Gagauziä
| |||
Räsmi tele | gagauzça, romança, urısça | ||
Başqalası | Komrat | ||
Başkan | İrina Vlah | ||
Gimn | Tarafım | ||
Mäydanı | - 1848,46 km² | ||
Milläte | gagauzlar (82%), bolğarlar, moldovannar (romannar), urıslar | ||
Xalıq sanı | 162 200 (2012) |
Gagauziä yäki Ğağawızstan, Gagauz Cire (gagauzça Gagauz Yeri, rom. Găgăuzia) — Moldova Cömhüriäte könyağındağı moxtari töbäk.
Gagauzlar törki tellärneñ oğuz törkemendäge teldä söyläşä. Küpçelek gagauzlar pravoslav dinen tota.
Tarix[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Gagauzlarnıñ çığışı xaqında berniçä qaraşlar bar:
- Gagauzlar näselen törki tellärdä söyläşkän küçmä xalıqlar — uğızlar, böcänäklär häm qıpçaqlar nigezlägän.
- Gagauzlar — Ğosmanlı imperiäse waqıtında törkiläşkän bolğarlardan barlıqqa kilgän xalıq.
- Sälcüklär teoriäse: XIII yözdä Dobrucağa küçkän töreklärneñ näselennän päyda bulğan xalıq.
- Gagauzlar — VII yözlektä küçkän borınğı bolğarlardan çıqqan häm IX ğasırda xristian dinen qabul itkän xalıq.
1400-1812 yıllarda - gagauzlar Ğosmanlı imperiäsenä kerä.
Ber qaraşı buyınça Bolğarstanıñ Varna şähäreneñ asaba xalqı näq gagauzlar bulğan.
1812-1917 yıllarda - gagauzlar Räsäy imperiäsenä küçenä.
1917-1940 yıllarda - Romaniä territoriäsendä.
1940 — 1941 yıllarda - Ribbentrop-Molotov paktı näticäsendä Bessarabiädäge gagauzlar Moldaviägä kerä.
9.08.1990 — 23.12.1994 - tanılmağan Gagauz Cömhüriäte çorı
1994 yıldan - Moldaviä eçendäge Gagauz moxtari töbäge.
2014 yılda Gagauziädä uzğan referendumda Tamğaxanä Berlegenä kerü öçen 90% tawış birelä, läkin Moldaviä xakimiäte referendumnı tanımıy.
Ğağawızstan Töreksoy oyışmasına kerä.
Sıltamalar[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Официальный сайт Гагаузии
- Народное собрание Гагаузии
- Управление Полиции АТО Гагаузия
- ЦИК АТО Гагаузия
- Выборы в Народное собрание Гагаузии
- GAGAUZ.IN — мультимедийный портал на гагаузском и русском языках.
- Сайт о Гагаузии и гагаузах. Подшивки газет Гагаузии
- «Гагаузский угол. Народ и автономия» — Полнометражный документальный фильм о гагаузах, снятый в рамках Международного проекта «Этнофорум»
- Интернет-ресурсы Гагаузии
- Новостной портал Gagauzinfo.md.