Тула

Тула
Тула
	рус. Тула
	Байрак[d]
... хөрмәтенә аталган	Тулица[d]
Дәүләт	Россия
Нәрсәнең башкаласы	Тула[d] һәм Тула өлкәсе
Административ-территориаль берәмлек	Тула[d]
Сәгать поясы	UTC+03:00
Башкарма хакимият башлыгы	Ольга Слюсарева[d], Эрк, Алексей Алоисович[d] һәм Беспалов, Илья Ильич[d]
Халык саны	466 609 (1 гыйнвар 2023)
Административ бүленеше	Центральный территориальный округ[d], Пролетарский территориальный округ[d], Зареченский территориальный округ[d], Привокзальный территориальный округ[d] һәм Советский территориальный округ[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	170 метр
Кардәш шәһәр	Олбани, Кутаиси[d], Калуга, Банска-Бистритса һәм Могилёв
Бүләкләр	Герой шәһәр (1976)
Мәйдан	146 км²
Почта индексы	300000–300999
Рәсми веб-сайт	tula.ru(рус.)
Көппенның климат классификациясе	континентальный климат[d]
Феноменның икътисады	экономика Тулы[d]
Беренче язма телгә алу	1146
Җирле телефон коды	4872
Шәрәфле ватандашлар төркеме	[d]
Монда җирләнгәннәр төркеме	[d]
Объектның күренешләре өчен төркем	[d]
	Тула Викиҗыентыкта

Тула (рус. Тула) — Тула өлкәсенең үзәге. Каһарман-шәһәр. Мәскәүдән 170 км еракта урнашкан. Эллеке Тула губернасынең үзәге, 1796-1929 еллар.

Климат

Туланың климаты уртача континенталь, июльдә уртача температура +19,4 °C булса, февральдә -7,3 °C тәшкил итә. Еллык явым-төшемнең күләме — 500-700 мм, шул исәптән җәен — якынча 220 мм, көзен — 160 мм, кышын — 120 мм һәм язын — 110 мм була.

Еллык чикләнмәгән максимум Тулада 2010 елның 6 августында була һәм +39,2 °C тәшкил итә

Этимология

Калуга Упа елгасының Улицага кушылган урында нигез салына. Владимир Даль буенча, Тула — яшерен, барып булмаслык урын, саклану, сыену яки ябып кую өчен тәгаенләнгән". Бу гипотеза белән Макс Фасмерда ризалаша өлкәсе^[10] Ярославль өлкәсе, Владимир өлкәсе.

Шул ук вакытта «Тула» гидронимы Русиянең фин-угыр төньягында охшаш паралельләрга ия: Тула елгасы (Нократ бассейны) һ. б.

Искәрмәләр

[_e5231d500cabfb7d-1] 1,0 ^1,1 ОКТМО
https://wikidata.org/wiki/Track:P764https://wikidata.org/wiki/Track:Q4330203

[_6a1d815f1b28bfc4-2] ttps://myslo.ru/news/tula/2019-09-27-merom-tuly-stala-olimpijskaya-chempionka-ol-ga-slyusareva

[_77bf5c1e21ff3357-3] Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) — Росстат, 2023.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126719912https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680

[_5adc69d60d3d13f6-4] ttp://www.tula.ru/city/pobratimi/olbani/index.php

[_eea4cc6621f42418-5] ttps://albanykid.com/sister-cities-albanys-caribbean-twin/

[_accf9b937c255804-6] ttp://en.sistercity.info/sister-cities/Albany%2C%20New%20York.html

[_f45d754fa2e87798-7] ttps://www.banskabystrica.sk/zivot-v-meste/o-meste/partnerske-mesta/

[_34ef3ce6807b14ba-8] ttps://goridcentr.csgpb.by/pobratimy/virtualnaya-ekskursiya/tula-rossijskaya-federatsiya/

[_9b9b5865ad76af8c-9] ttps://tulalmanac.blogspot.se/2011/07/blog-post_599.html

[10] "Фасмер М." Этимологический словарь русского языка. — К. IV. — С. 117-118.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

к б ү Русиянең 50 иң зур шәһәре
1 000 000-нан артык кеше	Мәскәү • Санкт-Петербург • Новосибирск • Екатеринбург • Казан • Нижгар • Чиләбе • Самар • Омск • Ростов-на-Дону • Уфа • Красноярск • Воронеж • Пермь • Волгоград
500 000 — 1 000 000 кеше	Краснодар • Сарытау • Төмән • Тольятти • Ижау • Барнавыл • Сембер • Владивосток • Ярыслау • Өркет • Махачкала • Хабарау • Новокузнецк • Ырынбур • Кемерово • Рәзән • Тум • Әстерхан • Пенза • Яр Чаллы • Липецк • Тула
250 000 — 500 000 кеше	Киров • Чабаксар • Калининград • Брянск • Курск • Иваново • Магнитогорски • Улан-Удэ • Тверь • Ставрополь • Акмәсҗит* • Акъяр* • Түбән Тагил • Смоленск • Белгород
Шәһәрләрнең халык саны 2010 халык исәбе буенча китерелгән. * Кырым шәһәрләренең халык саның 2012 елгы мәгълүматлары буенча китерелгән.