Leksa Manuş

Leksa Manuş rus. Лекса Мануш
Tuu datası	7 fevral 1942
Tuu urını	Ostland reyxskomissariatı, Riga
Ülem datası	25 may 1997 (55 yäş)
Ülem urını	Räsäy, Mäskäw
Hönäre	şağir, lingvist, etnograf

Leksa Manuş (rus. Лекса Мануш, icadi psevdonimı, çın iseme — Aleksandr Dmitriy ulı Belugin (rus. Александр Дмитриевич Белугин; 1942 yılnıñ 7 fevrale, Riga — 1997 yılnıñ 25 mayı, Mäskäw) — sovet çegän şağire, lingvistı häm etnografı.

Leksa — Aleksandrdan çegän qısqaruı, Manuş — çegän telendä «keşe».

Biografiäse

Leksa Manuş tuğan ğailä küpmillätle bulğan, anıñ ata-babaları arasında urıslar, latışlar, litvalılar, almannar, prusslar, läxlar, çegännär bulğan. Ul näq menä soñğıları belän ayırım tuğanlıq xis itkän, çegän teleneñ törle dialektların qamil üzläştergän häm böten ğömeren bu xalıqnıñ mädäniäten tikşerügä bağışlağan. Armiädä xezmät itkän, Latviä däwlät universitetınıñ çit tellär fakultetın tämamlağan, ingliz telendä yazılğan diplom eşen yaklağan.

1970 yılnıñ 19 iyünendä Belugin Mäskäwgä Kanada lingvistı, «Revue de Gitano» xalıqara jurnalı (anda başlanğıç ğalimneñ mäqäläse basılğan) möxärrire belän tanışırğa kilgän. Bu oçraşu waqıtında çegän şağire Nikolay Satkeviç Aleksandrnı anıñ bulaçaq xatını Nadejda belän, ul Böyek Watan suğışı waqıtında äti-änisen yuğaltqan häm çegän ğailäse tarafınnan qızlıqqa alınğan, häm Grigoriy İvan ulı Silnitskiy, «Romen» çegän teatrı aktörı belän tanıştırğan. 1970 yılnıñ 11 avgustında Leksa häm Nadejda öyläneşkännär.

Leksa Manuş 1997 yılnıñ 25 mayında aşqazanı cäräxätennän wafat bulğan.

Fänni eşçänlege

20 yıldan artıq Aleksandr häm Nadejda SSRB Fännär akademiäseneñ ictimaği fännär buyınça fänni mäğlümat institutında, Leksa Manuş — tel beleme sektorında eşlägännär. SSRB Fännär akademiäseneñ könçığışnı öyränü institutında Leksa aspiranturanı tämamlağan. Leksa Manuş ingliz, alman, fransuz, italyan, ispan, portugal, rumın, niderland, macar, fin, eston, latış, litva, qazaq, barlıq slavän häm skandinav tellären, yähüd, urdu, farsı, hind, sanskrit tellären irken belgän unikal’ lingvist dip sanalğan. Kollegaları isäpläwençä, ul barlığı (törle däräcädä) 50dän dä kim bulmağan telne belgän häm distägä yaqın çegän tele söyläşlären häm dialektların belgän.

Xezmätläre

Çegän tele, tarixı, folklorı häm ädäbiätı, çegän dine tarixı häm çegän muzıkası üzençälekläre turında fänni mäqälälär yazğan.

Şiğirlär yazğan, Hindstannıñ «Ramayana» eposın tärcemä itkän.

Ädäbiät

• Черенков Л. Н. Цыганская литература // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ред. А. А. Сурков. — 2-е издание. — М.: Советская Энциклопедия, 1975. — Т. 8: Флобер — Яшпал. — Стб. 408—410

Sıltamalar

• Leksa Manuş warisları fondı(ингл.)