленин ордены кавалерлары
- Халыклар дуслыгы ордены кавалерлары
- ССРБ каһарман-шәһәрләре
- Почётные граждане Киева
- Похороненные в Киеве
- Views of Kyiv
- Әлифба буенча торак пунктлар
- Украина шәһәрләре
- Европа башкалалары
- Борынгы рус шәһәрләре
- Украина өлкә үзәкләре
- Киев