Могилёв

Могилёв
белар. Магілёў
Байрак	Илтамга[d]
Рәсми исем	Магілёў
Дәүләт	Белоруссия
Нәрсәнең башкаласы	Могилёв өлкәсе
Административ-территориаль берәмлек	Могилёв өлкәсе
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Днипро
Хөкүмәт башлыгы	Цумарев, Владимир Михайлович[d]
Халык саны	355 436 (1 гыйнвар 2022)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	192 метр
Сәгать поясы	UTC+03:00
Кардәш шәһәр	Бардейов[d], Клайпеда, Вийербан, Влотславек, Габрово[d], Чимкәнт, Айзенах, Крагуеватс, Звенигород, Вологда, Берәнск, Красноярск, Пенза һәм Нәнҗиң
Чиктәш дәүләтләр	Могилёвский район[d]
Мәйдан	119 км²
Почта индексы	212000–212999
Рәсми веб-сайт	mogilev.gov.by​(рус.)​(белор.)​(ингл.)
Беренче язма телгә алу	1267
Белорус телен латинлаштыру (2007 елгы система)	Mahilioŭ
Җирле телефон коды	8222
Монда җирләргәннәр төркеме	[d]
Могилёв Викиҗыентыкта

Могилёв (рус. Могилёв, белар. Магілёў, пол. Mohylew, литв. Mogiliavas) — Беларус шәһәре, Могилёв өлкәсенең административ үзәге. Культура һәм икътисад Могилёв өлкәсенең үзәге. Шулай ук шәһәрдә урнашканнар шундый оешмалар ничек Химволокно, Лифтмаш, Строммаш һәм башкалар.

Халык саны — 300 мең тиресе кеше. Шәһәрдә шулай да 40 мәктәп, 4 лицей, 3 университет (Машиналар төзү, Технология, Педагогия) бар.

География

Климат

Могилёв климаты
Күрсәткеч	Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
Абсолют максимум, °C	9,8	12,9	19,8	29,1	32,0	33,0	36,3	36,8	30,6	25,5	14,5	10,9	36,8
Уртача максимум, °C	−3	−2,5	3,0	12,0	18,6	21,5	23,6	22,7	16,7	9,9	2,3	−2	10,2
Уртача температура, °C	−5,3	−5,5	−0,8	6,7	12,9	16,1	18,1	17,0	11,6	6,0	−0,1	−4,2	6,0
Уртача минимум, °C	−7,8	−8,5	−4,2	2,0	7,3	10,8	12,7	11,6	7,1	2,6	−2,3	−6,6	2,1
Абсолют минимум, °C	−37,3	−34,7	−35	−17,7	−4,4	−0,7	3,0	0,9	−4,8	−14,8	−23,5	−33,4	−37,3
Явым-төшем нормасы, мм	39	34	39	41	53	75	81	65	55	54	45	41	622
Чыганак: Погода и Климат

Тарих

1812 елгы сугыш

Солтановка дагы һәйкәл

Рус гаскәренең байрагы һәм литавралы, 1812 елгы вакытының, Могилёв музеяның экспозициясы.

1812 елның 12 июнендә 600-меңле Наполеон гаскәре Россиягә бәреп керә. Өч тапкыр санаучы өстенклекле дошман алдыннан рус гаскәре чигенә башлады. 11 июльнә, 12 км Могилёвдан көньяк-көнбатышрак, Салтановка һәм Фатово авыллары арасында, генерал-лейтенант Николай Раевский җитәкчелегендәге 7-нче пехота корпусы һәм Луи Даву җитәкләгән француз гаскәренә каршы Салтановка кырындагы сугушны башладылар. 2-нче Көнбатыш армиясының күпчелек көчен Днепр елгасы аша йөзеп чыгыну французлардан читкә юнәлдеру өчен, рус гаскәрләре французлар белән капма-каршы сугыш башларга мәҗбүр булганнар.

Беренче бөтендөнья сугышы

Беренче бөтендөнья сугышы вакытында (август 1915 — ноябрь 1917) Югары башкомандующий ставкасы урнашкан, шәһәрдә Россия императоры Николай II яшәгән.

Икенче бөтендөнья сугышы

Смоленск бәрелеше

26 июльне совет гаскәрләре Могилёвны калдырдылар (карагыз Могилёвны саклау).

Халык

1840	1897	1959	1970	1979	1989	2009
23 103	43 119	121 712	202 314	290 361	359 188	358 279

Милли состав (2009): беларуслар — 87,4%, руслар — 7,3%, украиннар — 1,1%.

Истәлекле урыннар

• Ленин урамы, Европаның 18-нче гысыр стиленда төзелгән
• Театр, 19-нче гасырда төзелген һәм башкалар.

Кардәш шәһәрләр

1. Шымкент, Казакъстан
2. Виллербан, Франция
3. Пенза, Россия
4. Тула, Россия
5. Киреч, Украина
6. Бардейов, Словакия
7. Габрово, Болгария
8. Клайпеда, Литва
9. Влоцлавек, Польша
10. Айзенах, Алмания
11. Крагуевац, Сербия
12. Звенигород, Россия
13. Сумгайыт, Азәрбайҗан
14. Николаев, Украина
15. Тәбриз, Иран
16. Тубыл, Россия