Эчтәлеккә күчү

Угандада Һинд дине

Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Угандада Һинд дине latin yazuında])
Кампалада Шри Санатан Дхарма Мандал гыйбадәтханәсе
Уганда

Угандада Һинд дине колониаль Британия Империя Көнчыгыш Африкага 19-ынчы гасыр ахырында һәм иртә 20-енче гасырларда башка Һиндле эшчеләр белән Һинд дине тарафдарларын алып киленгән булган.[1][2] Угандага иң күп Һинду иммигрантларның килүе (аларның кайберәүләре белемле һәм һөнәрле, ләкин ярлы - Пәнҗаб һәм Гөҗәрат-ның ачлыкка бирешүчән өлкәләреннән) Уганда һәм Кениянең диңгезгә чыгышы булмаган өлешләрен Момбаса порт шәһәре белән тоташтыру өчен Кения-Уганда Тимер Юлын төзүдә ярдәм итүдә булган.[3][4] Һиндуларның Угандада иң зур китүе аларны 1972 елда Генерал Иди Амин кугач һәм аларның милекләрен тартып алгач булган.[3][4][5]

Төп инфраструктура проектларын төзүгә өстәп, Һиндулар эшчеләрнең Британия Көнчыгыш Африка өлешләренә глобаль күчешенең өлеше булган, аларның максатлары Британия хөкүмәтенә хезмәтләр, вак базарлар һәм административ тәэмин итү булган.[1][2][6] Британиялеләр Һиндле хезмәтчеләре җирле һөнәрле хезмәт ирешүдә булмагач чакырган. Уганда-Кениядә инфраструктура проектларының пигында Һиндстаннан 32 000 кеше килгән булган.[7] Бу проектлар дәверендә авыр һәм хәвефле эш шартлары булуга күрә якынча 25 000 эшче үлгән. Проект беткәч, эшчеләрнең якынча 70%-ы Һиндстанга кайткан, шул ук вакытта якынча 6000-е тимер юлында һәм Британия операцияләрендә, мәсьәлән, ваклап сатуда һәм хөкүмәттә эшләргә калган.[7][8] Калганнар арасында Һинд дине тарафдарлары, Мөселманнар, Джайннар һәм Сикхлар булган. Бу этник төркемнән күпләр финанс уңышлы булып киткән.[3]

Иди Амин тарафыннан Һинд дине тарафдарларын һәм башка Азиялеләрне куу

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Генерал Иди Амин Угандадан 1972 елда барлык Һиндуларны һәм башка Азиялеләрне куган. Егерме ел узгач, Уганда бу законны кире каккан.

Колониализм беткәч, Һиндуларга каршы (Джайннар һәм Сикхлар белән бергә) Уганданы да кертеп, Көнчыгыш Африкада дискриминация булган. Бу Көнчыгыш Африканың хөкүмәтләренең Африканизация сәясәтенең өлеше булган, икътисадның коммерция һәм һөнәр секторларына җирле Африканнар ия булырга тиеш дигән законнар чыгарылган.[9][10] Һиндулар, Джайннар, Сикхлар, Яһүдләр һәм башка төркемнәр белән бергә Африка җитәкчеләре тарафыннан ксенофобик максатлар булган.[11][12][13]

Генерал Иди Амин Угандада сайланган хөкүмәтне бәреп төшереп килгән, ул Азия диннәре кешеләренә карата дини һәм этник чистарту сәясәтен кабул иткән. Үзе Мөселман булып ул төшендә "Аллаһ аңа Африканнар белән интеграцияләнергә теләмәгән Азиялеләр, эксплуататорлар китәргә тиеш", дигән төш күргән дип әйткән.[14][15][16] 1972 елда, ул селектив рәвештә Угандадан Һиндуларны башка Азиялеләр белән куган һәм аларның милекләрен тартып алган.[17] Куылганнар күбесе икенче яки өченче буын Һиндулар булган, күбесенең ике гражданлыгы - Уганда һәм Британия гражданлыгы булган. Һиндстаннан Һиндуларны һәм Һиндстан чыгышлы башка дин кешеләрен кугач, Иди Амин Угандада яшәүче Британия яки Франция чыгышлы кешеләрне кумаган.[17]

Ланкастер Университетының Дини һәм Секуляр Өйрәнүләр профессоры Ким Кнотт буенча Угандада 1970-енче елда 65 000 Һинду булган, ләкин алар барысы да Иди Амин тарафыннан куылган.[18] Куылган Һинд дине тарафдарлары ул чорда башка илләргә массакүләм миграцияләгән,[1][3] Бигрәк тә Берләшкән Корольлеккә (28 000 качак Калып:Refn), Һиндстанга (15 000 качак), Канадага (8 000 качак), Америка Кушма Штатларына (1500 качак) һәм кечерәк саннарда Австралия кебек илләргә.[4][19] Куу Уганданың "сәнәгатьчеләре, сәүдәгәрләре, осталары һәм граждан хезмәткәрләре"н юк иткән, һәм аларның милекләре Иди Аминны яклаучы гражданлылар һәм Уганда Армия рәсмиләре тарафыннан күчерелгән булган, бу Кристорфер Сеньонджо тарафыннан.[20] Угандада һөнәр ияләре җитмәгән, мәсәлән, табиблар, банкирлар, шәфкать туташлары һәм укытучылар. Бу финанс кризисының һәм цемент һәм шикәр җитештерү бизнес коллапсының ату ыргагын басу булган, шуның нәтиҗәсендә Угандада озын вакыт икътисади бушау булган.[21]

Аминнан соңгы шартлар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Иди Аминны кугач, Уганда Һиндуларны һәм башка Һиндстан диннәрен максат итеп куйган законнарны кире каккан.[3] Дөнья Банкы белән бергә хезмәттәшлектә тәкъдим ителгән бу сәясәт Иди Амин хөкүмәте тартып алган милекне кайтару булган.[5]

Һиндулар тулаем Уганда 27 миллион халкының кечкенә азчылыгы. Рәсми демографиядә Христианнар һәм Мөселманнар аерым күрсәтелгән, әмма Һиндулар, Джайннар, Сикхлар, Буддистлар һәм традицион Африка диннәре тарафдарларын "башкалар" төркеменә кертә. Угандада яшәүче Көньяк Азиялеләрнең якынча 65%-ы Һинд дине тарафдарлары.[3] Кампалада Сваминараян гыйбадәтханәсе бар.[22]

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Шулай ук укырга мөмкин

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  • Steven Vertovec, The Hindu Diaspora: Comparative Patterns, [1], 2013, Taylor & Francis, isbn=978-1-136-36712-0
  • Richard Carver, Where Silence Rules: The Suppression of Dissent in Malawi, [url=https://books.google.com/books?id=ZyIpVV3FZlAC&pg=PP4], 1990, Human Rights Watch, isbn=978-0-929692-73-9}}
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Sushil Mittal; Gene Thursby (2009). Studying Hinduism: Key Concepts and Methods. Routledge. pp. 87–88. ISBN 978-1-134-41829-9. https://books.google.com/books?id=QdBFq2Ia79AC&pg=PA87. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Kim Knott (2016). Hinduism: A Very Short Introduction. Oxford University Press. pp. 91–92. ISBN 978-0-19-874554-9. https://books.google.com/books?id=-Ts6CwAAQBAJ&pg=PA91. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Constance Jones; James D. Ryan (2006). Encyclopedia of Hinduism. Infobase Publishing. pp. 10–11. ISBN 978-0-8160-7564-5. https://books.google.com/books?id=OgMmceadQ3gC&pg=PA10. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Malory Nye (2013). A Place for Our Gods: The Construction of an Edinburgh Hindu Temple Community. Routledge. pp. 48–50. ISBN 978-1-136-78504-7. https://books.google.com/books?id=QF5cAgAAQBAJ&pg=PA48. 
  5. ↑ 5,0 5,1 David S. Fick (2002). Entrepreneurship in Africa: A Study of Successes. Greenwood Publishing. p. 199. ISBN 978-1-56720-536-7. https://books.google.com/books?id=EL0366oH3ckC&pg=PA199. 
  6. ↑ David Levinson; Karen Christensen (2003). Encyclopedia of Community: From the Village to the Virtual World. Sage Publications. p. 592. ISBN 978-0-7619-2598-9. https://books.google.com/books?id=t1geOjQ6R0MC&pg=PA592. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Wolmar, Christian (2009). Blood, Iron & Gold: How the Railways Transformed the World. London: Atlantic. pp. 182–183. 
  8. ↑ Otte, T. G.; Neilson, Keith (eds.) (2012). Railways and International Politics: Paths of Empire, 1848–1945. Military History and Policy. London: Routledge. pp. 8–9. ISBN 9780415651318. 
  9. ↑ Steven Vertovec (2013). "Chapter 4". The Hindu Diaspora: Comparative Patterns. Taylor & Francis. pp. 87–89. ISBN 978-1-136-36712-0. https://books.google.com/books?id=jRRUAQAAQBAJ. 
  10. ↑ Ndlovu-Gatsheni, Sabelo J.; Ndhlovu, Finex (2013). Nationalism and National Projects in Southern Africa: New Critical Reflections. Africa Institute of South Africa. pp. 62–74. ISBN 978-0-7983-0395-8. https://books.google.com/books?id=J90WAgAAQBAJ. 
  11. ↑ Ronald Aminzade (2013). Race, Nation, and Citizenship in Postcolonial Africa: The Case of Tanzania. Cambridge University Press. pp. 89–90. ISBN 978-1-107-43605-3. https://books.google.com/books?id=zQ6hAQAAQBAJ&pg=PA89. 
  12. ↑ John E. Roemer; Woojin Lee; Karine van der Straeten (2007). Racism, Xenophobia, and Distribution: Multi-issue Politics in Advanced Democracies. Harvard University Press. pp. 147–148. ISBN 978-0-674-02495-3. https://books.google.com/books?id=NbbPdXV4cDoC&pg=PA147. 
  13. ↑ Harold G. Coward; John R. Hinnells; Raymond Brady Williams (2012). The South Asian Religious Diaspora in Britain, Canada, and the United States. State University of New York Press. pp. 80–81. ISBN 978-0-7914-9302-1. https://books.google.com/books?id=mXrdXMaaYCkC&pg=PA80. 
  14. ↑ M.G. Vassanji (2012). No New Land. McClelland & Stewart. p. 25. ISBN 978-1-55199-707-0. https://books.google.com/books?id=FdCVIo4JrWwC&pg=PA25. 
  15. ↑ John S. Pobee (1976). Religion in a Pluralistic Society. BRILL Academic. pp. 40–41. ISBN 90-04-04556-2. https://books.google.com/books?id=5oCws-rwwNwC&pg=PA41. 
  16. ↑ E. Khiddu-Makubuya, Victoria Miriam Mwaka and P. Godfrey Okoth (1994). Uganda, thirty years of independence, 1962–1992. Makerere University Press. p. 243. https://books.google.com/books?id=tOEtAQAAIAAJ. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Jean-Marie Henckaerts (1995). Mass Expulsion in Modern International Law and Practice. Martinus Nijhoff Publishers. pp. 22–25. ISBN 90-411-0072-5. https://books.google.com/books?id=s3kaTLyAKo0C. 
  18. ↑ Kim Knott (2016). Hinduism: A Very Short Introduction. Oxford University Press. p. 114. ISBN 978-0-19-106271-1. https://books.google.com/books?id=kXheCwAAQBAJ&pg=PT114. 
  19. ↑ P. Panayi; P. Virdee (2011). Refugees and the End of Empire: Imperial Collapse and Forced Migration in the Twentieth Century. Palgrave Macmillan. pp. 42–43. ISBN 978-0-230-30570-0. https://books.google.com/books?id=8cCHDAAAQBAJ&pg=PA42. 
  20. ↑ Christopher Senyonjo (2016). In Defense of All God’s Children: The Life and Ministry of Bishop Christopher Senyonjo. Church Publishing. p. 42. ISBN 978-0-8192-3244-1. https://books.google.com/books?id=nrfxCwAAQBAJ&pg=PT42. 
  21. ↑ C. Davis (2013). Creating Postcolonial Literature: African Writers and British Publishers. Springer. p. 56. ISBN 978-1-137-32838-0. https://books.google.com/books?id=VOKIXdIQO9gC&pg=PT56. 
  22. ↑ BAPS Shri Swaminarayan Mandir, BAPS Swaminarayan Sanstha, Africa
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Угандада_Һинд_дине&oldid=3240831