Клайпеда

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Клайпеда latin yazuında])
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Клайпеда
литв. Klaipėda
БайракИлтамга
Нигезләнү датасы 1252
Сурәт
Рәсми исем Klaipėda, Memel, Клайпеда, Мемель, Memel, Memel, Klaipéda, Klaipėda һәм Мемель
Дәүләт  Литва[1][1]
Нәрсәнең башкаласы Клайпеда өязе[d], Клайпедская область[d][2], Клайпедское городское самоуправление[d] һәм Клайпедский край[d]
Административ-территориаль берәмлек Клайпедское городское самоуправление[d]
Сәгать поясы UTC+02:00 һәм UTC+03:00
Хөкүмәт башлыгы Arvydas Vaitkus[d]
Халык саны 158 420 (1 гыйнвар 2023)[3]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 21 ± 1 метр
Кардәш шәһәр Гдынә[4][5][6][…]
Моның хуҗасы Central stadium of Klaipėda[d]
Мәйдан 98 км²
Почта индексы LT-91001
Рәсми веб-сайт klaipeda.lt
Харита сурәте
Беренче язма телгә алу 1252
Җирле телефон коды 846
Шәрәфле ватандашлар төркеме Q8942901?
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Объектның күренешләре өчен төркем [d]
Карта
 Клайпеда Викиҗыентыкта

Кла́йпеда (литв. Klaipėda , алман. Memel) — Литваның халык саны буенча өченче шәһәр, Клайпеда өязе һәм Клайпеда районының административ үзәге; Литваның иң эре порты.

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Клайпеда Литваның көнбатышында, Балтыйк диңгезе ярында урнашкан.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Уртача еллык температура — +7,8 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 4,5 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 81%
Клайпеда климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 9,5 15,4 18,6 26,6 30,4 32,7 33,5 32,7 30,4 22,1 15,4 11,5 33,5
Уртача максимум, °C 0,9 0,9 4,1 10,1 15,7 18,3 21,3 21,4 17,0 11,7 5,9 2,4 10,8
Уртача температура, °C −1,2 −1,3 1,3 6,1 11,3 14,5 17,8 17,7 13,6 9,0 3,9 0,4 7,8
Уртача минимум, °C −3,4 −3,6 −1,1 2,8 7,4 11,2 14,3 14,4 10,3 6,3 1,6 −1,6 4,9
Абсолют минимум, °C −32 −33,4 −22,8 −12,8 −5,2 −2,8 5,2 2,9 −3,3 −7,5 −14,6 −24,1 −33,4
Явым-төшем нормасы, мм 64 41 45 35 38 66 69 86 79 98 98 74 792
Чыганак: Погода и климат

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Клайпеда, XX гасыр башы

Клайпеда 1252 елда Ливония ордены рыцарьлары тарафыннан Мемель исеме астында нигезлнгән. 1384 елда Тевтон ордены составына күчкән.

15251618 елларда — Пруссия һерцоглыгы, 1618—1629 елларда Бранденбург-Пруссия, 1629—35 елларда — Швеция, 1701 елданПруссия корольлеге составында булган.

1871 елдан барлыкка килгән Алман империясенең иң төньяк шәһәре булып тораган.

Версаль килешүе буенча, 1919 елда Клайпеда Антанта протектораты астында кала. 1923 елда Литва тарафыннан басып алына. 1939 елда Өченче рейх Литвага Клайпеданы кайтару таләбе белән ультиматум куйган; Литва шул ультиматумны кабул итәргә мәҗбүр булган.

1945 елның 28 гыйнварында Кызыл Армия тарафыннан алына; шәһәр ССРБның Литва ССРы составына кертелә.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1959[7] 1970[8] 1979[9] 1989[10] 2001[11] 2011[12]
89 923 140 012 175 834 204 248 192 954 162 360

Милли состав (2011): литвалылар — 73,9%, руслар — 19,6%, украиннар — 1,9%, белоруслар — 1,7%.

Кардәш шәһәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]