Бакы
Внешний вид
Бакы | |
әзери. Bakı | |
Байрак | Илтамга |
Нигезләнү датасы | I гасыр |
---|---|
Рәсми исем | Bakı |
Демоним | Bakuvian, Bakılı, Bakuano, Bakiner, Бакинец, Bakinoise[1], Bakinois[1] һәм Bakülü |
Рәсми тел | әзери теле |
Дәүләт | Әзербайҗан |
Нәрсәнең башкаласы | Әзербайҗан |
Административ-территориаль берәмлек | Әзербайҗан |
Сәгать поясы | UTC+04:00 |
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Каспий диңгезе |
Геомәгълүматлар | Data:Azerbaijan/Bakı.map |
Хөкүмәт башлыгы | Илдар Газизов[d] |
Әгъзалык | Креатив шәһәрләр челтәре[d] |
Халык саны | 2 300 500 (1 гыйнвар 2021)[2] |
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | −28 метр |
Кардәш шәһәр | Киев[3][4][5][…] һәм Тбилиси[6][7][8] |
Бүләкләр | |
Мәйдан | 2140 км²[9] |
Почта индексы | AZ1000 |
Рәсми веб-сайт | baku-ih.gov.az(азәр.) |
Феноменның икътисады | экономика Баку[d] |
Беренче язма телгә алу | V гасыр |
Җирле телефон коды | 12 |
Номер тамгасы коды | 10, 90 һәм 99 |
Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
Бакы Викиҗыентыкта |
Бакы (әзери. Bakı, Бакы) — Азәрбайҗан Җөмһүриятенең башкаласы, фәнни-техник һәм сәнәгый үзәге, Каспий диңгезендә шактый зур порт һәм Кавказның иң зур шәһәре[10][11].
Шәһәр мәйданы 2 430 км²[12]. Бакы Апшерон ярымутравының көньяк ярында урнашкан. Шәһәр үзенең борынгылыгы, территория зурлыгы һәм халык саны буенча Көнчыгышның иң зур шәһәрләренең берсе булып санала[13]. Апшерон ярымутравы халкы белән бергә, агломерация халкы 2 545, 6 мең кеше тәшкил итә. 2009 елда Бакы БДБда сәяхәт итүче эшкуарлар өчен иң кыйммәт шәһәр булып танылган.
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1897[14] | 1926[15] | 1939[16] | 1959[17] | 1970[18] | 1979[19] | 1989[20] | 2009[21] | 2012 | 2014 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
111 904 | ↗446 832 | ↗543 939 | ↗642 507 | ↗851 547 | ↗1 021 969 | ↗1 150 055 | ↗2 045 800 | ↗2 122 300 | ↗2 181 800 |
2018 | 2019[21] | 2020[22] | 1 гый 2021[2] | ||||||
↗2 262 600 | ↗2 293 100 | ↗2 293 700 | ↗2 300 500 |
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шәһәр Апшерон ярымутравының көньяк өлешендә, Каспий диңгезе ярында урнашкан.
Бакыдан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча) | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Берлин ~ 3070 км Киев ~ 1870 км Тбилиси ~ 452 км Гәнҗә ~ 297 км |
Самар ~ 1417 км Әстерхан ~ 676 км Махачкала ~ 387 км Мәскәү ~ 1910 км |
Нурсолтан ~ 2042 км Атырау ~ 763 км |
|||||||
Евлах ~ 283 км Ереван ~ 455 км Карс ~ 584 км |
Төркмәнбашы ~ 261 км Ташкәнт ~ 1626 км |
||||||||
Нахчыван ~ 413 км Бәгъдад ~ 930 км Иерусалим ~ 1620 км |
Тәһран ~ 545 км Манама ~ 1590 км Мәккә ~ 2310 км |
Кандаһар ~ 1735 км Карачи ~ 2362 км |
|||||||
Климат
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Бакы климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
Уртача максимум, °C | 6,6 | 6,3 | 9,8 | 16,4 | 22,1 | 27,3 | 30,6 | 29,7 | 25,6 | 19,6 | 13,5 | 9,7 | 18,9 |
Уртача температура, °C | 4,2 | 4,0 | 6,3 | 12,3 | 18,0 | 22,8 | 26,4 | 25,6 | 21,8 | 16,0 | 10,8 | 6,6 | 14,5 |
Уртача минимум, °C | 2,1 | 2,0 | 4,2 | 9,4 | 14,9 | 19,7 | 22,2 | 22,9 | 19,4 | 13,6 | 8,8 | 4,8 | 12,0 |
Явым-төшем нормасы, мм | 21 | 20 | 21 | 18 | 18 | 8 | 2 | 6 | 15 | 25 | 30 | 26 | 210 |
Чыганак: [1] |
Шәхесләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Азәрбайҗаннар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Хөсәен Араблинский (1888—1919), трагик актер, режиссер. 1918 елда Әстерхан татар театрында эшли.
- Сара Ашурбәйли (1906—2001), тарих фәннәре докторы (1966), профессор, Азәрбайҗан ССР дәүләт премиясе лауреаты (1970). Азәрбайҗан ССР атказанган фән эшлеклесе (1982).
- Өммелбану Әсәдуллаева (Банин, 1905—1992), азәрбайҗан милләтеннән Франция язучысы.
- Афаг Бәширкызы (1955), кино- һәм театр актрисасы, Азәрбайҗанның халык артисты (1993).
- Полад Бүлбүлоглу (1945), җырчы, актер, композитор, дипломат.
- Зөләйха Сәетмәммәдова (1919—1994), Бөек Ватан сугышында катнашкан хәрби очучы, 1951—1974 елларда Азәрбайҗан ССР социаль тәэминат министры.
- Вәҗиһә Сәмәдова (1924—1965), рәссам, Азәрбайҗан ССР атказанган сәнгать эшлеклесе (1965).
- Онегин Хаҗикасыймов (1937—2002), шагыйрь, 1985 елдан православие монахы.
- Корбан Хәлилов (1906—2004), АзССР җирле сәнәгать (1955―1958), финанс (1958―1969) министры, АзССР Югары шурасы президиумы рәисе (1969―1965).
Татарлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Рафаил Ильясов, ТРның Азәрбайҗандагы даими вәкиле.
- Ирадә Әюпова (1971), ТР мәдәният министры.
- Земфира Мифтахетдинова (1963), спортчы (стендлы ату), 2000 елның җәйге Олимпия уеннары чемпионы, 2004 елның җәйге Олимпия уеннары бронза призеры, дөнья чемпионы (1995, 2001), Европа чемпионы (1986, 1987, 1988).
- Эльмира Минһаҗева (1961), медицина фәннәре докторы (2002), профессор.
- Рәсим Яхин (?), Икенче Карабах сугышында (2020) катнашучы. Азәрбайҗанның Паралимпиада җыелма командасы әгъзасы.
Галерея
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]-
Бакы төнлә
-
Кызлар манарасы
-
Бакы кирмәне
-
Ширваншаһлар сарае
-
Иске шәһәргә капка
-
Иске шәһәр. Асаф Мехтиевның чүкелгән эше
-
Иске шәһәр
-
Бакы манзарасы
Моны да карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Викиҗыентыкта [[Commons:Category: Baku Викиҗыентыкта|Бакы]] темасына медиафайллар бар
- Бакы. Мәгълүмати портал. 2011 елның 16 сентябрь көнендә архивланган.
- Бакы. Фотосурәтләр.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ 1,0 1,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ 2,0 2,1 http://www.baku.azstat.org/section/demography/001.xls
- ↑ https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
- ↑ http://azerbaijans.com/content_1719_az.html
- ↑ https://baku-ih.gov.az/az/page/26.html
- ↑ http://baku-ih.gov.az/az/page/26.html
- ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf
- ↑ http://economicforum.ge/img/original/2024/5/29/%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98_%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A8%E1%83%98-Print-21.09.23.pdf
- ↑ http://www.baku.azstat.org/section/demography/
- ↑ Визит Дмитрия Медведев в Азербайджан. Кстати, столица Азербайджана Баку – самый большой город на Кавказе и крупнейший порт на Каспийском море 2014 елның 14 июль көнендә архивланган. (рус.)
- ↑ Азербайджан (рус.)
- ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег
<ref>
; для сносокDENSITY
не указан текст - ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег
<ref>
; для сносокAGGLOMERATION
не указан текст - ↑ Рәсәй империясе җанисәбе (1897)
- ↑ СССР җанисәбе (1926)
- ↑ СССР җанисәбе (1939)
- ↑ СССР җанисәбе (1959)
- ↑ СССР җанисәбе (1970)
- ↑ ССҖБ җанисәбе (1979)
- ↑ СССР җанисәбе (1989)
- ↑ 21,0 21,1 https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/az/2_4.xls
- ↑ https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/?lang=en
Бу — Азия географиясе буенча мәкалә төпчеге. Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп, Википедия проектына ярдәм итә аласыз. Мөмкинлек булса, бу искәрмәне төгәлрәккә алыштырырга кирәк.
|
Төркемнәр:
- Страницы с ошибками в примечаниях
- Ленин ордены кавалерлары
- Похороненные в Баку
- Films shot in Baku
- Views of Baku
- Әлифба буенча торак пунктлар
- Азия башкалалары
- Каспий диңгезе портлары
- Бакы
- БМО әгъза-дәүләтләренең башкалалары
- Азәрбайҗан шәһәрләре
- Миллионер-шәһәрләр
- Калыпын төгәлрәк эшләргә кирәк булган мәкалә төпчекләре