Gagauziä

Gagauziä
Gagauz Yeri

Räsmi tele

gagauzça, romança, urısça

Başqalası

Başkan

- 1848,46 km²

Milläte

gagauzlar (82%), bolğarlar, moldovannar (romannar), urıslar

Xalıq sanı

162 200 (2012)

Gagauziä yäki Ğağawızstan, Gagauz Cire (gagauzça Gagauz Yeri, rom. Găgăuzia) — Moldova Cömhüriäte könyağındağı moxtari töbäk.

Gagauzlar törki tellärneñ oğuz törkemendäge teldä söyläşä. Küpçelek gagauzlar pravoslav dinen tota.

Tarix[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Gagauzlarnıñ çığışı xaqında berniçä qaraşlar bar:

Gagauzlar näselen törki tellärdä söyläşkän küçmä xalıqlar — uğızlar, böcänäklär häm qıpçaqlar nigezlägän.
Gagauzlar — Ğosmanlı imperiäse waqıtında törkiläşkän bolğarlardan barlıqqa kilgän xalıq.
Sälcüklär teoriäse: XIII yözdä Dobrucağa küçkän töreklärneñ näselennän päyda bulğan xalıq.
Gagauzlar — VII yözlektä küçkän borınğı bolğarlardan çıqqan häm IX ğasırda xristian dinen qabul itkän xalıq.

1400-1812 yıllarda - gagauzlar Ğosmanlı imperiäsenä kerä.

Ber qaraşı buyınça Bolğarstanıñ Varna şähäreneñ asaba xalqı näq gagauzlar bulğan.

1812-1917 yıllarda - gagauzlar Räsäy imperiäsenä küçenä.

1917-1940 yıllarda - Romaniä territoriäsendä.

1940 — 1941 yıllarda - Ribbentrop-Molotov paktı näticäsendä Bessarabiädäge gagauzlar Moldaviägä kerä.

9.08.1990 — 23.12.1994 - tanılmağan Gagauz Cömhüriäte çorı

1994 yıldan - Moldaviä eçendäge Gagauz moxtari töbäge.

2014 yılda Gagauziädä uzğan referendumda Tamğaxanä Berlegenä kerü öçen 90% tawış birelä, läkin Moldaviä xakimiäte referendumnı tanımıy.

Ğağawızstan Töreksoy oyışmasına kerä.