Колхоз: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

9 гый 2017, 08:09 юрамасы

Колхо́з (ингл. kolkhoz, рус. колхоз, коллективное хозяйство сүзтезмәсенең халыкара аббревиатурасы) яки Күмхуҗ^[1] (күмәк хуҗалык) — ССРБда таралган күмәк авыл хуҗалыгы оешмаларының төре.

Төзелеше

Файл:Пам.Шевченко Колхозник крупно.JPG

Эшче һәм колхозчыга һәйкәл

Икътисадның авыл хуҗалыгы тармагындагы җитештерү әйберләре (җир, җайланмалар, терлек, орлык һ.б.) уртак милек, анда катнашучылар җәмгыяте идарәсе астында булган һәм хезмәт нәтиҗәсе дә катнашучыларның уртак фикере ярдәмендә бүленергә тиеш булган. Шулай ук балыкчылык колхозлары да таралган булган.

Тарих

Күмәк хуҗалыклар ССРБда 1918 елдан барлыкка килә башлый. 1929 елдан массакүләм күмәкләштерү башлана. Сәнәгатьләштерелү заманында, ССРБны ашамлыклар белән тәэмин итү өчен, колхозчыларның шәһәрләргә качуларына юл куймас өчен паспортизация ысулы кулланыла. Паспортны ала алмаганнар шәһәрләрдә хезмәт урыннарына урнаша алмый, авылларда яшәргә, фәкать колхоз-совхозларда эшләп көн күрергә мәҗбүр калалар.

Татар телендә

Тел системасы тарихи яктан үзгəрешсез калмый. Бу хəл тел компонентларының система буларак ачык булуы белəн бəйле. Менə шуңа күрə дə телдə туып Һəм үсеп баручы элементлар була. Тел системасына бары тик аның талəплəренə җавап бирə торган яңа компонентлар гына үтеп керə ала. Мəсəлəн, 30 елларда татар теленə рус сүзлəрен алмас өчен, татарча яңа сүзлəр ясый башладылар: күмхуҗ, бəрмəче, ут көймəсе Һ.б. Лəкин тел системасы бу сүзлəрне кабул итмəде.^[2]

Флёра Сафиуллина

Моны да карагыз

Сылтамалар

Примерный Устав сельскохозяйственной артели, принятый II всесоюзным съездом колхозников-ударников
И. Б. Полюбина «Государство и аграрный сектор в России. История и современность»
Бюджетные обследования колхозников Свердловской области 1935—1953 гг. Колхозная жизнь на Урале. 1935—1953 / Составители X. Кесслер, Г. Е. Корнилов. — М.: «Российская политическая энциклопедия» (РОССПЭН), 2006. — 912 с. — (Документы советской истории).
Справочник председателя колхоза, ОГИЗ, Государственное издательство колхозной и совхозной литературы, Москва, «Сельхозгиз», 1941 г.

Искәрмәләр

↑ http://kitap.net.ru/yahin/1-12.2.php
↑ Ф.С.Сафиуллина. Иҗтимагый күренеш буларак тел §5. Система буларак тел // ТЕЛ ГЫЙЛЕМЕНƏ КЕРЕШ. Югары уку йортларыны филология факультеты студентлары өчен дəреслек. — Казан: Тарих, 2001. — Б. 297. — 19 б.

[1] ttp://kitap.net.ru/yahin/1-12.2.php

[2] Ф.С.Сафиуллина. Иҗтимагый күренеш буларак тел §5. Система буларак тел // ТЕЛ ГЫЙЛЕМЕНƏ КЕРЕШ. Югары уку йортларыны филология факультеты студентлары өчен дəреслек. — Казан: Тарих, 2001. — Б. 297. — 19 б.

[1]

[2]

@@ Юл номеры - 1: / Юл номеры - 1: @@
+[[File:Уборка капусты в колхозе Аргун.jpg|200px|thumb|right|Колхозда кәбестә җыю чоры]]
 '''Колхо́з''' ({{lang-en|[[:en:Kolkhoz|kolkhoz]]}}, {{lang-ru|[[:ru:Колхоз|колхоз]]}}, '''кол'''лективное '''хоз'''яйство [[сүзтезмә]]сенең халыкара [[аббревиатура]]сы) яки
 ''Күмхуҗ''<ref>http://kitap.net.ru/yahin/1-12.2.php</ref> ('''күм'''әк '''хуҗ'''алык) — [[ССРБ]]да таралган [[Күмәкләштерү|күмәк]] [[авыл хуҗалыгы]] оешмаларының төре.
 == Төзелеше ==
+[[Файл:Пам.Шевченко Колхозник крупно.JPG|200px|thumb|left|Эшче һәм колхозчыга һәйкәл]]
-[[Җитештерү]] әйберләре (җир, [[корал|җайланма]]лар, [[терлекчелек|терлек]], [[Үсемлекчелек|орлык]] һ.б.) уртак [[милек]], анда катнашучылар җәмгыяте [[Идарә итү формасы|идарәсе]] астында булган һәм хезмәт нәтиҗәсе дә катнашучыларның уртак [[фикер]]е ярдәмендә бүленергә тиеш булган. Шулай ук [[балыкчылык]] колхозлары да таралган булган.
+[[Икътисад]]ның авыл хуҗалыгы тармагындагы [[җитештерү]] әйберләре (җир, [[корал|җайланма]]лар, [[терлекчелек|терлек]], [[Үсемлекчелек|орлык]] һ.б.) уртак [[милек]], анда катнашучылар җәмгыяте [[Идарә итү формасы|идарәсе]] астында булган һәм хезмәт нәтиҗәсе дә катнашучыларның уртак [[фикер]]е ярдәмендә бүленергә тиеш булган. Шулай ук [[балыкчылык]] колхозлары да таралган булган.
 == Тарих ==
+[[File:Вышибем кулаков из колхозов 1930.jpg|200px|thumb|right|[[НЭП]] чорын алыштырган [[ССРБдагы күмәкләштерү]] сәясәте заманындагы [[индивидуализм]]га каршы көрәшкә багышланган [[пропаганда]] плакаты.]]
 Күмәк хуҗалыклар ССРБда [[1918 ел]]дан барлыкка килә башлый. [[1929 ел]]дан массакүләм [[ССРБдагы күмәкләштерү|күмәкләштерү]] башлана.
 [[Сәнәгатьләштерү|Сәнәгатьләштерелү]] заманында, ССРБны [[ашамлык]]лар белән тәэмин итү өчен, колхозчыларның [[шәһәр]]ләргә качуларына юл куймас өчен [[паспорт]]изация ысулы кулланыла. Паспортны ала алмаганнар шәһәрләрдә [[хезмәт]] урыннарына урнаша алмый, [[авыл]]ларда яшәргә, фәкать колхоз-совхозларда эшләп көн күрергә мәҗбүр калалар.