Бакы

Бакы
Ил	Әзербайҗан Әзербайҗан
Координатлар	40°21'59.96"N, 49°50'6.66"E
Башлык	Илдар Газизов[d]
Телефон коды	12
Кардәш шәһәрләр	Ставаңер, Кристианстед[d], Вуңтау, Сивас, Бәсрә, Бордо, Һьюстон, Истанбул, Измир, Майнц, Наполи, Сараево[…], Тәбриз, Җиддә[d], Амман, Дакар[d], Конья, Санкт-Петербург, Акапулько, Балакау, Лондон, Венеция, Киев, Pretoriä, Рио-де-Жанейро, Һонолулу бүлгесе, Әбердин һәм Тбилиси

Бакы (әзери. Bakı, Бакы) — Азәрбайҗан Җөмһүриятенең башкаласы, фәнни-техник һәм сәнәгый үзәге, Каспий диңгезендә шактый зур порт һәм Кавказның иң зур шәһәре.

Шәһәр мәйданы 2 430 км². Бакы Апшерон ярымутравының көньяк ярында урнашкан. Шәһәр үзенең борынгылыгы, территория зурлыгы һәм халык саны буенча Көнчыгышның иң зур шәһәрләренең берсе булып санала. Апшерон ярымутравы халкы белән бергә, агломерация халкы 2 545, 6 мең кеше тәшкил итә. 2009 елда Бакы БДБда сәяхәт итүче эшкуарлар өчен иң кыйммәт шәһәр булып танылган.

Халык

Халык саны

1897	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2009	2012	2014
111 904	↗446 832	↗543 939	↗642 507	↗851 547	↗1 021 969	↗1 150 055	↗2 045 800	↗2 122 300	↗2 181 800
2018	2019	2020	1 гый 2021
↗2 262 600	↗2 293 100	↗2 293 700	↗2 300 500

География

Шәһәр Апшерон ярымутравының көньяк өлешендә, Каспий диңгезе ярында урнашкан.

Бакыдан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)
			Берлин ~ 3070 км Киев ~ 1870 км Тбилиси ~ 452 км Гәнҗә ~ 297 км	Самар ~ 1417 км Әстерхан ~ 676 км Махачкала ~ 387 км Мәскәү ~ 1910 км	Нурсолтан ~ 2042 км Атырау ~ 763 км
			Евлах ~ 283 км Ереван ~ 455 км Карс ~ 584 км		Төркмәнбашы ~ 261 км Ташкәнт ~ 1626 км
			Нахчыван ~ 413 км Бәгъдад ~ 930 км Иерусалим ~ 1620 км	Тәһран ~ 545 км Манама ~ 1590 км Мәккә ~ 2310 км	Кандаһар ~ 1735 км Карачи ~ 2362 км

Климат

Бакы климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Уртача максимум, °C	6,6	6,3	9,8	16,4	22,1	27,3	30,6	29,7	25,6	19,6	13,5	9,7	18,9
Уртача температура, °C	4,2	4,0	6,3	12,3	18,0	22,8	26,4	25,6	21,8	16,0	10,8	6,6	14,5
Уртача минимум, °C	2,1	2,0	4,2	9,4	14,9	19,7	22,2	22,9	19,4	13,6	8,8	4,8	12,0
Явым-төшем нормасы, мм	21	20	21	18	18	8	2	6	15	25	30	26	210
Чыганак: [1]

Шәхесләр

Азәрбайҗаннар

• Хөсәен Араблинский (1888—1919), трагик актер, режиссер. 1918 елда Әстерхан татар театрында эшли.
• Сара Ашурбәйли (1906—2001), тарих фәннәре докторы (1966), профессор, Азәрбайҗан ССР дәүләт премиясе лауреаты (1970). Азәрбайҗан ССР атказанган фән эшлеклесе (1982).
• Өммелбану Әсәдуллаева (Банин, 1905—1992), азәрбайҗан милләтеннән Франция язучысы.
• Афаг Бәширкызы (1955), кино- һәм театр актрисасы, Азәрбайҗанның халык артисты (1993).
• Полад Бүлбүлоглу (1945), җырчы, актер, композитор, дипломат.
• Зөләйха Сәетмәммәдова (1919—1994), Бөек Ватан сугышында катнашкан хәрби очучы, 1951—1974 елларда Азәрбайҗан ССР социаль тәэминат министры.
• Вәҗиһә Сәмәдова (1924—1965), рәссам, Азәрбайҗан ССР атказанган сәнгать эшлеклесе (1965).
• Онегин Хаҗикасыймов (1937—2002), шагыйрь, 1985 елдан православие монахы.
• Корбан Хәлилов (1906—2004), АзССР җирле сәнәгать (1955―1958), финанс (1958―1969) министры, АзССР Югары шурасы президиумы рәисе (1969―1965).

Татарлар

• Рафаил Ильясов, ТРның Азәрбайҗандагы даими вәкиле.
• Ирадә Әюпова (1971), ТР мәдәният министры.
• Земфира Мифтахетдинова (1963), спортчы (стендлы ату), 2000 елның җәйге Олимпия уеннары чемпионы, 2004 елның җәйге Олимпия уеннары бронза призеры, дөнья чемпионы (1995, 2001), Европа чемпионы (1986, 1987, 1988).
• Эльмира Минһаҗева (1961), медицина фәннәре докторы (2002), профессор.
• Рәсим Яхин (?), Икенче Карабах сугышында (2020) катнашучы. Азәрбайҗанның Паралимпиада җыелма командасы әгъзасы.

Галерея

• 

  Бакы төнлә

• 

  Кызлар манарасы

• 

  Бакы кирмәне

• 

  Ширваншаһлар сарае

• 

  Бакы бухтасы

• 

  Иске шәһәргә капка

• 

  Иске шәһәр. Асаф Мехтиевның чүкелгән эше

• 

  Иске шәһәр

• 

  Бакы манзарасы

Моны да карагыз

• Бакы метрополитены

Сылтамалар

• Викиҗыентыкта [[Commons:Category: Baku Викиҗыентыкта|Бакы]] темасына медиафайллар бар
• Бакы. Мәгълүмати портал. 2011 елның 16 сентябрь көнендә архивланган.
• Бакы. Фотосурәтләр.