Клайпеда

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Клайпеда latin yazuında])
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Клайпеда
Карта
Ил Литва
Регион Клайпеда өязе
Район Клайпеда районы
Координатлар 55°42'45"тн, 21°8'6"кнч
Башлык Arvydas Vaitkus[d]
Беренче телгә алу 1252
Мәйдан 98 км²
Климат уртача
Халык саны 162 360 кеше
Сәгать кушагы UTC+2
Телефон коды (+370) 46
почта индекслары 91001, 92001, 91007,
93001, 92011, 92015,
94001, 93007, 92007,
95001, 94007, 95006
Рәсми сайт klaipeda.lt/klaipeda/index.jsp
Кардәш шәһәрләр Маннһейм[1][2], Лиепая[3][4], Дебрецен[5][6], Кудзи[7], Лүбек[8][9], Кливленд[10], Гдынә[11][12], Көге[d], Калининград[13][14][15], Котка[16][17], Норт-Тайнсайд[d][18], Щецин[19][20][21], Лейпциг, Одесса[22][23], Чиңдау, Мерида, Засниц[24][25], Яңа Орлеан[26], Ахмета[d][27] һәм Карлскруна[d][28]

Кла́йпеда (литв. Klaipėda , алман. Memel) — Литваның халык саны буенча өченче шәһәр, Клайпеда өязе һәм Клайпеда районының административ үзәге; Литваның иң эре порты.

География[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Клайпеда Литваның көнбатышында, Балтыйк диңгезе ярында урнашкан.

Климат[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  • Уртача еллык температура — +7,8 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 4,5 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 81%
Клайпеда климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 9,5 15,4 18,6 26,6 30,4 32,7 33,5 32,7 30,4 22,1 15,4 11,5 33,5
Уртача максимум, °C 0,9 0,9 4,1 10,1 15,7 18,3 21,3 21,4 17,0 11,7 5,9 2,4 10,8
Уртача температура, °C −1,2 −1,3 1,3 6,1 11,3 14,5 17,8 17,7 13,6 9,0 3,9 0,4 7,8
Уртача минимум, °C −3,4 −3,6 −1,1 2,8 7,4 11,2 14,3 14,4 10,3 6,3 1,6 −1,6 4,9
Абсолют минимум, °C −32 −33,4 −22,8 −12,8 −5,2 −2,8 5,2 2,9 −3,3 −7,5 −14,6 −24,1 −33,4
Явым-төшем нормасы, мм 64 41 45 35 38 66 69 86 79 98 98 74 792
Чыганак: Погода и климат

Тарих[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Клайпеда, XX гасыр башы

Клайпеда 1252 елда Ливония ордены рыцарьлары тарафыннан Мемель исеме астында нигезлнгән. 1384 елда Тевтон ордены составына күчкән.

15251618 елларда — Пруссия һерцоглыгы, 1618—1629 елларда Бранденбург-Пруссия, 1629—35 елларда — Швеция, 1701 елданПруссия корольлеге составында булган.

1871 елдан барлыкка килгән Алман империясенең иң төньяк шәһәре булып тораган.

Версаль килешүе буенча, 1919 елда Клайпеда Антанта протектораты астында кала. 1923 елда Литва тарафыннан басып алына. 1939 елда Өченче рейх Литвага Клайпеданы кайтару таләбе белән ультиматум куйган; Литва шул ультиматумны кабул итәргә мәҗбүр булган.

1945 елның 28 гыйнварында Кызыл Армия тарафыннан алына; шәһәр ССРБның Литва ССРы составына кертелә.

Халык[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1959[29] 1970[30] 1979[31] 1989[32] 2001[33] 2011[34]
89 923 140 012 175 834 204 248 192 954 162 360

Милли состав (2011): литвалылар — 73,9%, руслар — 19,6%, украиннар — 1,9%, белоруслар — 1,7%.

Кардәш шәһәрләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Галерея[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

  1. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/manheimas-mannheim-vokietija/3516
  2. https://www.mannheim.de/de/stadt-gestalten/europa-und-internationales/partner-und-freundesstaedte/klaipeda
  3. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/liepoja-liepaja-latvija/3514
  4. https://www.liepaja.lv/sadraudzibas-pilsetas/
  5. http://portal.debrecen.hu/varosunk/testvervarosok/klaipeda_testvervarosok.html
  6. https://www.debrecen.hu/hu/debreceni/testvervarosok/klaipeda
  7. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/kudzi-kuji-japonija/3513
  8. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/liubekas-lbeck-vokietija/3515
  9. https://www.luebeck.de/de/rathaus/partnerschaften/partnerstaedte.html
  10. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/klyvlendas-cleveland-jav/3511
  11. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/gdyne-gdynia-lenkija/3508
  12. https://www.gdynia.pl/bip/miasta-siostrzane,1760/klajpeda,341503
  13. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/kaliningradas-rusija/3509
  14. https://www.klgd.ru/city/pasport_07052021.pdf
  15. https://www.klaipeda.lt/lt/naujienos/naujienos/7655/nutrauktas-bendradarbiavimas-su-rusijos-ir-baltarusijos-miestais:2577/
  16. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/kotka-suomija/3512
  17. http://www.kotka.fi/tietoa_kotkasta/kansainvalinen_toiminta
  18. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/siaures-tainsaidas-north-tyneside-jungtine-karalyste/3521
  19. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/scecinas-lenkija/3520
  20. https://bip.um.szczecin.pl/chapter_11296.asp?soid=FC52B7BD7A2141849DD6EC3177B83B53
  21. https://bip.um.szczecin.pl/files/A787EDEEDD5F45D2A38D5ACC38E1E5EE/K%C5%82ajpeda_2002_pl.pdf
  22. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/odesa-ukraina/3518
  23. https://omr.gov.ua/ua/international/goroda-partneri/klaypeda-litva/
  24. https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/riugenas-zasnicas-vokietija/3519
  25. https://www.sassnitz.de/seite/204148/klaip%C3%A9da.html
  26. https://nola.gov/mayor/news/archive/2018/20180105-pr-mayor-landrieu,-orleans,-france-mayor/
  27. https://akhmeta.gov.ge/en/node/348
  28. https://www.klaipeda.lt/lt/savivaldybe/meras/miestai-partneriai/225/
  29. http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
  30. http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
  31. http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
  32. http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
  33. http://web.stat.gov.lt/uploads/docs/Urban_areas_population_ethnicity_2001.xls(үле сылтама)
  34. архив күчермәсе, archived from the original on 2013-09-22, retrieved 2013-09-11