Мариуполь
Мариуполь | |
укр. Маріуполь | |
Байрак[d] | Илтамга[d] |
![]() | ![]() |
![]() | |
Нигезләнү датасы | X гасыр |
---|---|
Кушылдыгы | Кальмиус[d] |
Рәсми исем | Маріуполь, Жданов, Мариуполь, Жданов, Маріуполь, Мариуполь һәм Павловск |
... хөрмәтенә аталган | Андрей Жданов |
Дәүләт |
![]() |
Нәрсәнең башкаласы | Мариупольский уезд[d], Мариупольский округ[d] һәм Мариупольский район[d] |
Административ-территориаль берәмлек | Донецк өлкәсе |
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Кальмиус[d] һәм Азак диңгезе |
Хөкүмәт башлыгы | Бойченко, Вадим Сергеевич[d] |
Канунбирү органы | Мариупольский городской совет[d] |
Халык саны | 449 498 (2017)[2] |
Административ бүленеше | Центральный район[d], Кальмиусский район[d], Левобережный район[d] һәм Приморский район[d] |
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 67 метр |
Сәгать поясы | UTC+02:00 һәм UTC+03:00 |
Кардәш шәһәр | Таганрог һәм Цицикар[d][3] |
Бүләкләр | |
Мәйдан | 244 000 000 квадрат метр |
Почта индексы | 87500–87590 |
Рәсми веб-сайт | mariupolrada.gov.ua |
![]() |
Мариу́поль (укр. Маріу́поль, рус. Мариуполь, грек. Μαριούπολη) — Украинаның Донецк өлкәсендәге шәһәр, халык саны буенча өлкәдә икенче урында. Мариуполь районының администраив үзәге (район составына керми). Халык саны буенча Украинада беренче дистәдә.
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мариуполь Азак диңгезенең ярында, Кальмиус елгасының тамагында урнашкан.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Мариуполь (1993-2013 еллар) климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
Уртача максимум, °C | −0,5 | 0,1 | 5,2 | 13,4 | 20,1 | 25,1 | 28,1 | 27,6 | 21,3 | 13,9 | 5,9 | 0,9 | 13,4 |
Уртача температура, °C | −2,4 | −2,2 | 2,5 | 10,0 | 16,3 | 20,8 | 23,7 | 23,1 | 17,3 | 10,8 | 3,7 | −1 | 10,2 |
Уртача минимум, °C | −4,2 | −4,6 | −0,1 | 6,7 | 12,4 | 16,5 | 19,3 | 18,6 | 13,3 | 7,6 | 1,4 | −2,8 | 7,0 |
Явым-төшем нормасы, мм | 45 | 36 | 35 | 28 | 31 | 46 | 31 | 28 | 32 | 31 | 39 | 42 | 424 |
Чыганак: weatheronline.co.uk. |
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Элек Мариуполь урынында Домаха исемле казаклар ныгытмасы урнашкан була. 1778 елда биредә шәһәр нигезләнә (Павловск исеме астында).
1780 елда шәһәргә Кырымнан сөрелгән юнаннар килеп урнаша һәм аңа Мариуполь исеме кушыла. XIX гасыр азагында шәһәрдә тимер юл, яңа эре порт һәм металлургия заводлары барлыкка килә. Индустриализация елларында биредә «Азовсталь» заводы һәм башка төрле ширкәтләр төзелә. Шәһәр алман оккупацияне һәм 1990-еллардагы икътисади төшүне кичергән. Әлеге вакытта Мариуполь — Донецк өлкәсенең әһәмиятле икътсади үзәге, шуның белән бергә, ул ял урыны да булып тора. Шәһәр — Украиндагы юнан мәдәниятенең танылган үзәге.
2014 елның июль[4] — октябрендә[5] Донецк өлкәсенең вакытлы башкаласы булып торган.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1897[6] | 1926[6] | 1939[6] | 1959[7] | 1970[8] | 1979[9] | 1989[10] | 2001[11] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
31 116 | 40 825 | 221 529 | 283 570 | 416 927 | 502 581 | 518 933 | 492 176 |
Милли состав (2001): украиннар — 47,6 %, руслар — 43,4 %, юнаннар — 6,5%
Туган тел буенча состав (2001): рус теле — 89,5 %, украин теле — 9,9 %.[12]
Администраттив бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Диңгез буе районы
- Кальмиус районы
- Үзәк районы
- Сул як яр районы
Кардәш шәһәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Магдебург, Алмания
Валенсия, Испания (1993 елдан)
Гөмре, Әрмәнстан
Железногорск, Россия[13]
Савона, Италия
Таганрог, Россия (1993 елдан)
Нарьян-Мар, Россия (1992 елдан)
Цицикар, КХР (2007 елдан)[14]
Танылган шәхесләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Андрей Жданов — совет дәүләт эшлеклесе.
Әдәбият[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Мотиенко Я. В., Александрович Э. П., Славянск, фотоальбом, стр. 82, тираж 30000 экз. Издательство: «Мистецтво», Киев, 1976
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ archINFORM — 1994.
- ↑ http://www.ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2017/zb/06/zb_chnn_0117pdf.zip
- ↑ http://english.qqhr.gov.cn/youhaochengshi.php
- ↑ http://www.president.gov.ua/news/30513.html
- ↑ Донецкую обладминистрацию разместят в Краматорске, а силовые структуры - в Мариуполе, - Кихтенко, Цензор.нет (13.10.14).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 http://pop-stat.mashke.org/ukraine-cities.htm
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=14&rn=&id=&botton=cens_db
- ↑ http://database.ukrcensus.gov.ua/MULT/Database/Census/databasetree_uk.asp
- ↑ План совместных мероприятий городов-побратимов: город Железногорск Курской области (Россия) и город Мариуполь Донецкой области (Украина) на 2011 год.
- ↑ Цицикар /КНР/ и Мариуполь /Украина/ — города-побратимы
Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
![]() |
«Мариуполь» порталы |
---|
- Городской совет
- Веб-камера ОАО «Укртелеком», перекресток пр. Ленина и ул. Казанцева
- Web-Камеры Мариуполя
- История и культура Мариуполя
- Фото Мариуполя. Панорамные фотографии его улиц, домов, парков, памятников, пляжей, достопримечательностей…и т.д 3D вращающиеся фотографии, обзор 360 градусов.
- Старый Мариуполь. История города Мариуполя
- Центральная городская библиотека им. В. Г. Короленко