Төр (биология): юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән

Кертелгән

29 ноя 2011, 15:38 юрамасы

Төр (лат. Species) - биологиядә төп таксоннарның иң вагы. Бүген галимнәр белән хайваннарның ике миллионы төре, үсемлекләрнең 400 мең төре турында мәгълүмәт язып бирелгән^[1], һәм һәрвакыт яңа төрләр ачыла.

Тарих

Төр, ыру, тәртип һәм сыйныф беренче мәртәбә Линней классификациясендә очраша. Шуннан аларга башка төркемнәр дә кушылган (мәсәлән, тип һәм гаилә)^[2].

Линней, Лапландия флорасы турында язганда, һәр үсемлеккә ике исем кушкан: ыруы исемен һәм төре исемен. Ыру исеме бу ыруга барлык кергән төрләр өчен гомуми иде. Төр исеме - бөтен бер-берсеннән аерылмас организмнар төркеме өчен исем^[1]. Мәслән, Carpa pyrenaica (Пиреней кәҗәсе) исемендә Carpa - ыру, ә pyrenaica - төр; Африка филе исемендә фил - ыру, ә Африка - төрнең исеме.

Линнейгә тиклем дә шундый система иде, әмма ыру исеменә озын характеристикалар кушканнар^[1].

Ләкин Линней организмнарны төрләргә тышкы охшашлык буенча аерган, һәм бу хәл хаталарга китергән. Шулай итеп, кряква ата-хайванын һәм ана-хайванын галим төрле төрләргә бүлгән. Хәзер төрләргә тыш белән түгел, төзелеш, тотыш, нинди территориядә яшәү белән бәйле берләшетрәләр^[1].

Тере организмнарның икеле исеме бинар система дип атала.

Төр сыйфатлары

Әмма төр сыйфатларын инглиз биологы Джон Рэй чыгарган:

Төрдәш организмнарның төп сыйфатлары уртак
Төп сыйфатларын токымлыкка биреп, төрдәшләр үзләре арасында паралар ясый һәм күбәя^[1]

Чыганаклар

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Я познаю мир: Биология: Дет. энцикл. / Б.Ф. Сергеев; Худож. О.П.Багина, С.В. Наугольных, О.А. Герасина и др. - М.: ООО "Издательство АСТ": ООО "Издательство Астрель": ЗАО НПП "Ермак", 2004. - 398 [2] с.: ил.
↑ Большая энциклопедия животных. - М.: ОЛМА-ПРЕСС образование, 2005. - 640 с., ил.

Таксономия

Домен (өспатшалык) — Патшалык — Аспатшалык — Өстип/Өсбүлекчә — Тип/Бүлекчә — Астип/Асбүлекчә — Өссыйныф — Сыйныф — Ассыйныф — Инфрасыйныф — Өсотряд/Өстәртип — Отряд/Тәртип* — Асотряд/Астәртип — Инфраотряд — Өсгаиләлек — Гаиләлек — Асгаиләлек — Өстриба — Триба — Астриба — Ыруг — Бүлек — Асбүлек — Асыруг — Өссекция — Секция — Ассекция — Рәт — Асрәт — Төр — Астөр — Вариетет/Төрлелек — Астөрлелек — Форма — Асформа

Биология — Биологик таксоннар — Биномиаль номенклатура

*Отряд — зоологиядә кулланыла; Тәртип — ботаникада

[ике-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Я познаю мир: Биология: Дет. энцикл. / Б.Ф. Сергеев; Худож. О.П.Багина, С.В. Наугольных, О.А. Герасина и др. - М.: ООО "Издательство АСТ": ООО "Издательство Астрель": ЗАО НПП "Ермак", 2004. - 398 [2] с.: ил.

[бер-2] Большая энциклопедия животных. - М.: ОЛМА-ПРЕСС образование, 2005. - 640 с., ил.

[1]

[2]

@@ Юл номеры - 23: / Юл номеры - 23: @@
 [[Төркем:Биологик таксоннар]]
 [[Төркем:Төрләр]]
 [[af:Spesie]]
@@ Юл номеры - 94: / Юл номеры - 93: @@
 [[qu:Rikch'aq]]
 [[ro:Specie (biologie)]]
+[[ru:Биологический вид]]
-[[ru: Вид (биология)]]
 [[rue:Вид (біолоґія)]]
 [[sah:Көрүҥ (биология)]]