Запорожье
| Запорожье | |
| укр. Запоріжжя | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
.svg) |  |
 | |
| Нигезләнү датасы | 952[1] |
|---|---|
| Рәсми исем | Запоріжжя |
| ... хөрмәтенә аталган | Запорожье[d] |
| Демоним | запорожець, запоріжанка һәм запоріжці |
| Рәсми тел | украин теле |
| Дөнья кисәге | Европа |
| Дәүләт |
 Украина |
| Нәрсәнең башкаласы | Запорожье өлкәсе, Александровск өязе[d], Александровская губерния[d], Запорожский округ[d], Запорожский район[d], Запорожская область[d] һәм Запорожское государство[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Запорожье өлкәсе |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Днипро |
| Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | городской голова[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Владимир Викторович Буряк[d][2][3] |
| Канунбирү органы | Запорожский городской совет[d] |
| Халык саны | 710 052 (1 гыйнвар 2022)[4] |
| Административ бүленеше | Александровский район[d], Заводский район[d], Коммунарский район[d], Днепровский район[d], Вознесеновский район[d], Хортицкий район[d] һәм Шевченковский район[d] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 86 метр |
| Сәгать поясы | EEDT[d], UTC+02:00, UTC+03:00 һәм Europe/Zaporozhye[d][5] |
| Кардәш шәһәр | Лаһти[6], Birminghem[6], Линц[7], Ашдод[d][8], Магдебург, Ичан[d], Бельфор һәм Оберһаузен |
| Бүләкләр | |
| Мәйдан | 331 км²[10] |
| Почта индексы | 69001–69124[11] |
| Рәсми веб-сайт | zp.gov.ua(укр.)(рус.)(ингл.) |
 | |
 | |
| Феноменның икътисады | economy of Zaporizhia[d] |
| Шәрәфле ватандашлар төркеме | [d] |
| Җирле телефон коды | 061 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
 | |
 Запорожье Викиҗыентыкта | |
Запорожье яки Запорижжя (укр. Запоріжжя, рус. Запорожье, элек Александровск исемен йөрткән) — Украинаның көньяк өлешендә урнашкан шәһәр, Запорожье өлкәсенең административ үзәге.
Халык саны — 710 052
Шәһәрдә урнашкан күп сәнәгый ширкәтләр һаваны пычраталар.
География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Запорожье Украинаның көньяк далалы өлешендә, Днепр елгасының ярларында, Киевтан 500 километр көньяк-көнчыгыштарак урнашкан.
Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| Запорожье климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 12,2 | 16,2 | 23,4 | 31,4 | 35,9 | 36,5 | 39,0 | 40,2 | 35,0 | 35,0 | 20,9 | 15,0 | 40,2 |
| Уртача максимум, °C | −0,4 | 0,4 | 6,4 | 15,3 | 21,9 | 25,7 | 28,3 | 27,9 | 21,8 | 14,3 | 5,9 | 0,8 | 14,0 |
| Уртача температура, °C | −3,1 | −2,9 | 2,2 | 9,9 | 16,2 | 20,1 | 22,5 | 21,8 | 16,1 | 9,4 | 2,5 | −1,8 | 9,4 |
| Уртача минимум, °C | −5,7 | −5,9 | −1,5 | 4,9 | 10,5 | 14,6 | 16,7 | 15,7 | 10,9 | 5,2 | −0,2 | −4,3 | 5,1 |
| Абсолют минимум, °C | −29,3 | −26,1 | −25 | −8,2 | −2 | 5,0 | 8,2 | 3,9 | −3 | −8,9 | −18,6 | −26,2 | −29,3 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 42 | 35 | 36 | 36 | 43 | 62 | 46 | 39 | 36 | 35 | 44 | 44 | 498 |
| Чыганак: Погода и климат | |||||||||||||
Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
1770 елда Александровская кирмәне буларак нигезләнгән. 1806 елда өяз шәһәре статусы бирелгән. 1920-1921 елларда губерна үзәге булып торган; 1921 елда шәһәргә Запорожье исеме кушылган.
1939 елдан Запорожье өлкәсе үзәге булып тора.
Бөек Ватан сугышы барышында (1941 елның 4 октябре) шәһәр алман-фашист гаскәрләре тарафыннан басып алына. 1943 елның 14 октябрендә азат ителгән.
Сәнәгать[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Запорожье Украинаның зур сәнәгый үзәге, шәһәрдә 280 артык ширкәт урнаша, шул исәптән авиация моторын җитештерү заводы «Мотор Сич», шул заводта җитештерелгән двигательләр Казан боралак заводында боралаклар җитештерү өчен кулланыла.
Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
| 1959[12] | 1970[13] | 1979[14] | 1989[15] | 2001[16] |
|---|---|---|---|---|
| 434 638 | 657 890 | 780 745 | 883 909 | 815 256 |
Эчке бүленеш[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Шәһәр 7 районга бүленә:
- Олександр районы
- Завод районы
- Коммуна районы
- Днепр районы
- Вознесенка районы
- Хортица районы
- Шевченко районы
Моны да карагыз[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ Про уточнення дати заснування м.Запоріжжя
- ↑ https://reporter-ua.com/2015/11/25/deputaty-sobralis-na-sessiyu-7-go-sozyva-onlayn-reportazh-iz-zala-zaporozhskogo-gorsoveta
- ↑ https://zp.gov.ua/uk/articles/item/10336/deputati-pidtrimali-dostrokove-pripinennya-povnovazhen-miskogo-golovi
- ↑ Чисельність населення (за оцінкою) на 1 січня 2022 року та середня чисельність у 2021 році
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
- ↑ 6,0 6,1 http://www.meria.zp.ua/test/index.php?id=2162
- ↑ https://www.linz.at/politik/6308.php
- ↑ https://www.ashdodnet.com/article/49257
- ↑ http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/161819/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B6%D1%8C%D0%B5
- ↑ https://zp.gov.ua/uk/page/pasport-mista
- ↑ Поштові індекси та відділення поштового зв’язку України
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=14&rn=&id=&botton=cens_db
 |
Бу мәкалә төпчеге. Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп,  Википедия проектына ярдәм итә аласыз.
|
| 1 000 000нан артык кеше |  | |
|---|---|---|
| 500 000 — 1 000 000 кеше | ||
| 100 000 — 500 000 кеше | Мариуполь • Луганск³ • Макеевка² • Винница • Акмәсҗит* • Акъяр* • Херсон • Полтава • Чернигов • Черкассы • Сумы • Горловка² • Житомир • Каменское • Кропивницкий • Хмельницкий • Ровно • Черновцы • Кирмәнчек • Тернополь • Ивано-Франковск • Белая Церковь • Луцк • Краматорск • Мелитополь • Киреч* • Никополь • Славянск • Бердянск • Северодонецк • Алчевск³ • Павлоград • Ужгород • Лисичанск • Евпатория* • Енакиево² | |
| 50 000 — 100 000 кеше | ||
Халык саны 2001 халык исәбе буенча китерелгән. * — Фактик рәвештә Русия Федерациясе контроле астында; ² — ДХҖ контроле астында; ³ — ЛХҖ контроле астында. | ||